Pogarszające się warunki pracy, brak odpowiednich zabezpieczeń przed zakażeniem, niskie płace i nadgodziny sprawiają, że praca w branży medycznej jest coraz mniej atrakcyjna. Jakie pomysły mają rządy na walkę z niedoborami personelu medycznego?
Zwiększenia płac personelu medycznego
W wielu krajach personel medyczny jest na skraju wyczerpania i duża część pracowników deklaruje chęć odejścia z zawodu. Aby temu zapobiec, w wielu przypadkach zdecydowano się przyznać podwyżki zawodom medycznym. Na przykład we Francji medycy otrzymali dodatkowe 183 EUR. Co więcej, z powodu protestów i rosnącego niezadowolenia rząd zdecydował się wypłacić bonus personelowi pracującemu w czasie Wszystkich Świętych w wysokości 100-200 EUR dziennie.
W Belgii pracownicy zawodów medycznych dostaną podwyżki w wysokości 5-6%, w Czechach nawet o 10%, w Wielkiej Brytanii o 3,1%. W Bułgarii przyznano dodatki w wysokości 30% pensji personelowi medycznemu mającemu bezpośredni kontakt z pacjentami zarażonymi koronawirusem. Z kolei w Niemczech rząd zdecydował się na wypłatę premii dla pielęgniarek i pracowników domów opieki w wysokości nawet do 1,000-1,500 EUR oraz na dodatki dla obsady oddziałów intensywnej terapii.
Przeczytaj również: Strajki personelu medycznego w czasie pandemii w Europie. Jakie są główne postulaty?
Zwiększenie atrakcyjności zawodu
Personel medyczny często podkreśla, że oprócz pensji ważne są jeszcze inne czynniki wpływające na atrakcyjność zatrudnienia, tj. możliwość rozwoju, urlop czy szkolenia. W Belgii w ostatnim czasie aż 40 mln EUR przeznaczono na szkolenie pracowników służby zdrowia. Poza tym podjęto akcje mające na celu zapobieganie wypaleniu zawodowemu oraz przyznano prawo do 3 tygodni nieprzerwanego urlopu. Część krajów zdecydowała się też zwiększyć udział umów na czas nieokreślony w branży medycznej.
Stworzenie nowych etatów
Niektóre kraje w obliczu kryzysu w służbie zdrowia zadeklarowały chęć stworzenia nowych etatów i przeznaczyły na ten cel dodatkowe nakłady. Na ten krok zdecydowała się na przykład Belgia, Francja czy Hiszpania. Nie wiadomo jednak czy znajdą się chętni do pracy. Już teraz wiele wakatów w służbie zdrowia od lat pozostaje nieobsadzonych.
Mobilność personelu
W wielu państwach rządy umożliwiły „przerzucenie” personelu pomiędzy oddziałami. W Hiszpanii duże protesty wzbudziło ostatnio formalne wprowadzenie zgody na tego typu działania. Oznacza to, że personel medyczny będzie mógł być w najbliższym czasie dowolnie przesuwany na poszczególne oddziały, bez względu na posiadaną specjalizację.
Lekarze są zdania, że takie podejście nie zapewnia pacjentom należytej opieki i rozpoczęli strajki. W Polsce personel medyczny może być skierowany przez wojewodę do pracy przy zwalczaniu epidemii. W Niemczech, gdzie panuje niedobór personelu medycznego na oddziałach intensywnej terapii, planuje się możliwość szybkiego przyuczenia do pracy na OIT personelu pielęgniarskiego z innych oddziałów.
Dłuższe godziny pracy
W czasie pandemii obciążenie pracą jest ogromne. Z tego powodu w części krajów zdecydowano się na wydłużenie tygodnia pracy. We Francji personel medyczny uzyskał w 2000 roku skrócony tydzień pracy o długości 35 godzin. Ten przywilej wzbudzał już od lat duże kontrowersje, a pracownicy narzekali, że w praktyce i tak zmuszeni są do pracy w ramach nadgodzin. Teraz, w zamian za podwyżki, przedstawiciele zawodów medycznych zgodzili się na wydłużenie tygodnia pracy. Chociaż ocena tego działania jest w środowisku podzielona.
Zatrudnianie pracowników spoza Unii Europejskiej
W kryzysowej sytuacji zdecydowano się ułatwić dostęp do wykonywania zawodu dla pracowników służby zdrowia spoza Unii Europejskiej. Takie rozwiązanie jako receptę na niedobór personelu medycznego wprowadzono na przykład w Hiszpanii. Zostało ono jednak krytycznie ocenione i w konsekwencji doprowadziło do protestów lekarzy.
We Włoszech kilka miesięcy temu również umożliwiono zatrudnienie pracowników ochrony zdrowia spoza Unii Europejskiej. W Polsce prezydent podpisał ustawę pozwalającą na zatrudnianie na uproszczonych zasadach personelu medycznego spoza Unii Europejskiej. Nie będzie obowiązku nostryfikacji dyplomu czy podchodzenia do LEK/LDEK. Ocena znajomości języka będzie opierała się na złożeniu oświadczenia o znajomości języka polskiego. Również w tym przypadku decyzja ta spotkała się z krytyką ze strony środowiska medycznego.
Powrót do pracy emerytów
W Niemczech w związku z rosnącą presją na służbę zdrowia zaproponowano, aby do pracy wrócili emeryci. W pierwszej kolejności miałyby to być osoby, które dopiero niedawno przeszły na emeryturę. Takie rozwiązanie wprowadzono podobno już w niektórych klinikach. Emeryci nie byliby jednak bezpośrednio zaangażowani w pracę z zakażonymi pacjentami. W dodatku byłoby to celowe tylko przypadku osób, które znają procedury obowiązujące w danym szpitalu.
Chory personel pracuje
W belgijskim mieście Liège w 10 szpitalach personel medyczny, który był zakażony koronawirusem, został poproszony o zgłoszenie się do pracy. W regionie tym aż jedna czwarta pracowników szpitali i domów opieki otrzymała pozytywny wynik testu, a jedna na trzy osoby z pozytywnym wynikiem przychodziła do pracy. Przełożeni swoją decyzję tłumaczyli tym, że w przeciwnym razie system opieki zdrowotnej uległby załamaniu. Z kolei w Szwajcarii w kilku domach opieki zakażony personel medyczny również został poproszony o przychodzenie do pracy.
Lata zaniedbań w służbie zdrowia skutkujących niedoborem personelu medycznego nie można naprawić doraźnymi rozwiązaniami. W części krajów dostrzeżono potrzebę działań systemowych i długodystansowych. Istotne jest nie tylko zwiększenia nakładów na służbę zdrowia, ale też umożliwienie pracownikom rozwoju, zapobieganie wypaleniu zawodowemu i zwiększenie atrakcyjności zawodu.
Źródła:
- https://www.thelocal.es/20201027/why-spanish-doctors-are-striking-in-the-grip-of-a-pandemic
- https://www.epsu.org/article/germany-latest-agreement-boost-pay-health-and-care
- https://www.france24.com/en/20200616-enough-applause-french-health-workers-rally-anew-for-post-coronavirus-reforms
- https://www.rbb24.de/panorama/thema/2020/coronavirus/beitraege_neu/2020/11/intensivbetten-stationen-umschulung-engpass.html
- https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/119696/Spahn-stellt-Nachbesserungen-bei-Coronapraemie-fuer-Pflegekraefte-in-Aussicht
- https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/119689/Klinikbetrieb-DKG-schlaegt-Rueckkehr-von-Ruhestaendlern-vor
- https://www.bbc.com/news/world-europe-54688846
- USTAWA z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii kadr medycznych1)https://dziennikustaw.gov.pl/D2020000240101.pdf
- https://www.swissinfo.ch/eng/swiss-nurses-with-covid-19-urged-to-keep-working/46207172
- https://www.bbc.com/news/world-europe-54688846
