Mając na uwadze potencjalne wykorzystanie pulsoksymetru w monitorowaniu stanu chorych, zdiagnozowanych z COVID-19, przygotowaliśmy dla Państwa krótkie podsumowanie informacji dotyczących pulsoksymetru.
Czym jest saturacja?
W medycynie saturacją (łac. saturatio) nazywamy wskaźnik wysycenia płynów ustrojowych gazami. Najczęściej spotykanym zastosowaniem pomiaru saturacji, jest określenie zawartości tlenu w hemoglobinie krwi obwodowej [1]. Metoda pulsoksymetrii pozwala na szybkie wykrycie spadku zawartości hemoglobiny we krwi, która może prowadzić do m.in.: duszności i hipoksemii.
Jaka jest zasada działania pulsoksymetru?
Pulsoksymetr to niewielkie urządzenie, które wykorzystuje się do nieinwazyjnego pomiaru wysycenia krwi tlenem. W zależności od procentowej zawartości przenoszonego tlenu ludzka hemoglobina wykazuje zdolność do absorbowania światła o różnej długości fali. Dlatego podstawowa zasada działania tego przyrządu opiera się na pomiarze absorpcji promieniowania elektromagnetycznego (światła czerwonego i promieniowania podczerwonego) przez hemoglobinę. Uzyskane wyniki przeliczane są na procentowy stopień wysycenia hemoglobiny tlenem [2].
Jakie są zasady użytkowania pulsoksymetru?
Pulsoksymetr to przyrząd, który może być stosowany zarówno u pacjentów hospitalizowanych, jak i u tych przebywających w domu. Samo urządzenie najczęściej przypomina klips, który mocowany jest na palcu dłoni, stopy czy płatku ucha. Odpowiednio założony może powodować odczuwanie niewielkiego ucisku, jednak pacjent nie powinien skarżyć się na szczypanie i ból w tym miejscu [3].
Należy zwrócić szczególną uwagę, by miejsce, w którym planujemy przymocować sondę pulsoksymetru było wolne od tatuaży oraz by przed rozpoczęciem badania usunąć z powierzchni paznokcia lakier.
Po włączeniu urządzenia rozpocznie się pomiar, którego wyniki pojawią się na wyświetlaczu krótko po jego zakończeniu. Po odnotowaniu wyników pomiaru, należy zdjąć sondę z opuszka palca (bądź innego miejsca, na którym wykonywany jest pomiar), a pulsoksymetr wyłączy się automatycznie [4].
Należy pamiętać, że sonda pulsoksymetru powinna być przymocowana tak długo, jak długo konieczne jest monitorowanie pulsu i saturacji.
Jak poprawnie interpretować wynik badania pulsoksymetrem?
Wynik pomiaru kalibrowany jest w urządzeniu i podawany procentowo. Większość urządzeń gwarantuje uzyskanie wyniku o maksymalnie 2% odchyleniu od wartości właściwej.
Uważa się, że zdrowe osoby powinny mieć poziom saturacji wyższy bądź równy 95- 97%. Spadek zawartości tlenu we krwi tętniczej poniżej 92% może sugerować występowanie hipoksemii [5].
Niestety metoda pulsoksymetrycznego pomiaru saturacji i pulsu posiada szereg ograniczeń, do których zaliczyć można m.in.: niewiarygodne wyniki dla pacjentów będących nałogowymi palaczami, zatrutych tlenkiem węgla, cierpiących na anemię czy posiadających w krwiobiegu pozostałości barwników stosowanych w diagnostyce [6].
Do czego może przydać się pulsoksymetr w dobie pandemii SARS CoV-2?
Po przedostaniu się do organizmu wirus SARS CoV-2 wykazuje tendencję do migrowania i uszkodzenia narządów układu oddechowego. Obecność wirusa w płucach można powiązać z rozwojem silnego stanu zapalnego i zaburzeniami wymiany gazowej. Następstwem tego działania jest słabe natlenowanie krwi, które można dość szybko wykryć przy regularnych pomiarach pulsoksymetrem.
Należy podkreślić, że nie wszyscy pacjenci zdiagnozowani z COVID-19 doświadczą problemów z oddychaniem. Wśród zakażonych zdarzają się również tacy, z łagodnym przebiegiem choroby, u których wprawdzie występuje gorączka, bóle mięśniowe, natomiast brak dolegliwości ze strony układu oddechowego [7].
Podsumowując, pulsoksymetr może być przydatnym narzędziem, które ułatwi monitorowanie stanu zdrowia pacjentów niehospitalizowanych, zdiagnozowanych z infekcją spowodowaną przez SARS-CoV-2. Opisywane urządzenie nie powinno być wykorzystywane jako jedna z metod diagnostyki COVID-19 [4].
Literatura:
[1] „Oxygen saturation – better measured than calculated”. https://acutecaretesting.org/en/articles/oxygen-saturation-better-measured-than-calculated (udostępniono lis. 17, 2020).
[2] „Co to jest pulsoksymetr, jak działa i jak czytać wyniki?”, Poradnik Apteki Gemini, lis. 10, 2020. https://www.aptekagemini.pl/poradnik/zdrowie/co-to-jest-pulsoksymetr-jak-dziala-i-w-jaki-sposob-czytac-wyniki (udostępniono lis. 13, 2020).
[3] „Pulse Oximetry: Uses, Readings, and How It Works”, Healthline, sie. 02, 2017. https://www.healthline.com/health/pulse-oximetry (udostępniono lis. 15, 2020).
[4] „How to use pulse oximeter”, Medicover Hospitals. https://www.medicoverhospitals.in/how-to-use-a-pulse-oximeter/ (udostępniono lis. 16, 2020).
[5] „Pulsoksymetr – czym jest, jak działa i kiedy warto go używać?”, BRANDvital, mar. 18, 2020.
https://www.brandvital.eu/leczenie-tlenem/pulsoksymetr-czym-jest-jak-dziala-i-kiedy-warto-go-uzywac/ (udostępniono lis. 16, 2020).
[6] A. Hakemi i J. Bender, „Understanding Pulse Oximetry, Advantages, and Limitations”, Home Health Care Management & Practice, t. 17, s. 416–418, sie. 2005, doi: 10.1177/1084822305275958.
[7] „Can an Oximeter Help Detect COVID-19 at Home?” https://www.houstonmethodist.org/blog/articles/2020/aug/can-an-oximeter-help-detect-covid-19-at-home/ (udostępniono lis. 16, 2020).
