Brakuje również jasnego wskazania, jakie działania mają przyczynić się do ich osiągnięcia i kto ma za nie odpowiadać. Może to spowolnić wprowadzanie proponowanych zmian. Obawy PNRL są uzasadnione. Znaczenie Narodowego Programu Zdrowia od lat maleje, a polityka zdrowia publicznego jest źle zaplanowana. Słaba koordynacja działań podejmowanych na różnych szczeblach administracyjnych przekłada się bezpośrednio na pogorszenie, już i tak złego, stanu systemu ochrony zdrowia.
Jaka jest rola Programu?
Narodowy Program Zdrowia wyznacza kierunek, w którym będzie podążać polityka zdrowotna państwa w ciągu najbliższych lat. Określa cel strategiczny, cele operacyjne i zadania służące rozwiązaniu najbardziej palących problemów. Powinien on zintegrować działania zadania różnych podmiotów, nadając im wspólny cel i podpowiadając jakie dokładnie należy podjąć kroki na rzecz poprawy zdrowia i związanej z nim jakości życia społeczeństwa.
Niestety, proponowany aktualny Narodowy Program Zdrowia jest listą luźno powiązanych ze sobą zagadnień epidemiologicznych. Zaplanowane na lata 2021-2025 cele operacyjne pokrywają się z tymi zaplanowanymi na lata 2016-2020, choć treść punktów brzmi nieco inaczej. Nowy program nie podchodzi jednak do poruszanych kwestii w sposób innowacyjny, a jedynie powiela nieskuteczne hasła. Zadania z poprzedniej wersji, które nie były wystarczająco popularne i nie podjęto próby ich realizacji, nie zostały uwzględnione w planie na kolejne lata, o czym możemy przeczytać w uzasadnieniu do projektu.
W Programie znajdziemy 5 celów operacyjnych: 1. Profilaktykę nadwagi i otyłości; 2. Profilaktykę uzależnień; 3. Promocję zdrowia psychicznego; 4. Zdrowie środowiskowe i choroby zakaźne; 5. Zdrowe i aktywne starzenie się. Mimo że zagadnienia te dotyczą ważnych dla Polaków kwestii, w dalszej części nie zostaje precyzyjnie pokazane, jak możemy się przybliżyć do ich osiągnięcia.
PNRL nie zgadza się z oceną
Twórcy projektu w uzasadnieniu stawiają tezę, że „sytuacja zdrowotna w Rzeczypospolitej Polskiej i jej uwarunkowania w okresie realizacji Narodowego Programu Zdrowia ulegały systematycznej poprawie”. PNRL w swoim oświadczeniu zauważa, że sytuacja wygląda wręcz odwrotnie: kondycja polskiego systemu opieki zdrowotnej pogarsza się coraz bardziej. Dodatkowo czas pandemii ujawnił wiele z jego słabych punktów. Wyznaczone na najbliższe 5 lat najpilniejsze problemy zdrowotne są istotne, ale samo ich rozwiązanie nie przyniesie poprawy dla całego systemu. Bez odpowiedniego finansowania nie ma możliwości uratowania ochrony zdrowia w takiej formie, jak wygląda to dzisiaj.
Schorzenia jamy ustnej
Prezydium zaproponowało rozszerzenie programu o punkt 6. – profilaktykę i leczenie schorzeń jamy ustnej. Uzasadnia to potrzebą wyznaczenia stomatologii jednolitej roli w promowaniu zdrowia. Schorzenia jamy ustnej występują powszechnie wśród różnych grup demograficznych i znacznie obniżają jakość życia. Ponadto ogniska zakażenia w przyzębiu mogą pogarszać przebieg chorób innych narządów, m.in. zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Do tej pory stomatologia była traktowana jako odrębna dziedzina medycyny. PNRL chciałoby, żeby konsultacje stomatologiczne stały się integralną częścią leczenia specjalistycznego i zostały włączone do standardów organizacyjnych leczenia.
Polska psychiatria
Trzeci cel operacyjny dotyczy ochrony zdrowia psychicznego. PNRL doceniło uwzględnienie tej zaniedbywanej dziedziny zdrowia publicznego, ponieważ polska psychiatria od dawna jest niedofinansowana. Przeznaczone na nią środki wynoszą jedynie 3,04% wszystkich wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia. Zaplanowane działania skupiają się głównie na zapobieganiu zachowaniom samobójczym. Ma zostać ograniczony dostęp do metod samobójstw i rozwinięta odpowiedzialna polityka informacyjna na temat zachowań samobójczych. Brakuje jednak zadań mających bezpośrednio przeciwdziałać samobójstwom wśród dzieci i młodzieży,
Potrzeba koordynacji działań
W najnowszym Narodowym Programie Zdrowia zostało pokazane, w którą stronę Ministerstwo Zdrowia chce skierować swoje siły, by poprawić jakości życia związaną ze zdrowiem. Wyznaczony kierunek jest jednak bardzo rozmyty i trudno domyślić się, jakie dokładnie działania muszą zostać podjęte, by to osiągnąć. Brakuje również swego rodzaju punktów kontrolnych, które pozwoliłyby sprawdzić jak odległy jest dany cel i kiedy będzie można mówić o sukcesie. Działania, które poprawią sytuację zdrowotną w Polsce, są niezbędne. Niestety, sposób w jaki Narodowy Program Zdrowia przedstawia czekające wyznawania, może opóźnić wprowadzenie niezbędnych zmian.
Literatura:
- Uwagi PNRL do Narodowego Programu Zdrowia 2021-2025 https://nil.org.pl/aktualnosci/5257-uwagi-pnrl-do-narodowego-programu-zdrowia-2021-2025
- Narodowy Program Zdrowia 2021-2025 https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12341659/katalog/12751642#12751642
