Atorvasterol® - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Atorvasterol® jest wskazany w leczeniu hipercholesterolemii oraz zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym. Szczegółowe wskazania obejmują:

• Leczenie hipercholesterolemii pierwotnej (w tym heterozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej) lub hiperlipidemii złożonej u dorosłych, młodzieży i dzieci ≥10 lat, gdy dieta i inne metody niefarmakologiczne są niewystarczające
• Leczenie homozygotycznej postaci rodzinnej hipercholesterolemii u dorosłych jako terapia dodana lub gdy inne metody są niedostępne
• Prewencja zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z wysokim ryzykiem pierwszego zdarzenia

Atorvasterol® stosuje się jako uzupełnienie diety i innych metod niefarmakologicznych w celu obniżenia podwyższonego stężenia cholesterolu całkowitego, LDL, apolipoproteiny B i triglicerydów.

Dawkowanie i sposób podawania

Przed rozpoczęciem leczenia pacjent powinien stosować standardową dietę obniżającą stężenie cholesterolu. Dawkowanie ustala się indywidualnie w zależności od wyjściowego stężenia LDL-C, celu terapeutycznego i odpowiedzi na leczenie.

Modyfikację dawki należy przeprowadzać w odstępach 4-tygodniowych lub dłuższych. Maksymalny efekt terapeutyczny osiąga się zwykle w ciągu 4 tygodni leczenia.

Dawkowanie Atorvasterolu jest elastyczne i zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz odpowiedzi na leczenie. Kluczowe jest rozpoczęcie od niższych dawek i stopniowe ich zwiększanie pod kontrolą lekarską.

Szczególne grupy pacjentów

• Pacjenci z upośledzeniem czynności nerek: nie ma konieczności dostosowywania dawki
• Pacjenci z upośledzeniem czynności wątroby: stosować ostrożnie, przeciwwskazane w czynnej chorobie wątroby
• Osoby w podeszłym wieku (>70 lat): bezpieczeństwo i skuteczność podobne jak w populacji ogólnej
• Dzieci i młodzież (10-17 lat): dawka początkowa 10 mg/dobę, maksymalna 20 mg/dobę

Atorvasterol może być stosowany u szerokiego spektrum pacjentów, jednak szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby oraz dzieci i młodzież, gdzie dawkowanie powinno być ostrożne i ściśle monitorowane.

Przeciwwskazania

Atorvasterol jest przeciwwskazany w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku
• Czynna choroba wątroby lub niewyjaśnione, utrzymujące się zwiększenie aktywności aminotransferaz >3x górna granica normy
• Choroby mięśni szkieletowych
• Ciąża i karmienie piersią
• Brak skutecznej antykoncepcji u kobiet w wieku rozrodczym

Przed rozpoczęciem terapii Atorvasterolem kluczowa jest dokładna ocena stanu pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji wątroby, stanu mięśni szkieletowych oraz sytuacji reprodukcyjnej u kobiet w wieku rozrodczym.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów:

• Spożywających większe ilości alkoholu
• Z chorobą wątroby w wywiadzie

Leczenie należy przerwać, jeśli:

• Aktywność aminotransferaz przekroczy 3x górną granicę normy
• Znacznie zwiększy się aktywność kinazy kreatynowej

Monitorowanie funkcji wątroby i mięśni jest kluczowe podczas terapii Atorvasterolem. Pacjenci powinni być poinformowani o konieczności zgłaszania wszelkich objawów mięśniowych lub wątrobowych.

Interakcje lekowe

Atorvasterol wchodzi w istotne interakcje z wieloma lekami, co może wpływać na jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania:

• Zwiększenie stężenia atorwastatyny w surowicy: cyklosporyna, antybiotyki (erytromycyna, klarytromycyna, kwinuprystyna/dalfoprystyna), leki przeciwwirusowe HIV, nefazodon, pochodne azolowe, niacyna, pochodne kwasu fibrynowego
• Zmniejszenie skuteczności: fenytoina
• Zmniejszenie wchłaniania: leki zobojętniające kwas żołądkowy (o 35%), kolestyramina (o 25%)
• Wpływ na inne leki: może zwiększać stężenie digoksyny i nasilać działanie warfaryny

Przy stosowaniu Atorvasterolu kluczowa jest dokładna analiza wszystkich przyjmowanych przez pacjenta leków i suplementów. W przypadku konieczności łączenia z lekami wchodzącymi w interakcje, należy rozważyć modyfikację dawki lub ścisłe monitorowanie pacjenta.

Ciąża i laktacja

Atorvasterol jest przeciwwskazany w ciąży i podczas karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia.

Przed rozpoczęciem terapii Atorvasterolem u kobiet w wieku rozrodczym należy wykluczyć ciążę i upewnić się, że pacjentka stosuje skuteczną metodę antykoncepcji.

Działania niepożądane

Większość działań niepożądanych Atorvasterolu ma charakter łagodny i przemijający. Najczęściej występują:

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunka)
• Bóle głowy
• Bóle mięśni
• Zaburzenia snu

Rzadziej, ale potencjalnie poważne działania niepożądane obejmują:

• Miopatię (bóle mięśni, osłabienie, zwiększenie aktywności CK)
• Rabdomiolizę (może prowadzić do ostrej niewydolności nerek)
• Zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych

Pacjenci powinni być poinformowani o możliwych działaniach niepożądanych i konieczności zgłaszania wszelkich niepokojących objawów. Regularne monitorowanie parametrów wątrobowych i mięśniowych jest kluczowe dla wczesnego wykrycia potencjalnie poważnych działań niepożądanych.

Mechanizm działania

Atorvasterol jest inhibitorem reduktazy HMG-CoA, kluczowego enzymu w syntezie cholesterolu. Jego działanie obejmuje:

• Hamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie
• Zwiększenie liczby receptorów LDL na powierzchni hepatocytów
• Zwiększenie wychwytu i katabolizmu LDL
• Zmniejszenie produkcji VLDL w wątrobie
• Hamowanie syntezy izoprenoidów (wpływ na proliferację komórek mięśni gładkich naczyń)

Wielokierunkowy mechanizm działania Atorvasterolu przekłada się na jego wysoką skuteczność w obniżaniu poziomu cholesterolu LDL i triglicerydów oraz w prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

Właściwości farmakokinetyczne

• Wchłanianie z przewodu pokarmowego: około 80%
• Biodostępność: 12% (efekt pierwszego przejścia)
• Wiązanie z białkami osocza: >98%
• Metabolizm: wątrobowy, do aktywnych metabolitów
• Okres półtrwania: średnio 14h (działanie hamujące HMG-CoA: 20-30h)
• Wydalanie: 46% z kałem, <2% w moczu

Długi okres półtrwania Atorvasterolu umożliwia jego stosowanie raz na dobę. Metabolizm wątrobowy i wydalanie z żółcią sugerują konieczność ostrożności u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.

Podsumowanie

Atorvasterol jest skutecznym lekiem w terapii hipercholesterolemii i prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Jego stosowanie wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta, uwzględniającego profil lipidowy, czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego oraz potencjalne interakcje lekowe. Kluczowe jest regularne monitorowanie parametrów wątrobowych i mięśniowych oraz edukacja pacjenta w zakresie możliwych działań niepożądanych i konieczności zgłaszania niepokojących objawów.

1) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Atoris®

Wskazania pozarejestracyjne: Ciężka wtórna hipercholesterolemia u dzieci w wieku od 10 do 18 rż. (z wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych oraz przy braku skuteczności leczenia niefarmakologicznego) w przebiegu: niewydolności nerek lub zespołu nerczycowego, lub cukrzycy typu I (z towarzyszącą mikroalbuminurią lub niewydolnością nerek), lub otrzymujących terapię antyretrowirusową, lub po przeszczepianiu narządów
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia