Atorvasterol® - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Atorvasterol® jest wskazany w leczeniu hipercholesterolemii oraz w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym. Szczegółowe wskazania obejmują:

• Leczenie hipercholesterolemii pierwotnej (w tym heterozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej) lub hiperlipidemii złożonej u dorosłych, młodzieży i dzieci ≥10 lat, gdy dieta i inne metody niefarmakologiczne są niewystarczające
• Leczenie homozygotycznej postaci rodzinnej hipercholesterolemii u dorosłych jako terapia dodana lub alternatywna
• Prewencja zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z wysokim ryzykiem pierwszego zdarzenia

Atorvasterol® stosuje się jako uzupełnienie diety niskocholesterolowej i innych metod niefarmakologicznych. Lek wykazuje skuteczność w obniżaniu stężenia cholesterolu całkowitego, LDL, apolipoproteiny B oraz triglicerydów.

Dawkowanie i sposób podawania

Przed rozpoczęciem leczenia pacjent powinien stosować standardową dietę hipolipemizującą. Dawkowanie ustala się indywidualnie w zależności od wyjściowego stężenia LDL-C, celu terapeutycznego i odpowiedzi na leczenie.

Modyfikację dawki należy przeprowadzać w odstępach co najmniej 4-tygodniowych. Maksymalny efekt terapeutyczny osiąga się zwykle w ciągu 4 tygodni stosowania leku.

U pacjentów przyjmujących leki przeciwwirusowe na WZW C zawierające elbaswir z grazoprewirem, dawka atorwastatyny nie powinna przekraczać 20 mg/dobę.

Szczególne grupy pacjentów:

• Pacjenci z niewydolnością nerek: nie ma konieczności modyfikacji dawki
• Pacjenci z niewydolnością wątroby: stosować ostrożnie, przeciwwskazany w czynnej chorobie wątroby
• Osoby starsze (>70 lat): bezpieczeństwo i skuteczność podobne jak w populacji ogólnej
• Dzieci i młodzież (10-17 lat): dawka początkowa 10 mg/dobę, maksymalna 20 mg/dobę

Dawkowanie Atorvasterolu wymaga indywidualnego podejścia i regularnej oceny skuteczności terapii. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z chorobami wątroby oraz stosujących leki przeciwwirusowe.

Przeciwwskazania

Stosowanie Atorvasterolu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu
• Czynna choroba wątroby lub niewyjaśnione, utrzymujące się zwiększenie aktywności aminotransferaz >3x górna granica normy
• Choroby mięśni szkieletowych
• Ciąża i karmienie piersią
• Brak skutecznej antykoncepcji u kobiet w wieku rozrodczym

Przed rozpoczęciem terapii Atorvasterolem konieczne jest wykluczenie przeciwwskazań, ze szczególnym uwzględnieniem stanu wątroby i mięśni oraz sytuacji położniczej pacjentek.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania Atorvasterolu należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów:

• Spożywających znaczne ilości alkoholu
• Z chorobą wątroby w wywiadzie

Należy monitorować aktywność enzymów wątrobowych i kinazy kreatynowej (CK). W przypadku wzrostu aktywności aminotransferaz >3x górna granica normy lub znacznego wzrostu CK, leczenie należy przerwać.

Regularne monitorowanie parametrów wątrobowych i mięśniowych jest kluczowe dla bezpiecznego stosowania Atorvasterolu, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Atorvasterol wchodzi w istotne interakcje z wieloma lekami, co może wpływać na jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania:

• Zwiększenie stężenia atorwastatyny w surowicy: cyklosporyna, antybiotyki (erytromycyna, klarytromycyna, kwinuprystyna/dalfoprystyna), inhibitory proteazy HIV, nefazodon, azole przeciwgrzybicze, niacyna, pochodne kwasu fibrynowego
• Zmniejszenie skuteczności: fenytoina
• Zmniejszenie wchłaniania: leki zobojętniające kwas żołądkowy (↓35%), kolestyramina (↓25%)
• Wpływ na inne leki: może zwiększać stężenie digoksyny, nasilać działanie warfaryny

Przy stosowaniu Atorvasterolu konieczna jest dokładna analiza wszystkich przyjmowanych przez pacjenta leków i suplementów, aby uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.

Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Atorvasterol jest przeciwwskazany w ciąży i podczas karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję w trakcie leczenia.

U kobiet w wieku rozrodczym konieczne jest wykluczenie ciąży przed rozpoczęciem leczenia i zapewnienie skutecznej antykoncepcji w trakcie terapii Atorvasterolem.

Działania niepożądane

Większość działań niepożądanych Atorvasterolu ma charakter łagodny i przemijający. Najczęściej występują:

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunka)
• Bóle głowy
• Bóle mięśni
• Zaburzenia snu

Rzadziej obserwuje się:

• Wzrost aktywności aminotransferaz (zależny od dawki)
• Miopatię (bóle mięśni, osłabienie, wzrost CK)
• Rabdomiolizę (rzadko, może prowadzić do ostrej niewydolności nerek)

Sporadycznie raportowano: zaburzenia apetytu, parestezje, neuropatię obwodową, reakcje skórne, zaburzenia funkcji wątroby, zapalenie trzustki, zaburzenia hematologiczne, zaburzenia metabolizmu glukozy, zaburzenia erekcji i reakcje nadwrażliwości.

Mimo że większość działań niepożądanych Atorvasterolu jest łagodna, konieczne jest monitorowanie pacjentów pod kątem potencjalnie poważnych powikłań, szczególnie miopatii i hepatotoksyczności.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania Atorvasterolu, szczególnie przy wystąpieniu miopatii z rabdomiolizą i ostrą niewydolnością nerek, należy:

• Natychmiast przerwać stosowanie leku
• Zastosować dożylne wlewy leków moczopędnych i dwuwęglanu sodu
• W razie znacznej hiperkaliemii wdrożyć odpowiednie leczenie
• Rozważyć hemodializę (atorwastatyna nie podlega hemodializie)

Przedawkowanie Atorvasterolu wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji nerek i równowagi elektrolitowej.

Mechanizm działania

Atorvasterol jest inhibitorem reduktazy HMG-CoA, kluczowego enzymu w syntezie cholesterolu. Jego działanie polega na:

• Hamowaniu syntezy cholesterolu w wątrobie
• Zwiększeniu ekspresji receptorów LDL, co prowadzi do zwiększonego usuwania LDL z krwiobiegu
• Zmniejszeniu syntezy VLDL w wątrobie, co obniża stężenie triglicerydów
• Hamowaniu syntezy izoprenoidów, co może wpływać na rozrost komórek mięśni gładkich naczyń
• Zmniejszeniu lepkości osocza i osłabieniu działania czynników wpływających na krzepliwość i agregację płytek

Wielokierunkowy mechanizm działania Atorvasterolu przekłada się na jego skuteczność w obniżaniu poziomu lipidów oraz potencjalne działanie plejotropowe w układzie sercowo-naczyniowym.

Właściwości farmakokinetyczne

Atorvasterol charakteryzuje się następującymi parametrami farmakokinetycznymi:

• Wchłanianie z przewodu pokarmowego: około 80%
• Biodostępność: 12% (ze względu na efekt pierwszego przejścia)
• Wiązanie z białkami osocza: >98%
• Metabolizm: w wątrobie do aktywnych metabolitów
• Okres półtrwania: średnio 14h (działanie hamujące na enzym: 20-30h)
• Wydalanie: 46% z kałem, <2% w moczu

Efekt terapeutyczny pojawia się po 2 tygodniach, a maksymalna skuteczność osiągana jest po 4 tygodniach leczenia.

Farmakokinetyka Atorvasterolu pozwala na wygodne dawkowanie raz na dobę, przy czym należy pamiętać o kumulacji efektu terapeutycznego w czasie.

Skład

Atorvasterol dostępny jest w tabletkach powlekanych zawierających 10 mg, 20 mg lub 40 mg atorwastatyny.

Różne dostępne dawki Atorvasterolu umożliwiają indywidualizację terapii i dostosowanie jej do potrzeb pacjenta.

1) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Atoris®

Wskazania pozarejestracyjne: Ciężka wtórna hipercholesterolemia u dzieci w wieku od 10 do 18 rż. (z wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych oraz przy braku skuteczności leczenia niefarmakologicznego) w przebiegu: niewydolności nerek lub zespołu nerczycowego, lub cukrzycy typu I (z towarzyszącą mikroalbuminurią lub niewydolnością nerek), lub otrzymujących terapię antyretrowirusową, lub po przeszczepianiu narządów
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia