Onkologia kliniczna daje nowe nadzieje na wczesną diagnozę raka
Onkologia kliniczna stale się rozwija. Brytyjska państwowa służba zdrowia (NHS England) rozpoczyna największe na świecie badanie, które ma na celu ułatwić rozpoznawanie nowotworów we wczesnym stadium zaawansowania. Test Galleriego – badanie genetyczne mające określać, czy dany pacjent bez jakichkolwiek objawów klinicznych danej choroby rozwinie w przyszłości nowotwór. Test ten może wykryć aż 50 rodzajów raka! Badanie pilotowane przez NHS England będzie przeprowadzone jesienią na 140 000 pacjentach w wieku powyżej 50. roku życia. Test, opracowany przez firmę Grail identyfikuje zmiany we fragmentach wolnego krążącego DNA uwalnianego do osocza krwi (cfDNA) przez guzy nowotworowe. Warunkiem udziału w teście jest brak zdiagnozowanego nowotworu w ciągu 3 ostatnich lat. Uczestnicy badania oddadzą próbkę krwi na początku i po roku trwania badania oraz dwa lata później. Wstępne badania wskazują, że test wykazuje zaskakująco wysoki poziom dokładności. Połączenie diagnostyki za pomocą testu Galleriego oraz badań przesiewowych może mieć duży wpływ na poprawę diagnostyki u chorych onkologicznych.
Czytaj również: Znaczenie interdyscyplinarnej współpracy w diagnozowaniu i leczeniu pacjentek z rakiem piersi
Nowoczesne terapie raka prostaty poza zasięgiem chorych
Nowoczesne terapie antyandrogenowe (enzalutamid, apalutamid, darolutamid) są stosowane z bardzo dobrym skutkiem w Europie i Stanach Zjednoczonych. Wykorzystuje się je u pacjentów jeszcze przed pojawieniem się przerzutów. W Polsce onkologia kliniczna nadal nie jest na zadowalającym poziomie. Ze względu na zbyt wysokie koszty leczenia, warunkiem zakwalifikowania się do takiej terapii jest pojawienie się przerzutów nowotworowych. Pacjenci z Sekcji Prostaty Stowarzyszenia „UroConti” interweniowali do członków Parlamentarego Zespołu ds. Onkologii w sprawie deficytów w dostępie do nowoczesnych terapii oraz pilnej potrzeby skrócenia kolejek do specjalistów, poprawy diagnostyki i dostępu do rehabilitacji. Działania, mające wpłynąć na komfort życia chorych z rakiem prostaty miały zostać podjęte latem tego roku.
– Przecież to nie tylko niedorzeczne, ale i niehumanitarne. Jak można wmawiać pacjentowi, że jest zbyt zdrowy, że musi poczekać, aż będzie miał przerzuty i wtedy polskie państwo łaskawie zgodzi się na finansowanie jego leczenia? – mówi Bogusław Olawski, przewodniczący Sekcji Prostaty Stowarzyszenia „UroConti”
Czytaj również: Hematoonkologia, co nowego?
Inhibitory PARP w terapii raka jajnika
Rak jajnika przez długi czas pozostaje bezobjawowy. Ze względu na to, większość pacjentek w momencie diagnozy ma rozsiew w jamie brzusznej. Olaparib (inhibitor PARP) jest refundowany w Polsce w pierwszej linii terapii (od maja 2021 r.) oraz w przypadku wznowy u pacjentek z potwierdzoną mutacją w genach BRCA1/BRCA2.
Badania kliniczne wskazują, że korzystne efekty kliniczne terapii olaparibem i bewacyzumabem (przeciwciało monoklonalne wiążące VEGF) odnoszą także pacjentki z uszkodzoną homologiczną rekombinacją (systemem naprawy genu). Niraparib, lek zarejestrowany w Europie u wszystkich chorych, które uzyskały odpowiedź w I linii leczenia. Aktualnie w Polsce żadna z tych dwóch terapii nie jest refundowana.
Efekty leczenia inhibitorami PARP są przełomowe. Dostępne dane kliniczne sugerują, że czas do progresji choroby jest około 4- krotnie razy dłuższy w porównaniu z osobami, które takich leków nie otrzymują.
Czytaj również: Immunoterapie jako nowoczesne metody leczenia nowotworów
Onkologia kliniczna – udział radioterapii
Szacunkowo, około 50% chorych z nowotworem złośliwym jesteśmy w stanie wyleczyć. Na podium efektywności leczenia jest chirurgia (skuteczność – 25%), a tuż za nią radioterapia (20%) oraz terapie systemowe (5%). Guzy lite są najczęściej leczone chirurgicznie oraz przy udziale radioterapii lub za pomocą połączenia tych dwóch metod.
Parlamentarny Zespół ds. Onkologii podkreśla, że nawet po doszczętnym usunięciu chirurgicznym zmiany, musimy spojrzeć na nowotwór pod kątem mikroskopijnym. Uważa się, że rola radioterapii po wstępnym leczeniu chirurgicznym jest bardzo istotna. Rekomenduje się stworzenie prawnych i organizacyjnych warunków do rozwoju oraz zwiększenia dostępności do nowoczesnej radioterapii w Polsce. Działania te mają zostać wdrożone poprzez publiczne finansowanie innowacyjnych technologii leczenia onkologicznego oraz uwzględnienie wzrastających potrzeb w zakresie terapii nowotworów w planach wykonawczych w Narodowej Strategii Onkologicznej.
Piśmiennictwo:
- https://www.theguardian.com/society/2021/jun/25/blood-test-that-finds-50-types-of-cancer-is-accurate-enough-to-be-rolled-out (dostęp z dn. 22.09.2021)
- https://www.medexpress.pl/rak-prostaty-pacjent-zbyt-zdrowy-by-otrzymac-leczenie/82788 (dostęp z dn. 22.09.2021)
- https://www.medexpress.pl/inhibitory-parp-w-terapii-raka-jajnika/82533 (dostęp z dn. 22.09.2021)
- https://www.medexpress.pl/parlamentarny-zespol-ds-onkologii-transmisja/82313 (dostęp z dn. 22.09.2021)
