Eleveon
Eplerenone
Espiro - charakterystyka leku dla lekarzy
Wskazania do stosowania
Preparat Espiro (eplerenon) jest wskazany jako:
- Uzupełnienie standardowego leczenia β-adrenolitykami w celu zmniejszenia ryzyka umieralności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów w stanie stabilnym z zaburzeniem czynności skurczowej lewej komory (LVEF ≤40%) oraz klinicznymi objawami niewydolności serca po niedawno przebytym zawale mięśnia sercowego.
- Uzupełnienie standardowego optymalnego leczenia w celu zmniejszenia ryzyka umieralności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych u dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca klasy II wg NYHA oraz dysfunkcją skurczową lewej komory (LVEF ≤30%).
Zastosowanie eplerenonu w tych wskazaniach pozwala na poprawę rokowania pacjentów z dysfunkcją lewej komory serca poprzez blokadę niekorzystnych efektów nadmiernej aktywacji układu renina-angiotensyna-aldosteron.
Dawkowanie i sposób podawania
Dostępne są tabletki o mocy 25 mg i 50 mg, co umożliwia indywidualne dostosowanie dawki. Maksymalna dawka wynosi 50 mg na dobę.
Wskazanie | Dawka początkowa | Dawka docelowa |
---|---|---|
Niewydolność serca po zawale | 25 mg raz na dobę | 50 mg raz na dobę |
Przewlekła niewydolność serca (NYHA II) | 25 mg raz na dobę | 50 mg raz na dobę |
Dawkę należy stopniowo zwiększać do dawki docelowej w ciągu 4 tygodni, kontrolując stężenie potasu w surowicy. Leczenie po zawale serca należy rozpocząć w ciągu 3-14 dni od wystąpienia ostrego incydentu.
U pacjentów ze stężeniem potasu >5,0 mmol/l nie należy rozpoczynać leczenia eplerenonem. Konieczne jest monitorowanie stężenia potasu przed rozpoczęciem terapii, w pierwszym tygodniu, po miesiącu oraz okresowo w trakcie dalszego leczenia.
Dostosowanie dawki w zależności od stężenia potasu w surowicy:
- <5,0 mmol/l - można zwiększyć dawkę
- 5,0-5,4 mmol/l - bez zmian
- 5,5-5,9 mmol/l - należy zmniejszyć dawkę
- ≥6,0 mmol/l - należy odstawić lek
Eplerenon można przyjmować niezależnie od posiłków.
Dawkowanie eplerenonu wymaga indywidualnego dostosowania i ścisłego monitorowania stężenia potasu w surowicy, szczególnie w początkowym okresie leczenia. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie dawki do dawki docelowej przy jednoczesnej kontroli parametrów biochemicznych.
Przeciwwskazania
Stosowanie eplerenonu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Stężenie potasu w surowicy >5,0 mmol/l przed rozpoczęciem leczenia
- Ciężka niewydolność nerek (GFR <30 ml/min/1,73 m2)
- Ciężka niewydolność wątroby (klasa C w skali Childa-Pugha)
- Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas, suplementów potasu lub silnych inhibitorów CYP3A4
- Jednoczesne stosowanie inhibitora ACE i antagonisty receptora angiotensynowego (ARB) z eplerenonem
Główne przeciwwskazania do stosowania eplerenonu wynikają z ryzyka hiperkaliemii oraz interakcji lekowych. Kluczowa jest ocena funkcji nerek i wątroby oraz wykluczenie jednoczesnego stosowania leków zwiększających ryzyko hiperkaliemii przed włączeniem terapii.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania eplerenonu należy zachować szczególną ostrożność w następujących sytuacjach:
- Ryzyko hiperkaliemii - konieczne regularne monitorowanie stężenia potasu, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku, z niewydolnością nerek lub cukrzycą
- Zaburzenia czynności nerek - zwiększone ryzyko hiperkaliemii, konieczność dostosowania dawki
- Łagodne i umiarkowane zaburzenia czynności wątroby - monitorowanie stężeń elektrolitów
- Jednoczesne stosowanie inhibitorów CYP3A4 - konieczność modyfikacji dawkowania
- Unikanie stosowania z litem, cyklosporyną, takrolimusem
- Ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu NLPZ - ryzyko ostrej niewydolności nerek
- Monitorowanie czynności nerek przy jednoczesnym stosowaniu trimetoprymu
Lek zawiera laktozę - nie powinien być stosowany u pacjentów z nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Stosowanie eplerenonu wymaga ścisłego monitorowania pacjenta, szczególnie pod kątem ryzyka hiperkaliemii i pogorszenia funkcji nerek. Kluczowa jest ostrożność przy stosowaniu leku u pacjentów z grupy ryzyka oraz unikanie potencjalnie niebezpiecznych interakcji lekowych.
Interakcje lekowe
Eplerenon wchodzi w liczne istotne interakcje lekowe:
- Leki moczopędne oszczędzające potas i suplementy potasu - zwiększone ryzyko hiperkaliemii
- Inhibitory ACE i ARB - zwiększone ryzyko hiperkaliemii, nie zaleca się potrójnej blokady układu RAA
- Lit - ryzyko toksyczności litu, unikać jednoczesnego stosowania
- Cyklosporyna, takrolimus - zwiększone ryzyko niewydolności nerek i hiperkaliemii
- NLPZ - ryzyko ostrej niewydolności nerek
- Trimetoprym - zwiększone ryzyko hiperkaliemii
- Silne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol) - przeciwwskazane
- Umiarkowane inhibitory CYP3A4 (np. erytromycyna, werapamil) - maksymalna dawka eplerenonu 25 mg/dobę
- Silne induktory CYP3A4 (np. ryfampicyna) - zmniejszenie skuteczności eplerenonu
Znajomość interakcji lekowych eplerenonu jest kluczowa dla bezpiecznego stosowania leku. Szczególną uwagę należy zwrócić na leki wpływające na gospodarkę potasową oraz metabolizowane przez CYP3A4. W wielu przypadkach konieczna jest modyfikacja dawkowania lub unikanie jednoczesnego stosowania leków.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane eplerenonu obejmują:
- Hiperkaliemia
- Zawroty głowy
- Niedociśnienie tętnicze
- Biegunka, nudności, zaparcia
- Zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi
- Skurcze mięśni
- Wysypka, świąd
Rzadziej obserwowano: niedoczynność tarczycy, hiponatremię, bezsenność, kaszel, zaburzenia czynności nerek.
Profil działań niepożądanych eplerenonu jest związany głównie z jego mechanizmem działania i wpływem na gospodarkę wodno-elektrolitową. Kluczowe jest monitorowanie stężenia potasu oraz funkcji nerek w trakcie terapii.
Warto zapamiętać
- Eplerenon wymaga ścisłego monitorowania stężenia potasu w surowicy, szczególnie na początku leczenia i przy zmianie dawki.
- Maksymalna dawka eplerenonu wynosi 50 mg na dobę, a dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od stężenia potasu i funkcji nerek.
Mechanizm działania
Eplerenon jest selektywnym antagonistą receptorów mineralokortykoidowych. Blokuje wiązanie aldosteronu do receptorów, hamując niekorzystne efekty nadmiernej aktywacji układu renina-angiotensyna-aldosteron w układzie sercowo-naczyniowym. Dzięki temu eplerenon wykazuje działanie kardioprotekcyjne, zmniejszając ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych u pacjentów z niewydolnością serca.
Selektywna blokada receptorów mineralokortykoidowych przez eplerenon pozwala na uzyskanie korzystnych efektów klinicznych przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka działań niepożądanych związanych z nieselektywną blokadą receptorów steroidowych.
Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią
Brak odpowiednich danych dotyczących stosowania eplerenonu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na przebieg ciąży i rozwój płodu. Należy zachować ostrożność przepisując eplerenon kobietom w ciąży.
Nie wiadomo, czy eplerenon przenika do mleka ludzkiego. Ze względu na potencjalne ryzyko dla karmionego piersią dziecka, należy podjąć decyzję o przerwaniu karmienia piersią lub odstawieniu leku, biorąc pod uwagę korzyści z leczenia dla matki.
Stosowanie eplerenonu w ciąży i podczas karmienia piersią powinno być ograniczone do sytuacji, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają możliwe ryzyko dla płodu lub dziecka. Konieczna jest indywidualna ocena stosunku korzyści do ryzyka.