Espiro - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Espiro (eplerenon) jest wskazany jako:

• Uzupełnienie standardowego leczenia β-adrenolitykami w celu zmniejszenia ryzyka śmiertelności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów w stanie stabilnym z zaburzeniem czynności skurczowej lewej komory (LVEF ≤40%) oraz objawami niewydolności serca po niedawno przebytym zawale mięśnia sercowego.
• Uzupełnienie optymalnego leczenia standardowego w celu zmniejszenia ryzyka śmiertelności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych u dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca klasy II wg NYHA oraz dysfunkcją skurczową lewej komory (LVEF ≤30%).

Zastosowanie eplerenonu w tych wskazaniach pozwala na poprawę rokowania pacjentów z dysfunkcją lewej komory serca poprzez blokadę niekorzystnych efektów nadmiernej aktywacji układu renina-angiotensyna-aldosteron.

Dawkowanie i sposób podawania

Dostępne są tabletki o mocy 25 mg i 50 mg, co umożliwia indywidualne dostosowanie dawki. Maksymalna dawka wynosi 50 mg na dobę.

Dawkę należy stopniowo zwiększać do dawki docelowej w ciągu 4 tygodni, kontrolując stężenie potasu w surowicy.

Leczenie eplerenonem po zawale serca należy rozpoczynać w ciągu 3-14 dni od wystąpienia ostrego incydentu. U pacjentów ze stężeniem potasu >5,0 mmol/l nie należy rozpoczynać terapii.

Stężenie potasu w surowicy należy oznaczać przed rozpoczęciem leczenia, w pierwszym tygodniu, po miesiącu oraz okresowo w trakcie dalszej terapii. Dawkę należy dostosowywać w zależności od stężenia potasu:

• K+ <5,0 mmol/l - można zwiększyć dawkę
• K+ 5,0-5,4 mmol/l - utrzymać dawkę
• K+ 5,5-5,9 mmol/l - zmniejszyć dawkę
• K+ ≥6,0 mmol/l - odstawić lek

U pacjentów w podeszłym wieku oraz z umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek (ClCr 30-60 ml/min) zaleca się rozpoczynanie od mniejszej dawki 25 mg co drugi dzień. Stosowanie u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (ClCr <30 ml/min) jest przeciwwskazane.

Espiro można przyjmować niezależnie od posiłków.

Dawkowanie eplerenonu wymaga indywidualnego dostosowania i ścisłego monitorowania stężenia potasu, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka hiperkaliemii. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie dawki pod kontrolą elektrolitów.

Przeciwwskazania

Stosowanie eplerenonu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Stężenie potasu w surowicy >5,0 mmol/l przed rozpoczęciem leczenia
• Ciężka niewydolność nerek (eGFR <30 ml/min/1,73 m2)
• Ciężka niewydolność wątroby (klasa C w skali Childa-Pugha)
• Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas, suplementów potasu lub silnych inhibitorów CYP3A4
• Terapia skojarzona inhibitorem ACE, antagonistą receptora angiotensynowego (ARB) i eplerenonem

Główne przeciwwskazania do stosowania eplerenonu wynikają z ryzyka hiperkaliemii oraz interakcji lekowych. Kluczowa jest ocena funkcji nerek i wątroby oraz kontrola stężenia potasu przed włączeniem leku.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania eplerenonu należy zachować szczególną ostrożność ze względu na ryzyko hiperkaliemii. Zaleca się:

• Regularne monitorowanie stężenia potasu, zwłaszcza u pacjentów z grupy ryzyka (osoby starsze, z niewydolnością nerek, cukrzycą)
• Unikanie suplementacji potasu
• Ostrożność przy łączeniu z inhibitorami ACE/ARB
• Monitorowanie czynności nerek, szczególnie u pacjentów z mikroalbuminurią w przebiegu cukrzycy
• Kontrolę elektrolitów u pacjentów z łagodnymi/umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby

Należy zachować ostrożność stosując eplerenon łącznie z lekami wpływającymi na ciśnienie tętnicze (np. α1-adrenolityki, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne). Lek może powodować zawroty głowy, co należy uwzględnić u pacjentów prowadzących pojazdy.

Kluczowe jest ścisłe monitorowanie stężenia potasu i funkcji nerek podczas terapii eplerenonem, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka hiperkaliemii. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu leku w skojarzeniu z innymi preparatami wpływającymi na gospodarkę potasową i ciśnienie tętnicze.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Eplerenon wchodzi w liczne interakcje farmakodynamiczne i farmakokinetyczne:

• Przeciwwskazane jest łączenie z lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas i suplementami potasu ze względu na ryzyko hiperkaliemii
• Ostrożność przy stosowaniu z inhibitorami ACE/ARB - zwiększone ryzyko hiperkaliemii
• Unikać łączenia z litem, cyklosporyną, takrolimusem
• Monitorować czynność nerek przy stosowaniu z NLPZ
• Silne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, klarytromycyna) są przeciwwskazane
• Przy stosowaniu z umiarkowanymi inhibitorami CYP3A4 (np. erytromycyna, werapamil) maksymalna dawka eplerenonu to 25 mg/dobę
• Unikać łączenia z silnymi induktorami CYP3A4 (np. ryfampicyna, karbamazepina)

Eplerenon wchodzi w liczne interakcje, głównie związane z ryzykiem hiperkaliemii oraz zmianami w jego metabolizmie. Konieczna jest dokładna analiza stosowanych przez pacjenta leków przed włączeniem eplerenonu oraz monitorowanie potencjalnych interakcji w trakcie terapii.

Wpływ na ciążę i laktację

Brak odpowiednich danych dotyczących stosowania eplerenonu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na przebieg ciąży i rozwój płodu, jednak należy zachować ostrożność przy przepisywaniu leku kobietom ciężarnym.

Nie wiadomo, czy eplerenon przenika do mleka ludzkiego. Ze względu na potencjalne ryzyko działań niepożądanych u karmionego piersią dziecka, należy podjąć decyzję o zaprzestaniu karmienia piersią lub odstawieniu leku, biorąc pod uwagę korzyści z leczenia dla matki.

Stosowanie eplerenonu w ciąży i podczas karmienia piersią powinno być rozważane tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają możliwe ryzyko dla płodu/dziecka. Konieczna jest indywidualna ocena stosunku korzyści do ryzyka.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane eplerenonu to:

• Hiperkaliemia
• Zawroty głowy
• Niedociśnienie tętnicze
• Biegunka, nudności, zaparcia
• Zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi

Rzadziej obserwowano m.in. infekcje, kaszel, wysypkę, skurcze mięśni. U osób w podeszłym wieku (>75 lat) odnotowano większą liczbę przypadków udaru mózgu, jednak różnica nie była istotna statystycznie w porównaniu z placebo.

Profil działań niepożądanych eplerenonu jest związany głównie z jego mechanizmem działania (blokada aldosteronu). Kluczowe jest monitorowanie stężenia potasu oraz funkcji nerek. Szczególną uwagę należy zwrócić na ryzyko hipotensji, zwłaszcza u osób starszych.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Eplerenon jest selektywnym antagonistą receptorów mineralokortykoidowych. Poprzez blokadę wiązania aldosteronu zapobiega niekorzystnym efektom nadmiernej aktywacji układu renina-angiotensyna-aldosteron w układzie sercowo-naczyniowym.

Lek jest metabolizowany głównie przez CYP3A4. Nie hamuje znacząco innych izoenzymów cytochromu P450. Eplerenon nie jest substratem ani inhibitorem glikoproteiny P.

Selektywna blokada receptorów mineralokortykoidowych przez eplerenon przekłada się na korzystne efekty w leczeniu niewydolności serca. Metabolizm leku przez CYP3A4 warunkuje jego liczne interakcje farmakokinetyczne.

Postępowanie w przypadku przedawkowania

Nie opisano przypadków przedawkowania eplerenonu u ludzi. Najbardziej prawdopodobnymi objawami byłyby hipotensja i hiperkaliemia. Eplerenon nie jest usuwany przez hemodializę. Postępowanie w przypadku przedawkowania:

• Leczenie podtrzymujące w przypadku objawowego niedociśnienia
• Standardowe postępowanie w hiperkaliemii
• Można rozważyć podanie węgla aktywowanego (eplerenon silnie się z nim wiąże)

W przypadku przedawkowania eplerenonu kluczowe jest monitorowanie ciśnienia tętniczego i stężenia potasu oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia objawowego. Hemodializa nie jest skuteczna w usuwaniu leku.