Stan przedrzucawkowy a przebieg ciąży

Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) to zespół objawów, pojawiających się po 20. tygodniu ciąży, w czasie porodu lub w okresie połogu. Charakteryzuje się podwyższonym ciśnieniem tętniczym (140/90 mmHg) i białkomoczem. Wśród dodatkowych objawów możemy wyróżnić: bóle głowy, obrzęki i bóle w nadbrzuszu. Do czynników ryzyka, które predysponują do wystąpienia nadciśnienia w ciąży zaliczamy: pierwszą ciąże i związany z nią pierwszy poród, wiek poniżej 18. lub powyżej 35. roku życia, choroby sercowo naczyniowe, ciążę wielopłodową, cukrzycę, wielowodzie, otyłość.

Ostatnie badania wskazują, że pomimo bardzo różnych objawów klinicznych przyczyna wszystkich tych chorób jest taka sama. Jest związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem łożyska, a także predyspozycjami genetycznymi, chorobowymi i środowiskowymi kobiety w ciąży.

Czytaj również: Oncofertility – zachowanie płodności przed leczeniem onkologicznym

Patogeneza preeklampsji

Patogeneza stanu preeklampsji nie jest do końca poznana. Istnieją hipotezy, które sugerują wpływ aberracji w obrębie czynników angiogennych i krzepnięcia na powstanie stanu przedrzucawkowego. Zmiany stężeń czynników angiogennych poprzedzają kliniczny początek preeklampsji o kilka tygodni.

Czytaj również: FAS – ciąża bez alkoholu

Niski poziom czynnika wzrostu łożyska a poród przedwczesny

Na łamach czasopisma The American Journal of Gynecology & Obstetrics przedstawiono wyniki wieloośrodkowego badania, do którego zakwalifikowano 753 kobiety z objawami stanu przedrzucawkowego pomiędzy 20. a 35. tygodniem ciąży. Pobrano próbki krwi od każdej z uczestniczek badania i dokonano pomiaru czynnika wzrostu łożyska (PLGF). Wśród 538 kobiet (71% wszystkich) potwierdzono rozpoznanie preeklampsji. U 542 osób (72%) poród nastąpił przed 37. tygodniem, a u 358 osób (47%) < 34. tygodnia ciąży. Prawidłowe stężenie PLGT (>100pg/ml) pozwala wykluczyć poród przedwczesny w ciągu 7 i 14 dni z prawdopodobieństwem ponad 90%. Stężenia <100 pg/ml zwiększały prawdopodobieństwo porodu przedwczesnego 7-krotnie oraz wiązały się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności oraz niskiej masy urodzeniowej noworodka.

Czytaj również: Nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą i stanem przedrzucawkowym – wytyczne ekspertów

Niska masa łożyska a stan przedrzucawkowy

Badanie USG pierwszego trymestru dostarcza wielu danych dotyczących prawdopodobieństwa wad wrodzonych. Parametry oceniane w trakcie badania to, m.in.: przezierność fałdu karkowego, obecność kości nosowej, przepływ w zastawce trójdzielnej i długość ciemieniowo-siedzeniową. Naukowcy z Uniwersytetu w Atenach badali, czy objętość łożyska mierzona w trakcie badania pierwszego trymestru pozwala ocenić ryzyko wystąpienia wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania płodu (IUGR) i stanu przedrzucawkowego. Badaniem objęto 34 pacjentki z ciążą obciążoną IUGR. Ponadto 12 z preeklampsją oraz 15 z nadciśnieniem infukowanym ciążą oraz 265 pacjentek z grupy kontrolnej. Objętość łożyka była mierzona techniką VOCAL. Pomiar objętości łożyska okazał się użyteczny w określaniu prawdopodobieństwa porodu przedwczesnego z powodu niewydolności łożyska przed 34. i 37. tygodniem ciąży (p<0,001). Co więcej, okazał się pomocny w przewidywaniu IUGR z towarzyszącymi zaburzeniami w przepływie w tętnicach macicznych (p<0,001). Ponadto pomiar objętości łożyska okazał się użyteczny w określaniu prawdopodobieństwa porodu przedwczesnego z powodu niewydolności łożyska przed 34. i 37. tygodniem ciąży (p<0,001). Wraz ze wzrostem CRL zauważono wzrost objętości łożyska.

Profilaktyka preeklampsji

Ciąża powikłana preeklampsją jest ciążą wysokiego ryzyka i stanowi istotne zagrożenie dla matki i dziecka. Profilaktyka preeklampsji opiera się na stosowaniu 150 mg kwasu acetylosalicylowego, który włączamy przed 16. tygodniem ciąży. Jego podawanie kontynuujemy do 36. tygodnia ciąży. Zapobiega to nieprawidłowemu rozwojowi i funkcjonowaniu łożyska.

Badanie profilaktyczne należy przeprowadzić między 11-14 tygodniem ciąży, a polega na wykorzystaniu parametrów usg oraz badaniu z krwi pacjentki. Odpowiednie algorytmy pozwalają nam wyliczyć ryzyko preeklampsji.

Okazuje się, że gdyby w Polsce wszystkie kobiety w ciąży miały zrobiony screening preeklampsji w pierwszym trymestrze, a następnie wszystkie te, które mają wysokie ryzyko zastosowały profilaktykę kwasem acetylosalicylowym, rocznie 8 tysięcy dzieci nie urodziłoby się przedwcześnie, bo ich mamy nie rozwinęłyby preeklampsji w ciąży. Stąd też tak ważna jest ocena ryzyka stanu przedrzucawkowego już podczas badań w pierwszym trymestrze ciąży.

Piśmiennictwo: