Formetic - lek przeciwcukrzycowy z grupy biguanidów

Wskazania do stosowania

Formetic jest wskazany w leczeniu cukrzycy typu 2 u pacjentów dorosłych, szczególnie z nadwagą, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie zapewniają odpowiedniej kontroli glikemii. Lek może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi bądź insuliną. U dzieci powyżej 10 lat i młodzieży Formetic można stosować w monoterapii lub w połączeniu z insuliną.

Wykazano, że u pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą, leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu po niepowodzeniu leczenia samą dietą, następuje zmniejszenie częstości powikłań cukrzycy.

Dawkowanie i sposób podawania

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥90 ml/min)

W monoterapii i w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi:

Po 10-15 dniach należy dostosować dawkę na podstawie pomiarów stężenia glukozy we krwi. Stopniowe zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku przez przewód pokarmowy.

Stosowanie w skojarzeniu z insuliną

Metforminę i insulinę można stosować w terapii skojarzonej w celu uzyskania lepszej kontroli glikemii. Metforminy chlorowodorek podaje się w zwykłej dawce początkowej 500 lub 850 mg 2-3 razy na dobę, a dawkowanie insuliny ustala się indywidualnie na podstawie pomiarów stężenia glukozy we krwi.

Osoby w podeszłym wieku

Ze względu na ryzyko zaburzeń czynności nerek u pacjentów w podeszłym wieku, dawkę metforminy należy ustalić na podstawie parametrów czynności nerek. Konieczna jest regularna ocena czynności nerek podczas leczenia.

Zaburzenia czynności nerek

Wartość GFR należy oznaczyć przed rozpoczęciem leczenia metforminą, a następnie przynajmniej raz w roku. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem dalszego pogorszenia czynności nerek i u osób w podeszłym wieku czynność nerek należy oceniać częściej, np. co 3-6 miesięcy.

Dzieci i młodzież

Metforminę można stosować u dzieci powyżej 10 lat oraz u młodzieży. Najczęściej stosowana dawka początkowa to 500 lub 850 mg raz na dobę podczas lub po posiłku. Po 10-15 dniach należy dostosować dawkę na podstawie pomiarów glikemii. Maksymalna zalecana dawka dobowa metforminy chlorowodorku wynosi 2 g w 2-3 dawkach podzielonych.

Należy pamiętać, że dawek 500 mg i 850 mg nie można podać stosując produkt leczniczy o mocy 1000 mg. W celu podania tych dawek należy zastosować inny odpowiedni produkt leczniczy zawierający metforminę.

Przeciwwskazania

Stosowanie Formeticu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na metforminę lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Cukrzycowa kwasica ketonowa, stan przedśpiączkowy w cukrzycy
• Niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <60 ml/min)
• Ostre stany mogące powodować zaburzenia czynności nerek, takie jak odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs
• Ostre lub przewlekłe choroby mogące powodować niedotlenienie tkanek, np. niewydolność serca lub oddechowa, niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego, wstrząs
• Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Kwasica mleczanowa jest rzadkim, ale poważnym powikłaniem metabolicznym, które może wystąpić w wyniku kumulacji metforminy. Ryzyko kwasicy mleczanowej można zmniejszyć poprzez ocenę czynników ryzyka, takich jak źle kontrolowana cukrzyca, ketoza, długotrwałe głodzenie, nadużywanie alkoholu, niewydolność wątroby i stany związane z niedotlenieniem.

Należy regularnie monitorować czynność nerek, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku. Metforminę należy odstawić przed badaniami radiologicznymi z użyciem jodowych środków kontrastujących oraz przed zabiegami chirurgicznymi w znieczuleniu ogólnym, przewodowym lub zewnątrzoponowym.

U dzieci i młodzieży przed rozpoczęciem leczenia metforminą należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2. Zaleca się dokładną obserwację wpływu metforminy na wzrastanie i dojrzewanie, szczególnie u dzieci przed okresem dojrzewania.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu metforminy z:

• Alkoholem - zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej
• Środkami kontrastującymi zawierającymi jod - mogą prowadzić do niewydolności nerek
• Lekami o działaniu hiperglikemicznym (np. glikokortykosteroidy, sympatykomimetyki)
• Inhibitorami ACE - mogą zmniejszać stężenie glukozy we krwi
• Lekami moczopędnymi, zwłaszcza diuretykami pętlowymi - mogą zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej

Ciąża i laktacja

Metforminy nie należy stosować u pacjentek planujących ciążę lub będących w ciąży. W okresie ciąży zaleca się stosowanie insuliny w celu utrzymania prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia metforminą.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane to zaburzenia żołądka i jelit, takie jak nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha i utrata apetytu. Mogą one wystąpić szczególnie na początku leczenia i zwykle ustępują samoistnie. Inne możliwe działania niepożądane obejmują zaburzenia smaku, zmniejszone wchłanianie witaminy B12 oraz rzadko występującą kwasicę mleczanową.

Przedawkowanie

Znaczne przedawkowanie metforminy lub współistnienie innych czynników ryzyka może prowadzić do kwasicy mleczanowej, stanu zagrażającego życiu, wymagającego leczenia szpitalnego. Najbardziej skuteczną metodą usuwania mleczanów i metforminy z organizmu jest hemodializa.

Mechanizm działania

Metformina działa hipoglikemizująco poprzez trzy główne mechanizmy:

1. Zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie przez hamowanie glukoneogenezy i glikogenolizy
2. Zwiększenie wrażliwości na insulinę w mięśniach, co poprawia obwodowy wychwyt glukozy i jej zużycie
3. Opóźnienie wchłaniania glukozy w jelitach

Metformina nie pobudza wydzielania insuliny, dlatego nie powoduje hipoglikemii. Dodatkowo zwiększa syntezę glikogenu wewnątrzkomórkowego i poprawia transport glukozy przez błony komórkowe.

Formetic, zawierający metforminę jako substancję czynną, jest skutecznym i bezpiecznym lekiem w terapii cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą. Właściwe stosowanie leku, regularne monitorowanie parametrów klinicznych oraz przestrzeganie zaleceń lekarskich pozwala na osiągnięcie optymalnej kontroli glikemii i zmniejszenie ryzyka powikłań cukrzycy.