Movember – listopad miesiącem świadomości o nowotworach u mężczyzn

Kampania Movember (od połączenia słów z ang. moustache – wąsy oraz November – listopad) została zapoczątkowana w 2004 roku. Wówczas dwóch Australijczyków wpadło na pomysł założenia fundacji, która miała na celu przeprowadzanie akcji promujących zdrowie mężczyzn. Główną ideą Movember jest zapuszczanie wąsów na znak solidarności z chorującymi mężczyznami. Listopad to miesiąc uświadamiania społeczeństwa o profilaktyce nowotworów i zachęcania mężczyzn do dbania o swoje zdrowie. Mężczyźni są zachęcani do porzucenia wstydu i zgłaszania się do lekarza w przypadku wystąpienia niepokojących objawów.

Czytaj również: Nowe wyzwania w leczeniu raka prostaty

Nowotwory u mężczyzn – statystyki

Nowotwory złośliwe stanowią istotny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2018 roku odnotowano 167,5 tysięcy nowych zachorowań na nowotwory i 101,4 tysiące zgonów z ich powodu. Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów i w 2018 roku były odpowiedzialne za 25,9% zgonów mężczyzn i 23,1% zgonów kobiet. Stanowią istotny problem zdrowotny przede wszystkim dla osób w wieku 25-64 lata.

W drugiej połowie XX wieku w populacji polskich mężczyzn najszybciej rosło zagrożenie nowotworem płuca, który zdominował obraz nowotworów u mężczyzn. W ostatnich dwóch dekadach wskutek spadku częstości palenia tytoniu, obserwujemy spadek liczby zachorowań na raka płuca u mężczyzn. Od 2016 roku najczęstszym nowotworem wśród mężczyzn jest nowotwór gruczołu krokowego (19,6% wszystkich nowotworów). Drugi pod względem częstości występowania jest rak płuca (16,1% wszystkich nowotworów). Na trzecim miejscu znajduje się rak jelita grubego (12% wszystkich nowotworów). Największy odsetek zgonów nowotworowych wśród mężczyzn w 2018 roku stanowiły zgony z powodu raka płuca – 28,2%, gruczołu krokowego – 10,1%, okrężnicy – 7,6%, żołądka – 5,7% oraz pęcherza moczowego – 5,6%.

Dane Krajowego Rejestru Nowotworów są prezentowane z 2-letnim opóźnieniem. Aktualnie dostępne są już prognozy liczby zachorowań na nowotwory złośliwe w latach 2019 i 2020 opracowane w oparciu o trendy współczynników zachorowalności. Szacuje się, że liczba zachorowań na nowotwory w Polsce w 2019 roku przekroczy 177 tys., a w 2020 roku 182 tys. Zgodnie z dostępnymi prognozami liczba zachorowań na nowotwory u mężczyzn zmniejszy się w przypadku raka płuca, a w przypadku raka gruczołu krokowego ulegnie znacznemu wzrostowi.

Czytaj również: Onkologia kliniczna – w Polsce nowoczesne terapie poza zasięgiem chorych

Samobadanie – kluczowe w celu wczesnego wykrycia choroby

Rak jądra to nowotwór, który najczęściej dotyczy chłopców i młodych mężczyzn – od 14. do 35. roku życia. W przypadku raka jądra ważne jest regularne samobadanie (raz w miesiącu), które pozwala na wczesne rozpoznanie nowotworu. W większości przypadków raka jądra można stwierdzić obecność twardego, niebolesnego guzka w jądrze lub zmianę konsystencji jądra. Zmiany te można wyczuć palcami. Inne możliwe objawy obejmują uczucie dyskomfortu w mosznie lub ból jądra. W zaawansowanych postaciach nowotworu na pierwszy plan mogą wysuwać się objawy wynikające z obecności przerzutów do innych narządów (węzłów chłonnych, płuc, kości). Ze względu na to, że guz jądra jest zwykle zlokalizowany jednostronnie, nie przekreśla szansy na prokreację.

Rak gruczołu krokowego jest najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn w Polsce. Najbardziej typowe objawy dla raka stercza to zaburzenia mikcji, częstomocz, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Niekiedy nowotwór przebiega bez żadnych objawów. Stąd też, należy zachęcać pacjentów do wczesnych kontroli markerów nowotworowych (PSA – antygen gruczołu krokowego) w kierunku raka prostaty nawet wtedy, gdy nie występują żadne objawy kliniczne choroby. Niepokój powinien wzbudzić gwałtowny wzrost wartości PSA w porównaniu z poprzednimi wynikami. Badanie to jest szczególnie istotne wśród wszystkich mężczyzn powyżej 50. roku życia. U mężczyzn z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka gruczołu krokowego badania poziomu PSA powinny być zapoczątkowane wcześniej – od 40. roku życia.

Czytaj również: Rak piersi – jak nie dać się nowotworowi?

Profilaktyka nowotworów – jeden z celów akcji Movember

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory, warto zwracać uwagę na prawidłowe wzorce stylu życia. Nawyki związane z odżywianiem, aktywnością fizyczną i unikaniem używek są kluczowe w profilaktyce chorób nowotworowych. Z badania IBRiS (przeprowadzonego na zlecenie firmy Nationale Nederlanden) wynika, że Polacy coraz częściej zgłaszają się na badania. Co drugi Polak wykonuje morfologię, USG lub badania przesiewowe przynajmniej raz w roku. Co trzeci z kolei deklaruje, że zwraca uwagę na zdrowe i regularne odżywianie. Ponad połowa respondentów najbardziej boi się zachorowania na nowotwór.

– Pozytywnym trendem jest to, że m.in. dzięki takim akcjom jak kampania Movember, która aktywizuje mężczyzn w kierunku profilaktyki, również oni częściej wykonują takie badania jak USG jąder czy też badania w kierunku raka prostaty. – mówi Marta Pokutycka-Mądrala, rzecznik prasowy Nationale Nederlanden

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa nowotwory stają się coraz częstsze. Możemy jednak im zapobiegać i skutecznie leczyć. Ważna jest odpowiednia profilaktyka i edukacja w tym zakresie. Dlatego, panowie, zapuśćcie wąsy w listopadzie!

Piśmiennictwo:

Nowotwory u mężczyzn – statystyki

Samobadanie – kluczowe w celu wczesnego wykrycia choroby

Profilaktyka nowotworów – jeden z celów akcji Movember

Oświadczenie