Etform; -500; -850
Metformin hydrochloride
Formetic - lek przeciwcukrzycowy z grupy biguanidów
Formetic to preparat zawierający metforminę - substancję czynną z grupy biguanidów, stosowaną w leczeniu cukrzycy typu 2. Lek wykazuje działanie hipoglikemizujące, obniżając zarówno podstawowe, jak i poposiłkowe stężenie glukozy we krwi.
Wskazania do stosowania
Formetic jest wskazany w leczeniu cukrzycy typu 2 u pacjentów dorosłych, szczególnie z nadwagą, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie zapewniają odpowiedniej kontroli glikemii. Lek może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi bądź insuliną. U dzieci powyżej 10 roku życia i młodzieży Formetic można stosować w monoterapii lub w połączeniu z insuliną.
Wykazano, że u pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą, leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu po niepowodzeniu leczenia samą dietą, następuje zmniejszenie częstości powikłań cukrzycowych.
Mechanizm działania
Metformina działa poprzez trzy główne mechanizmy:
- Zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie poprzez hamowanie glukoneogenezy i glikogenolizy
- Zwiększenie wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę, co poprawia wychwyt i wykorzystanie glukozy w mięśniach
- Opóźnienie wchłaniania glukozy w jelitach
Ponadto metformina pobudza wewnątrzkomórkową syntezę glikogenu oraz zwiększa zdolność transportową wszystkich poznanych dotychczas rodzajów nośników glukozy przez błony komórkowe (GLUT).
Co istotne, metformina nie stymuluje wydzielania insuliny, dzięki czemu nie powoduje hipoglikemii.
Dawkowanie
| Grupa pacjentów | Dawkowanie |
|---|---|
| Dorośli z prawidłową czynnością nerek | 500-850 mg 2-3 razy na dobę, maks. 3 g/dobę |
| Osoby w podeszłym wieku | Dawka ustalana indywidualnie na podstawie czynności nerek |
| Dzieci powyżej 10 lat i młodzież | 500-850 mg 1 raz na dobę, maks. 2 g/dobę w 2-3 dawkach podzielonych |
Dawkowanie należy dostosować indywidualnie na podstawie skuteczności i tolerancji, zwiększając dawkę stopniowo. Maksymalna zalecana dawka dobowa to 3 g u dorosłych i 2 g u dzieci i młodzieży.
Przeciwwskazania
Formetic jest przeciwwskazany w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na metforminę lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Cukrzycowa kwasica ketonowa, stan przedśpiączkowy w cukrzycy
- Niewydolność lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <60 ml/min)
- Ostre stany mogące zaburzać czynność nerek (odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs)
- Choroby mogące powodować niedotlenienie tkanek (niewydolność serca lub oddechowa, niedawno przebyty zawał serca, wstrząs)
- Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Najpoważniejszym działaniem niepożądanym związanym ze stosowaniem metforminy jest kwasica mleczanowa - rzadkie, ale ciężkie powikłanie metaboliczne. Aby zminimalizować ryzyko jej wystąpienia, należy regularnie monitorować czynność nerek pacjenta i dostosowywać dawkowanie leku.
Metforminę należy odstawić na 48 godzin przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi w znieczuleniu ogólnym oraz przed badaniami radiologicznymi z użyciem jodowych środków kontrastowych. Leczenie można wznowić po upewnieniu się, że czynność nerek jest prawidłowa.
U pacjentów przyjmujących metforminę zaleca się regularne wykonywanie badań kontrolnych cukrzycy oraz monitorowanie parametrów czynności nerek i wątroby.
Warto zapamiętać
- Metformina nie powoduje hipoglikemii, ale należy zachować ostrożność przy stosowaniu w skojarzeniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika
- Regularne monitorowanie czynności nerek jest kluczowe dla bezpiecznego stosowania metforminy i zapobiegania kwasicy mleczanowej
Interakcje
Należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu metforminy z:
- Alkoholem - zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej
- Jodowymi środkami kontrastowymi - mogą zaburzać czynność nerek
- Glikokortykosteroidami i sympatykomimetykami - mogą zwiększać stężenie glukozy we krwi
- Inhibitorami ACE - mogą nasilać działanie hipoglikemizujące
- Lekami moczopędnymi, zwłaszcza pętlowymi - mogą zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej
Ciąża i karmienie piersią
Metformina nie jest zalecana do stosowania w ciąży. W tym okresie preferowane jest leczenie insuliną. Mimo że metformina przenika do mleka kobiecego, nie zaobserwowano działań niepożądanych u karmionych piersią niemowląt. Jednak ze względu na ograniczone dane, nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia metforminą.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane metforminy to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty, biegunka i ból brzucha. Występują one zwykle na początku leczenia i w większości przypadków ustępują samoistnie. Rzadko mogą wystąpić: zmniejszone wchłanianie witaminy B12, zaburzenia smaku, nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych czy reakcje skórne.
Najpoważniejszym, choć rzadkim powikłaniem jest kwasica mleczanowa, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Przedawkowanie
Przedawkowanie metforminy może prowadzić do kwasicy mleczanowej, stanu zagrażającego życiu wymagającego leczenia szpitalnego. Najskuteczniejszą metodą usuwania mleczanów i metforminy z organizmu jest hemodializa.
Skład
Formetic dostępny jest w postaci tabletek powlekanych zawierających 500 mg lub 850 mg metforminy chlorowodorku, co odpowiada odpowiednio 390 mg lub 662,90 mg zasady metforminy.
Formetic jest skutecznym lekiem w terapii cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą. Jego stosowanie wymaga jednak regularnego monitorowania parametrów nerkowych i wątrobowych oraz świadomości potencjalnych interakcji i działań niepożądanych.
Alkohol
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B