Najnowszy komentarz opublikowany w JAMA Dermatology skupia się zwłaszcza na analizie tego zjawiska z punktu widzenia indywidualnych praktyk dermatologicznych. W ostatnim czasie rośnie nie tylko ilość porad dermatologicznych udzielonych online, ale również związana z tym tematem ilość publikacji. Poruszane są różne aspekty teledermatologii: nie tylko koszty, ale również skuteczność tej metody w rozpoznawaniu zmian, czas udzielanych porad czy zadowolenie pacjentów.
Redukcja kosztów – czy teledermatologia naprawdę się opłaca?
W pierwszej części komentarza opublikowanego w JAMA Dermatology autorzy odnoszą się do publikacji Zakaria et al. Jej autorzy przeprowadzili badanie retrospektywne na grupie ponad 2000 pacjentów leczonych w Zuckerberg San Francisco General Hospital and Trauma Center w Kalifornii w USA przy pomocy dermatologii online. Autorzy podsumowują, że zastosowanie teledermatologii w tej klinice znacząco przyczyniło się do redukcji kosztów.
Czy jednak na pewno? Na kilka innych aspektów wskazują Armstrong i Singh. Przede wszystkim zauważają, że koszty porad dermatologicznych najczęściej są oceniane z perspektywy zdrowia publicznego. Oznacza to, że pod uwagę brane są koszty bezpośrednie (np. związane z wizytą i lekami) oraz koszty pośrednie (związane np. z nieobecnością w pracy pacjentów). Autorzy podkreślają, że publikacja Zakaria et al. bada redukcję kosztów przy zastosowaniu teledermatologii w klinice, gdzie ponad połowa pacjentów korzysta z ubezpieczenia Medicaid.
Tymczasem większość dermatologów w USA pracuje w prywatnych praktykach. Armstrong i Singh wskazują, że „oszczędności” uzyskane dzięki telemedycynie wcale nie muszą bezpośrednio przełożyć się na wzrost płacy dermatologów. W dodatku może okazać się, że oszczędzając czas w przeliczeniu na pacjenta, będzie się oczekiwać od lekarzy, żeby konsultowali w tym samym czasie większą ilość chorych.
Z kolei warto podkreślić, że do wzrostu popularności dermatologii online w ostatnim czasie znacznie przyczyniło się poluzowanie przez ubezpieczeniodawców warunków dotyczących zwrotu kosztów wizyty online. Od tego będzie również zależało czy w dłuższej perspektywie czasu teledermatologia będzie się nadal rozwijać.
Przeczytaj również: Wady i zalety teleporady w praktyce lekarza POZ
Teledermatologia – zaleta czy wada?
Chociaż często jako jedna z zalet teledermatologii podkreślana jest oszczędność czasu, to jednak autorzy komentarza w JAMA Dermatology patrzą na ten problem z trochę innej perspektywy. W szczególności zwracają oni uwagę na ilość czasu spędzonego na uzyskaniu odpowiedniego wywiadu i zdjęć od pacjentów. Na przykład w teledermatologii asynchronicznej (kiedy to przesyłanie obrazów i konsultacja odbywają się w innym czasie), przesłane zdjęcia okazują się często być niskiej jakości lub niekompletne a historia choroby często jest niewystarczająca. W tym przypadku lekarz lub personel medyczny muszą poświęcić dodatkowy czas na zebranie tych informacji.
Z kolei w przypadku teledermatologii synchronicznej, w której dermatolodzy komunikują się z pacjentami za pośrednictwem wideokonferencji online i w czasie rzeczywistym oceniają obraz, głównym problemem jest to, że niektórzy pacjenci nie mają odpowiedniego sprzętu audiowizualnego lub dobrej łączności z internetem. Wtedy dermatolodzy i personel medyczny potrzebują dodatkowego czasu na rozwiązywanie problemów technicznych, co łączy się ze zwiększeniem kosztów. Ponadto dermatolog w czasie konsultacji online nie jest w stanie wykonać zabiegów, takich jak krioterapia, biopsje czy zabiegi chirurgiczne. Zabiegi stanowią około 75% przychodów w praktykach dermatologicznych i są refundowane przez Medicare.
Teledermatologia w Polsce
Telederamatologia w Polsce jeszcze kilka lat temu odgrywała raczej marginalną rolę. W raporcie dotyczącym telemedycyny z roku 2016 opracowanym przez Fundację im. Lesława Pagi zauważono, że w naszym kraju teledermatologia praktycznie nie istniała. Żadna z firm nie oferowała platformy do konsultacji online. Pacjenci na refundowaną przez NFZ poradę dermatologa musieli uzyskać skierowanie od lekarza rodzinnego. Następnie cierpliwie czekać w kolejce, czasem nawet kilka tygodni.
Aspektem teledermatologii, z którego często korzystali jeszcze przed pandemią COVID polscy dermatolodzy była możliwość użytkowania atlasów skóry online, takich jak na przykład Dermatology Online Atlas (DOIA). Pandemia COVID diametralnie zmieniła pozycję teledermatologii w Polsce. Coraz więcej dermatologów pracujących prywatnie umożliwiło korzystanie z konsultacji online. Powstały też platformy, na których lekarze mogą udzielać wizyt online. Porada ma miejsce poprzez telefon, czat lub wideo. W jej czasie możliwe jest przesyłanie załączników, takich jak zdjęcia lub wyniki badań oraz uzyskanie e-Recepty. Za wizytę płaci się najczęściej poprzez PayU, przelew tradycyjny lub kartę płatniczą.
Autorzy komentarza w JAMA Dermatology podkreślają także zalety dermatologii online dla prywatnych praktyk. Należą do nich zmniejszenie kosztów związanych z wynajmowaniem lokalu czy redukcja czasu wynikająca z braku potrzeby dojazdu lekarzy i personelu do pracy. Jednocześnie autorzy są zdania, że redukcja kosztów nie powinna być oceniana jedynie z perspektywy zdrowia publicznego, ale również z perspektywy ekonomicznej praktyk dermatologicznych.
Aspektami bardzo istotnymi dla dermatologów są zagadnienia związane z jakością zdjęć i obrazu. Problemy techniczne przy połączeniach online oraz brak możliwości wykonywania zabiegów. W związku z tym, że teledermatologia będzie się rozwijać w najbliższych latach, ważne jest zapewnienie pacjentom wysokich standardów leczenia. Dermatologom natomiast odpowiedniego wynagrodzenia z wykonaną pracę.
Literatura:
- Armstrong AW, Singh I. Economics of Teledermatology-Does the Math Add Up? JAMA Dermatol. 2020 Nov 18. doi: 10.1001/jamadermatol.2020.4067. Epub ahead of print. PMID: 33206120.
- Zakaria A, Miclau TA, Maurer T, Leslie KS, Amerson E. Cost minimization analysis of a teledermatology triage system in a managed care setting.JAMA Dermatol. Published online November 18, 2020. doi:10.1001/jamadermatol.2020.4066
- Fundacja im. Lesława Pagi, Raport: TELEMEDYCYNA W POLSCE MOŻLIWOŚCI I SZANSE ROZWOJU WARSZAWA 2016 2016_11_25_telemedycyna_04_www.pdf (paga.org.pl)
