Jak długo żyją Polacy?
Średnia długość życia mężczyzn w Polsce w 2019 roku to 71,4 lata i była 7,7 lat krótsza w porównaniu do długości życia kobiet, która wynosiła 81,8 lat. Jak donosi Eurostat, w 2018 roku długość życia mężczyzn była krótsza o 4,6 lat od przeciętnej w krajach Unii Europejskiej. Większa różnica w długości życia u osób o niższym poziomie wykształcenia w porównaniu z osobami o wykształceniu wyższym wskazuje na istotną rolę czynników społeczno-ekonomicznych. Najkrócej żyją mieszkańcy największych miast. Obserwuje się wzrost przeciętnej długości życia mężczyzn mieszkających na wsi (o 1,1 lat) w stosunku do tych mieszkających w miastach. Różnicy tej nie obserwuje się u kobiet.
Choroby układu krążenia są najważniejszą przyczyną umieralności zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Wśród chorób układu krążenia zgony były powodowane głównie przez choroby serca (59% ogółu zgonów z powodu chorób układu krążenia). Bogate kraje europejskie cechują się znacznie mniejszą umieralnością z powodu chorób serca w porównaniu z Polską.
Nowotwory złośliwe są drugą pod względem liczebności przyczyną zgonów Polaków. Stanowią szczególne zagrożenie dla kobiet w wieku 30-74 lat. W latach 2016-2018 współczynnik umieralności kobiet z powodu nowotworów nie wykazał tendencji spadkowej. Największym zagrożeniem okazuje się być rak tchawicy, oskrzela i płuca. Od 2010 roku obserwujemy rosnący trend umieralności z powodu raka piersi u kobiet. Sytuacja zdrowotna Polaków związana z umieralnością z powodu nowotworów jest niekorzystna w porównaniu z innymi krajami UE.
Zewnętrzne przyczyny zgonów są największym zagrożeniem dla osób w grupie wiekowej 5-44 lata. Stanowią większe zagrożenie życia mężczyzn mieszkających na wsi niż w miastach. W ostatnich dwóch latach istotną przyczyną były upadki, samobójstwa i wypadki komunikacyjne. Z powodu zatruć najczęściej hospitalizowano dzieci w wieku 0-19 lat. Według danych opublikowanych przez Eurostat zagrożenie życia z powodu wypadków w Polsce w 2016 roku było o 9,8% wyższe od przeciętnego w UE. Co 10 zgon w 2018 roku był spowodowany grupą przyczyn niedokładnie określonych.
Sytuacja demograficzna Polski
Kobiety stanowiły 51,6% ogólnej liczby ludności według stanu z końca grudnia 2019 roku. W młodszych grupach wiekowych jest więcej mężczyzn, ponieważ rodzi się więcej chłopców. Odnotowuje się spadek częstości urodzeń o niskiej masie urodzeniowej. Aktualnie ludność Polski jest przeciętnie młodsza niż ludność większości krajów Unii Europejskiej. Przewiduje się, że różnica ta będzie stopniowo zanikać i w połowie obecnego wieku zarówno mediana wieku, jak i odsetek osób w wieku 65+ w Polsce wyższe w porównaniu do innych krajów europejskich.
Główne przyczyny hospitalizacji
W roku 2018 hospitalizowano w szpitalach w Polsce 3833 tysięcy mężczyzn i 4791 tysięcy kobiet. Współczynnik hospitalizacji wynosił 2093 na 10 tysięcy ludności. Kobiety były hospitalizowane częściej niż mężczyźni. Mieszkańcy miast korzystają częściej z lecznictwa szpitalnego w porównaniu z mieszkańcami wsi. Polska należy do krajów UE o średniej częstości hospitalizacji, z tendencją wzrostową. W Polsce znacznie częstsze jest leczenie szpitalne dzieci (poniżej 5 roku życia), ze spadkiem częstości hospitalizacji osób powyżej 75 roku życia. Długość pobytu szpitalnego w Polsce należy do najkrótszych w UE (z wyjątkiem hospitalizacji z powodu zaćmy i wyrostka robaczkowego, w których jest ona dłuższa).
Śmiertelność szpitalna z powodu zawału serca w Polsce jest stosunkowo niska, co wskazuje na dobrą jakość leczenia szpitalnego. Polska zajmuje 5. miejsce w raporcie najniższej 30-dniowej śmiertelności z powodu zawału serca według OECD (tuż po Islandii, Norwegii, Szwecji i Danii).
Absencja chorobowa
Okazuje się, że zaświadczenia lekarskie są częściej wystawiane kobietom. Ich odsetek oscyluje wokół 55%. W 2019 roku absencja kobiet poświadczona zwolnieniem lekarskim wynosiła 139,2 mln dni. Różnica w długości hospitalizacji mężczyzn i kobiet to natomiast 7,5 dnia. Jednym z głównych czynników warunkujących te różnice jest niezdolność do pracy przypadająca na czas ciąży. Absencja chorobowa wśród kobiet w ciąży stanowiła 20% ogółu przyczyn absencji w pracy.
Najdłuższą absencję chorobową u mężczyzn powodowały zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych (6,7%), ostre zakażenia dróg oddechowych (4,5%) i bóle grzbietu (3,9%). W lutym 2020 roku najczęstszą przyczyną wystawiania zwolnień lekarskich były infekcje górnych dróg oddechowych. W okresie marzec-czerwiec 2020 roku wystawiono 19,1 tysięcy zwolnień lekarskich z powodu COVID-19. W tym okresie z powodu kwarantanny wystawiono 46,3 tysięcy zaświadczeń, co stanowiło 553,9 tysięcy dni absencji w pracy.
Czynniki ryzyka zagrożenia zdrowia dla Polaków
Konsumpcja alkoholu stanowi istotny czynnik ryzyka utraty lat życia w zdrowiu (DALY – disability adjusted life-years). W 2019 roku spożycie alkoholu wynosiło średnio 10.6 litrów na osobę (w grupie osób powyżej 15 roku życia). W okresie pandemii COVID-19 zaobserwowano znaczący wzrost konsumpcji alkoholu.
Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko zachorowania na inne jednostki chorobowe oraz wpływają na utratę lat przeżytych w zdrowiu. BMI powyżej 25 jest przyczyną 14,2% zgonów w Polsce. Pandemia COVID-19 wpłynęła na wzrost masy ciała u 28% Polaków (okres od wiosny do jesieni 2020 roku) oraz spadek wykonywanej aktywności fizycznej – 39% u mężczyzn i 30% u kobiet. Wzrost masy ciała jest częściej obserwowany u mężczyzn zamieszkujących miasta w porównaniu z mężczyznami mieszkającymi na wsi.
Polska jest krajem o dużym narażeniu na pył zawieszony. Wskaźnik średniego rocznego pyłu zawieszonego jest odzwierciedleniem poziomu ryzyka jakie niesie ze sobą poziom pyłu zawieszonego. Istniejące normy WHO dotyczące wartości pyłu zawieszonego (szczególnie pyłu PM2,5) nie są spełnione na terenie całego kraju.
Konsumpcja leków w Polsce
Trzy zasadnicze grupy leków o najwyższej liczbie sprzedanych opakowań w 2019 roku to leki działające na układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA), leki stosowane w profilaktyce przeciwmiażdżycowej oraz w leki stosowane w leczeniu cukrzycy. W stosunku do 2015 roku liczba osób przyjmująca te leki wzrosła odpowiednio o 2,4%, 14% i 21%. Największą ilość sprzedanych opakowań (61,7 mln) stanowiły leki działające na układ RAA. Największą wartość sprzedaży z kolei odnotowano z leków stosowanych w cukrzycy, na które przeznaczono 1,3 mld złotych. Stale rosnącym problemem jest polipragmazja. Szacuje się, że w grupie osób w wieku 65+ około 554,1 tysięcy osób jest zagrożonych przewlekłą polipragmazją.
Źródła:
- https://www.cbos.pl/PL/home/home.php
- Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania – raport za 2020 rok Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (PZH)
