Pierwszy raz o chorobie Hashimoto wspomniał ponad 100 lat temu japoński lekarz Hakaru Hashimoto. Jest to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Dotyka ono najczęściej kobiet w wieku 30-50 lat. U osób chorych układ immunologiczny wytwarza przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) i peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). To właśnie w związku z produkcją tych przeciwciał dochodzi do powstania stanu zapalnego tarczycy. W wyniku tego, formują się nacieki limfocytarne oraz następuje zanik komórek pęcherzykowych tarczycy.
Postęp tej choroby jest najczęstszą przyczyną rozwoju niedoczynności tarczycy. Organ ten odpowiada za produkcję hormonów wpływających na czynność wielu tkanek, zaburzenia funkcjonowania tarczycy mogą objawiać się zatem z wielu stron. Do najczęstszych symptomów Hashimoto należą: zwiększenie masy ciała, wypadanie włosów, uczucie zmęczenia, senność, zaparcia, depresja, wole tarczycowe, suchość skóry.
Przeczytaj również: Czy suplementy mogą zmniejszać ryzyko COVID-19 u kobiet?
Suplementacja w chorobie Hashimoto
Sposób odżywiania i suplementacja w przebiegu Hashimoto powinna mieć dwa cele: ograniczenie składników diety, które nasilają stan zapalny lub wpływają na pogorszenie pracy gruczołu oraz wprowadzenie składników, które są niezbędne do poprawy funkcjonowania tarczycy. Obecnie zalecana jest suplementacja selenem, witaminą D, cynkiem, żelazem oraz nienasyconymi kwasami tłuszczowymi, głównie z grupy omega-3.
Selen
Stwierdzono, że osoby chore na Hashimoto mają obniżony poziom tego pierwiastka w surowicy. Selen jest elementem enzymów i wykazuje wielokierunkowe działanie. Jako składnik dejodynazy jodotyroninowej uczestniczy w przemienianie tyroksyny do trójjodotyroniny, której niedobór może prowadzić do uszkodzenia tarczycy. Pierwiastek ten wchodzi także w skład peroksydazy glutationowej, która dzięki właściwościom przeciwutleniającym ochrania komórki gruczołu przed działaniem wolnych rodników. Posiada również funkcję przeciwzapalną.
Badania dowodzą, że suplementacja selenem wraz z jednoczesnym leczeniem lewotyroksyną powoduje obniżenie miana przeciwciał anty-TPO do poziomu normy. Zwiększone dawki mogą także obniżyć ilość przeciwciał anty-TG. U pacjentów stosujących suplementację selenem zaobserwowano poprawę jakości życia, m.in. obniżenie zmęczenia i poprawę nastroju. Nie wszystkie badania potwierdzają przedstawione skutki. Może być to spowodowane różną podażą jodu i selenu w diecie lub defektami genetycznymi w budowie enzymów. Nie wykazano jednak negatywnych efektów wynikających z długotrwałego stosowania selenu. Zalecana dawka dzienna to 100-200 µg.
Witamina D
W badaniach wykazano, iż u osób cierpiących na Hashimoto poziom witaminy D jest niższy niż w grupie kontrolnej. Suplementacja witaminą D powoduje obniżenie wartości przeciwciał anty-TPO. Związek zmniejsza również produkcję cytokin prozapalnych. Wpływa również na regulację proliferacji i różnicowanie komórek układu odpornościowego. Zalecana dawka dobowa to 800-2000 IU, w przypadku stwierdzenia niedoboru stosuje się wyższe dawki 4000 IU.
Cynk
Cynk jest składnikiem białek receptorowych dla trójjodotyroniny. Charakteryzuje się również działaniem przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Niedobór tego pierwiastka zwiększa stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych. Badania dowodzą, iż stosowany wraz z selenem lub samodzielnie poprawia czynność tarczycy.
Żelazo
Żelazo jest elementem peroksydazy tarczycowej, która odpowiedzialna jest za przekształcanie tyreoglobuliny do tyroksyny i trójjodotyroniny. Zalecane dzienne spożycie dla mężczyzn wynosi 10 mg, natomiast dla kobiet 18 mg.
Nienasycone kwasy tłuszczowe
Nienasycone kwasy tłuszczowe, w szczególności kwasy omega 3 wykazują właściwości przeciwzapalne. Aktywują produkcję cytokin przeciwzapalnych, zmniejszają ilość czynników zapalnych, wpływają także na przekształcanie tyroksyny do trójjodotyroniny i wzmacniają wrażliwość tkanek na te hormony.
Kurkumina
Jest to związek o silnych właściwościach przeciwzapalnych i przeciwutleniających. Może redukować stan zapalny tarczycy.
Magnez
Niski poziom tego pierwiastka wiąże się z wyższym poziomem przeciwciał tarczycowych. Korygowanie niedoborów magnezu może łagodzić również objawy towarzyszące Hashimoto jak uczucie zmęczenia, nerwowość.
Wpływ diety na przebieg choroby Hashimoto
Wiele osób przyjmujących leki wciąż uskarża się na występowanie uporczywych objawów. Kluczem do zmniejszenia tych dolegliwości jest również zmiana diety. Wiele badań wskazuje, że osoby z Hashimoto są bardziej narażone na celiakię, w związku z tym zalecane jest rozważenie wprowadzenia diety bezglutenowej lub bezzbożowej.
Warto zadbać o unikanie cukru, nabiału i smażonych potraw oraz wprowadzić do diety składniki przeciwzapalne (warzywa, owoce, tłuste ryby). Szczególnie polecane są owoce cytrusowe, jagody, gruszki, jabłka, banany, cukinia, karczoch, papryka, czy pomidory. Nie ma jednak gotowej recepty na odpowiedni sposób odżywiania, ponieważ każdy organizm reaguje inaczej.
Źródła:
- Hashimoto thyroiditis: Clinical and diagnostic criteria, P.Caturegli, A.De Remigis, N.R.Rose, Autoimmunity Reviews, tom 13, rozdział 4-5; 391-397; 2014
- Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto, P. Zagrodzki, J. Kryczyk; Postepy Hig Med Dosw (online); tom 68: 1129-1137; 2014
- Istotne składniki odżywcze w diecie osób z chorobą Hashimoto, R. Jurczak, „Acta Salutem Scientiae” nr 1/2019, nr 27-41; 2019
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/194575,dieta-i-suplementacja-w-chorobie-hashimoto [dostęp: 27.12.2020]
- https://www.healthline.com/nutrition/hashimoto-diet [dostęp: 02.01.2020]
