Avamina

Wyszukaj produkt

Substancję czynną zawierają również leki:

Formetic

tabl. powl.

500 mg

30 szt.

Doustnie

100%

5,23

30%

2,39

4,37

bezpł.

Metformin hydrochloride

tabl. powl.

850 mg

90 szt.

Doustnie

100%

17,05

R ⁽¹⁾

4,08

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

850 mg

30 szt.

Doustnie

100%

7,07

R ⁽¹⁾

3,37

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

850 mg

60 szt.

Doustnie

100%

12,60

R ⁽¹⁾

3,20

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

500 mg

30 szt.

Doustnie

100%

4,61

R ⁽¹⁾

3,75

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

500 mg

60 szt.

Doustnie

100%

7,76

R ⁽¹⁾

3,20

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

500 mg

90 szt.

Doustnie

100%

10,66

R ⁽¹⁾

3,20

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

1000 mg

30 szt.

Doustnie

100%

8,46

R ⁽¹⁾

3,54

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

1000 mg

60 szt.

Doustnie

100%

14,37

R ⁽¹⁾

3,20

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Avamina

tabl. powl.

1000 mg

90 szt.

Doustnie

100%

19,79

R ⁽¹⁾

4,80

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Formetic - lek przeciwcukrzycowy

Wskazania do stosowania

Formetic jest wskazany w leczeniu cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą lub otyłością, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do uzyskania prawidłowego stężenia glukozy we krwi. U dorosłych może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi bądź insuliną. U dzieci powyżej 10 roku życia i młodzieży Formetic można stosować w monoterapii lub w połączeniu z insuliną.

Wykazano, że stosowanie chlorowodorku metforminy jako leku pierwszego rzutu u pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą, po niepowodzeniu leczenia dietą, zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych.

Dawkowanie

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥90 ml/min)

Sposób leczenia	Dawkowanie
Monoterapia i leczenie skojarzone z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi	Dawka początkowa: 500-850 mg 2-3 razy na dobę Dawka maksymalna: 3000 mg na dobę w 3 dawkach podzielonych
Leczenie skojarzone z insuliną	Dawka początkowa: 500 mg lub 850 mg 2-3 razy na dobę Dawkę insuliny dostosowuje się na podstawie pomiarów glikemii

Dawkowanie należy dostosować po 10-15 dniach na podstawie wyników pomiarów stężenia glukozy we krwi. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego.

Pacjenci w podeszłym wieku

Dawkę należy ustalić na podstawie oceny czynności nerek ze względu na ryzyko jej pogorszenia u osób starszych. Konieczna jest regularna kontrola funkcji nerek.

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek

GFR (ml/min)	Maksymalna dawka dobowa	Dodatkowe zalecenia
60-89	3000 mg	Można rozważyć zmniejszenie dawki przy pogarszającej się czynności nerek
45-59	2000 mg	Przed rozpoczęciem leczenia należy przeanalizować czynniki ryzyka kwasicy mleczanowej. Dawka początkowa nie większa niż połowa dawki maksymalnej.
30-44	1000 mg	Przed rozpoczęciem leczenia należy przeanalizować czynniki ryzyka kwasicy mleczanowej. Dawka początkowa nie większa niż połowa dawki maksymalnej.
<30	Lek przeciwwskazany

GFR należy oznaczać przed rozpoczęciem leczenia i co najmniej raz w roku, a u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem pogorszenia czynności nerek oraz u osób starszych - co 3-6 miesięcy.

Dzieci i młodzież powyżej 10 roku życia

Dawka początkowa: 500 mg lub 850 mg raz na dobę. Maksymalna zalecana dawka: 2000 mg na dobę w 2-3 dawkach podzielonych. Dawkowanie należy dostosować po 10-15 dniach na podstawie pomiarów glikemii.

Warto zapamiętać

Formetic (metformina) jest lekiem pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą
Maksymalna dawka dobowa u dorosłych wynosi 3000 mg, a u dzieci i młodzieży - 2000 mg

Przeciwwskazania

Formetic jest przeciwwskazany w następujących przypadkach:

Nadwrażliwość na metforminę lub którąkolwiek substancję pomocniczą
Ostra kwasica metaboliczna (w tym kwasica mleczanowa, cukrzycowa kwasica ketonowa)
Stan przedśpiączkowy w cukrzycy
Ciężka niewydolność nerek (GFR < 30 ml/min)
Ostre stany mogące zaburzać czynność nerek (odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs)
Choroby mogące powodować niedotlenienie tkanek (niewyrównana niewydolność serca, niewydolność oddechowa, niedawno przebyty zawał serca, wstrząs)
Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm

Przeciwwskazania do stosowania Formeticu obejmują szereg stanów klinicznych, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej lub zaburzać metabolizm leku. Szczególną uwagę należy zwrócić na funkcję nerek i wątroby oraz stany związane z niedotlenieniem tkanek.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Kwasica mleczanowa

Kwasica mleczanowa jest rzadkim, ale poważnym powikłaniem metabolicznym, które może wystąpić w wyniku kumulacji metforminy. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta w przypadku nagłego pogorszenia czynności nerek, chorób układu krążenia lub oddechowego, posocznicy, odwodnienia, nadmiernego spożycia alkoholu, niewydolności wątroby i innych stanów związanych z niedotlenieniem.

Objawy kwasicy mleczanowej obejmują: duszność kwasiczy, ból brzucha, skurcze mięśni, astenię, hipotermię i śpiączkę. W razie podejrzenia kwasicy mleczanowej należy natychmiast przerwać stosowanie metforminy i skontaktować się z lekarzem.

Czynność nerek

Przed rozpoczęciem leczenia i regularnie w jego trakcie należy oceniać GFR. Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów z GFR <30 ml/min. Należy zachować szczególną ostrożność w sytuacjach mogących zaburzać czynność nerek, takich jak odwodnienie, rozpoczęcie terapii lekami moczopędnymi lub NLPZ.

Podawanie środków kontrastowych zawierających jod

Stosowanie metforminy należy przerwać przed lub w trakcie badań obrazowych z użyciem jodowych środków kontrastowych. Można wznowić jej podawanie po co najmniej 48 godzinach od badania, pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek.

Zabiegi chirurgiczne

Należy przerwać podawanie metforminy na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym, podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu, po ponownej ocenie czynności nerek.

Stosowanie Formeticu wymaga regularnej kontroli parametrów nerkowych i wątrobowych oraz ścisłego monitorowania pacjenta pod kątem potencjalnych działań niepożądanych, szczególnie kwasicy mleczanowej. Konieczne jest dostosowanie dawkowania w przypadku pogorszenia funkcji nerek oraz zachowanie ostrożności w sytuacjach zwiększonego ryzyka zaburzeń metabolicznych.

Interakcje z innymi lekami

Formetic może wchodzić w interakcje z następującymi grupami leków:

Alkohol - zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej
Jodowe środki kontrastowe - mogą powodować nefropatię i kumulację metforminy
NLPZ, inhibitory ACE, antagoniści receptora angiotensyny II, leki moczopędne - mogą wpływać na czynność nerek
Glikokortykosteroidy, sympatykomimetyki - mogą zwiększać stężenie glukozy we krwi
Inhibitory ACE - mogą nasilać działanie hipoglikemizujące metforminy

W przypadku jednoczesnego stosowania wymienionych leków może być konieczne dostosowanie dawki Formeticu oraz ścisłe monitorowanie pacjenta. Szczególną ostrożność należy zachować przy stosowaniu leków mogących wpływać na czynność nerek lub metabolizm glukozy.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Nie zaleca się stosowania Formeticu u kobiet w ciąży lub planujących ciążę. W tych przypadkach preferowane jest leczenie insuliną w celu utrzymania prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Metformina przenika do mleka kobiecego, ale nie obserwowano działań niepożądanych u karmionych piersią noworodków i niemowląt. Jednak ze względu na ograniczone dane, nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia metforminą.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane Formeticu to:

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (bardzo często): nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, utrata apetytu
Zaburzenia smaku (często)
Kwasica mleczanowa (bardzo rzadko)
Zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 przy długotrwałym stosowaniu
Reakcje skórne: rumień, świąd, pokrzywka (bardzo rzadko)

Działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego występują najczęściej na początku leczenia i zwykle ustępują samoistnie. Aby im zapobiec, zaleca się przyjmowanie leku w 2-3 dawkach w ciągu dnia, podczas lub po posiłku, oraz stopniowe zwiększanie dawki.

Przedawkowanie

Przedawkowanie Formeticu może prowadzić do kwasicy mleczanowej, która jest stanem zagrożenia życia wymagającym natychmiastowej hospitalizacji. Najskuteczniejszą metodą usuwania mleczanów i metforminy z organizmu jest hemodializa.

Mechanizm działania

Formetic (metformina) działa przeciwhiperglikemicznie poprzez trzy główne mechanizmy:

Zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie (hamowanie glukoneogenezy i glikogenolizy)
Zwiększenie wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę, poprawiając wychwyt i zużycie glukozy w mięśniach
Opóźnienie wchłaniania glukozy w jelicie

Metformina nie stymuluje wydzielania insuliny, dzięki czemu nie powoduje hipoglikemii.

Skład

Substancją czynną leku Formetic jest chlorowodorek metforminy. Dostępne są tabletki powlekane zawierające:

500 mg chlorowodorku metforminy (odpowiada 390 mg metforminy)
850 mg chlorowodorku metforminy (odpowiada 663 mg metforminy)
1000 mg chlorowodorku metforminy (odpowiada 780 mg metforminy)

Formetic jest skutecznym lekiem pierwszego rzutu w terapii cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą lub otyłością. Jego stosowanie wymaga jednak ścisłego monitorowania pacjenta, zwłaszcza pod kątem funkcji nerek i ryzyka kwasicy mleczanowej. Właściwe dawkowanie i przestrzeganie środków ostrożności pozwala na bezpieczne i efektywne leczenie.

1) Cukrzyca
Zespoły insulinooporności w przypadkach innych niż w przebiegu cukrzycy
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia

Wskazania

Leczenie cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów otyłych, gdy za pomocą diety i ćwiczeń fizycznych nie można uzyskać właściwego stężenia glukozy we krwi. U dorosłych tabl. powl. można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną. U dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży tabl. powl. można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano zmniejszenie powikłań cukrzycy u pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą, leczonych chlorowodorkiem metforminy jako lekiem 1-szego rzutu, po niepowodzeniu leczenia dietą.

Dawkowanie

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥90 ml/min). Monoterapia i w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi: zazwyczaj dawka początkowa wynosi 500-850 mg chlorowodorku metforminy 2-3x/dobę podawana w czasie posiłku lub po nim. Po 10-15 dniach należy dostosować dawkę na podstawie wyników badań stężenia glukozy we krwi. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Maks. zalecana dawka chlorowodorku metforminy wynosi 3 g/dobę, podana w 3 oddzielnych dawkach. W przypadku zamiaru zamiany innego doustnego leku przeciwcukrzycowego na chlorowodorek metforminy, należy odstawić poprzednio stosowany lek i zastosować chlorowodorek metforminy w wyżej podanych dawkach. Stosowanie z insuliną. Metformina i insulina mogą być stosowane w skojarzeniu w celu uzyskania lepszej kontroli stężenia glukozy we krwi. Chlorowodorek metforminy stosuje się zwykle w dawce początkowej 500 mg lub 850 mg 2 lub 3 razy/dobę natomiast dawkę insuliny dostosowuje się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Pacjenci w wieku podeszłym. Z uwagi na ryzyko obniżenia czynności nerek u pacjentów w podeszłym wieku dawkę chlorowodorku metforminy należy ustalić na podstawie czynności nerek. Konieczna jest regularna kontrola czynności nerek. Zaburzenie czynności nerek. Wartość GFR należy oznaczyć przed rozpoczęciem leczenia produktem zawierającym metforminę, a następnie co najmniej raz/rok. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem dalszego pogorszenia czynności nerek oraz u pacjentów w podeszłym wieku czynność nerek należy oceniać częściej, np. co 3-6 m-cy. GFR ml/min 60-89: całkowita maks. dawka dobowa (w 2-3 dawkach podzielonych na dobę) 3000 mg: można rozważyć zmniejszenie dawki w reakcji na pogarszającą się czynność nerek; GFR ml/min 45-59: całkowita maks. dawka dobowa (w 2-3 dawkach podzielonych na dobę) 2000 mg: przed rozważaniem rozpoczęcia leczenia metforminą, należy przeanalizować czynniki mogące zwiększyć ryzyko kwasicy mleczanowej. Dawka początkowa nie jest większa niż połowa dawki maks.; GFR ml/min 30-44: całkowita maks. dawka dobowa (w 2-3 dawkach podzielonych na dobę) 1000 mg: przed rozważaniem rozpoczęcia leczenia metforminą, należy przeanalizować czynniki mogące zwiększyć ryzyko kwasicy mleczanowej. Dawka początkowa nie jest większa niż połowa dawki maks.; GFR ml/min <30: metformina jest przeciwwskazana. Dzieci i młodzież. Monoterapia i leczenie skojarzone z insuliną. Tabl. powlekane można stosować u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży. Zazwyczaj dawka początkowa wynosi 500 mg lub 850 mg raz/dobę, podawana w czasie posiłku lub po nim. Po 10-15 dniach należy dostosować dawkę na podstawie wyników badań stężenia glukozy we krwi. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Maks. zalecana dawka chlorowodorku metforminy wynosi 2 g/dobę podana w 2 lub 3 oddzielnych dawkach podzielonych.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na metforminę lub którąkolwiek substancję pomocniczą.Każdy rodzaj ostrej kwasicy metabolicznej (takiej jak kwasica mleczanowa, cukrzycowa, kwasica ketonowa) stan przedśpiączkowy w cukrzycy. Ciężka niewydolność nerek (GFR < 30 ml/min). Ostre choroby wiążące się z ryzykiem zaburzenia czynności nerek: odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs. Choroby mogące być przyczyną niedotlenienia tkanek (zwłaszcza stan ostry lub zaostrzenie przewlekłej choroby): niewyrównana niewydolność serca, niewydolność serca lub oddechowa, niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego, wstrząs. Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm.

Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności

Kwasica mleczanowa. Kwasica mleczanowa, bardzo rzadkie ale ciężkie powikłanie metaboliczne, występuje najczęściej w ostrym pogorszeniu czynności nerek, chorobach układu krążenia lub chorobach układu oddechowego lub posocznicy. W przypadkach nagłego pogorszenia czynności nerek dochodzi do kumulacji metforminy, co zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej. W przypadku odwodnienia (ciężka biegunka lub wymioty, gorączka lub zmniejszona podaż płynów) należy tymczasowo wstrzymać stosowanie metforminy i zalecane jest zwrócenie się do lekarza. U pacjentów leczonych metforminą należy ostrożnie rozpoczynać leczenie produktami leczniczymi, które mogą ciężko zaburzyć czynność nerek (takimi jak leki przeciwnadciśnieniowe, moczopędne lub NLPZ). Inne czynniki ryzyka kwasicy mleczanowej to nadmierne spożycie alkoholu, niewydolność wątroby, źle kontrolowana cukrzyca, ketoza, długotrwałe głodzenie i wszelkie stany związane z niedotlenieniem, jak również jednoczesne stosowanie produktów leczniczych mogących wywołać kwasicę mleczanową. Pacjentów i/lub ich opiekunów należy poinformować o ryzyku wystąpienia kwasicy mleczanowej. Kwasicę mleczanową charakteryzuje występowanie duszności kwasiczej, bólu brzucha, skurczów mięśni, astenii i hipotermii, po której następuje śpiączka. W razie wystąpienia podejrzanych objawów pacjent powinien odstawić metforminę i szukać natychmiastowej pomocy medycznej. Odchylenia od wartości prawidłowych w wynikach badań laboratoryjnych obejmują zmniejszenie wartości pH krwi (<7,35), zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu (>5 mmol/l) oraz zwiększenie luki anionowej i stosunku mleczanów do pirogronianów. Wartość GFR powinna być oznaczona przed rozpoczęciem leczenia, a następnie w regularnych odstępach czasu. Metformina jest przeciwwskazana u pacjentów z GFR <30 ml/min i należy ją tymczasowo odstawić w razie występowania stanów wpływających na czynność nerek. U pacjentów w podeszłym wieku zaburzenie czynności nerek występuje często i jest bezobjawowe. Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których czynność nerek może być zaburzona, na przykład z powodu odwodnienia lub na początku stosowania leków moczopędnych obniżających ciśnienie krwi, oraz na początku leczenia NLPZ. W takich przypadkach zaleca się kontrolę czynność nerek przed rozpoczęciem leczenia metforminą. Pacjenci z niewydolnością serca są bardziej narażeni na niedotlenienie i niewydolność nerek. U pacjentów ze stabilną chroniczną niewydolnością serca metformina może być stosowana wyłącznie przy regularnej kontroli czynności serca i funkcji nerek. U pacjentów z ostrą i niestabilną niewydolnością serca metformina jest przeciwwskazane. Podawanie środków kontrastowych zawierających jod. Donaczyniowe podanie środków kontrastowych zawierających jod może doprowadzić do nefropatii wywołanej środkiem kontrastowym, powodując kumulację metforminy i zwiększenie ryzyka kwasicy mleczanowej. Należy przerwać stosowanie metforminy przed badaniem lub podczas badania obrazowego i nie stosować jej przez co najmniej 48 h po badaniu, po czym można wznowić podawanie metforminy pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek i stwierdzeniu, że jest ona stabilna. Zabieg chirurgiczny. Podawanie metforminy musi być przerwane bezpośrednio przed zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym, podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 h po zabiegu chirurgicznym lub wznowieniu odżywiania doustnego oraz dopiero po ponownej ocenie czynności nerek i stwierdzeniu, że jest stabilna. Dzieci i młodzież: przed rozpoczęciem leczenia metforminą należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2. W kontrolowanych badaniach klinicznych trwających rok nie stwierdzono wpływu metforminy na wzrost i dojrzewanie, ale nie ma wyników długoterminowych badań dotyczących tego zagadnienia. Dlatego zaleca się staranną obserwację dzieci leczonych metforminą, szczególnie przed okresem dojrzewania, pod kątem wpływu metforminy na powyższe parametry. Dzieci w wieku 10-12 lat: w kontrolowanych badaniach klinicznych prowadzonych na dzieciach wzięło udział jedynie 15 pacjentów w wieku 10-12 lat. Choć skuteczność i bezpieczeństwo metforminy u tych dzieci nie różniły się od skuteczności i bezpieczeństwa leczenia u dzieci starszych i młodzieży, zaleca się szczególną ostrożność stosując lek u dzieci w wieku 10-12 lat. Wszyscy pacjenci powinni nadal przestrzegać ustalonej diety z równomiernym rozkładem spożywania węglowodanów w ciągu dnia. Pacjenci z nadwagą powinni kontynuować dietę niskokaloryczną. Należy regularnie wykonywać badania laboratoryjne typowe dla cukrzycy. Sama metformina nie wywołuje hipoglikemii, ale zaleca się ostrożność w razie stosowania jej w skojarzeniu z insuliną lub innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (np. pochodne sulfonylomocznika lub meglitynidy). Metformina stosowana w monoterapii nie powoduje hipoglikemii i dlatego nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Należy jednak zwrócić uwagę pacjentowi na ryzyko wystąpienia hipoglikemii w przypadku stosowania metforminy jednocześnie z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (np. pochodne sulfonylomocznika, insulina, meglitynidy).

Interakcje

Niezalecane jednoczesne stosowanie. Zatrucie alkoholem związane jest ze zwiększonym ryzykiem kwasicy mleczanowej, szczególnie w przypadkach głodzenia, niedożywienia lub zaburzeń czynności wątroby. Środki kontrastowe zawierające jod: stosowanie metforminy musi być przerwane przed badaniem lub podczas badania obrazowego; nie wolno wznawiać jej stosowania przez co najmniej 48 h po badaniu, po czym można wznowić podawanie metforminy pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek i stwierdzeniu, że jest ona stabilna. Skojarzenia leków wymagające środków ostrożności podczas stosowania. Pewne produkty lecznicze mogą wywierać niekorzystne działanie na czynność nerek, co może zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej, np. NLPZ, w tym selektywne inhibitory cyklooksygenazy COX₂, inhibitory ACE, antagoniści receptora angiotensyny II i leki moczopędne, w szczególności pętlowe. W razie rozpoczynania stosowania lub stosowania takich produktów w skojarzeniu z metforminą, konieczne jest dokładne monitorowanie czynności nerek. Produkty lecznicze o działaniu hiperglikemizującym (jak glikokortykosteroidy (podawane ogólne i miejscowo) oraz sympatykomimetyki). Może być konieczna częstsza kontrola stężenia glukozy we krwi, zwłaszcza na początku leczenia. Jeśli to konieczne, należy dostosować dawkę metforminy w trakcie jednoczesnego stosowania z powyższymi lekami i po ich odstawieniu. Inhibitory ACE mogą zmniejszać stężenie glukozy we krwi. Dlatego dostosowanie dawki chlorowodorku metforminy może być konieczne w czasie i po zastosowaniu lub odstawieniu takich leków.

Ciąża i laktacja

Niekontrolowana cukrzyca w czasie ciąży (cukrzyca ciężarnych lub cukrzyca stałą) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych i umieralności okołoporodowej. Ograniczona ilość danych dotyczących stosowania metforminy u kobiet w ciąży nie wskazuje na zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu metforminy na przebieg ciąży, rozwój zarodka i płodu, poród i rozwój pourodzeniowy. U kobiet z cukrzycą planujących ciążę lub będących w ciąży nie zaleca się stosowania metforminy. Zalecana jest insulina w celu utrzymania właściwego stężenia glukozy we krwi, co zmniejsza ryzyko wad rozwojowych płodu. Metformina przenika do mleka kobiecego. U noworodków i niemowląt karmionych piersią nie obserwowano żadnych działań niepożądanych. Jednak, ze względu na dostępność jedynie ograniczonych danych, nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia metforminą. Decyzję o zaprzestaniu karmienia piersią należy podjąć biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią i potencjalne zagrożenie wystąpieniem działań niepożądanych u dziecka. Nie stwierdzono wpływu metforminy na płodność samców i samic szczura podawanej w dawkach aż do 600 mg/kg mc./dobę, to znaczy około 3 razy większych niż maks. zalecana dobowa dawka u ludzi w przeliczeniu na pc.

Działania niepożądane

Na początku stosowania metforminy najczęściej występują nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha i utrata apetytu, które w większości przypadków ustepują samoistnie. W celu zapobiegania ich wystąpieniu zaleca się przyjmowanie metforminy 2 lub 3 dawkach na dobę i powolne zwiększanie dawki. W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania objawy niepożądane są wymienione zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo rzadko) kwasica mleczanowa. Zmniejszenie wchłaniania wit. B₁₂ i zmniejszenie jej stężenia w surowicy podczas długotrwałego leczenia metforminą. Jeśli u pacjenta stwierdza się niedokrwistość megaloblastyczną, należy wziąć pod uwagę taką etiologię. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zaburzenia smaku. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha i utrata apetytu. Te objawy niepożądane występują najczęściej na początku leczenia i w większości przypadków ustępują samoistnie. Aby im zapobiec, zaleca się podawanie metforminy 2 lub 3x/dobę, w czasie posiłków lub bezpośrednio po posiłkach. Stopniowe zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (bardzo rzadko) pojedyncze zgłoszenia dotyczyły nieprawidłowych wyników badań czynności wątroby lub zapalenia wątroby ustępujące po odstawieniu metforminy. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) reakcje skórne, takie jak rumień, świąd, pokrzywka. Dzieci i młodzież: dane z publikacji, z obserwacji po wprowadzeniu leku na rynek oraz z kontrolowanych badań klinicznych na ograniczonej populacji dziecięcej w wieku 10-16 lat leczonej przez 1 rok wskazują, że działania niepożądane mają podobny charakter i nasilenie jak w populacji osób dorosłych.

Przedawkowanie

Po jednorazowym przyjęciu do 85 g chlorowodorku metforminy nie obserwowano hipoglikemii, jednakże w takich przypadkach występowała kwasica mleczanowa. Znaczne przedawkowanie metforminy lub współistnienie innych czynników ryzyka może spowodować kwasicę mleczanową. Kwasica mleczanowa jest stanem zagrożenia życia wymagającym leczenia szpitalnego. Najskuteczniejszą metodą usuwania mleczanów i metforminy jest hemodializa.

Działanie

Metformina jest pochodną biguanidu o właściwościach przeciwhiperglikemicznych, która obniża stężenie glukozy na czczo i po posiłkach. Nie pobudza wydzielania insuliny i dzięki temu nie powoduje hipoglikemii. Metformina charakteryzuje się trzema mechanizmami działania: zmniejszanie wytwarzania glukozy w wątrobie poprzez inhibicję glukoneogenezy i glikogenolizy; zwiększanie wrażliwości na insulinę w mięśniach przez wzrost obwodowego wychwytu glukozy i jej zużycia; opóźnianie absorpcji glukozy w jelicie.