Zopridoxin
Olanzapine
Zopridoxin (olanzapina) - informacje dla lekarza
Wskazania do stosowania
Olanzapina jest wskazana w leczeniu:
- Schizofrenii u dorosłych
- Średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii u dorosłych
- Zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u dorosłych pacjentów, u których w terapii epizodu manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną
Olanzapina wykazuje skuteczność w długoterminowym leczeniu podtrzymującym u pacjentów ze schizofrenią, którzy dobrze zareagowali na początkową fazę terapii.
Dawkowanie i sposób podawania
Dorośli:
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Dawkę należy ustalać indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Zwiększenie dawki powyżej zalecanej dawki początkowej powinno nastąpić po ponownej ocenie stanu klinicznego i nie częściej niż co 24 godziny.
Wniosek: Dawkowanie olanzapiny należy dostosować indywidualnie, rozpoczynając od niższych dawek i stopniowo zwiększając w razie potrzeby, monitorując jednocześnie stan kliniczny pacjenta.
Specjalne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku (>65 lat): Rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg/dobę) w zależności od stanu klinicznego.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek i/lub wątroby: Rozważyć mniejszą dawkę początkową (5 mg). W umiarkowanej niewydolności wątroby (klasa A lub B wg Child-Pugh) dawka początkowa powinna wynosić 5 mg.
Osoby palące: Dawka początkowa i zakres dawek zwykle nie wymagają modyfikacji. Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu. Zaleca się monitorowanie stanu klinicznego i w razie potrzeby rozważenie zwiększenia dawki.
Wniosek: U pacjentów w podeszłym wieku, z zaburzeniami czynności nerek/wątroby oraz u osób palących należy zachować szczególną ostrożność przy doborze dawki, rozpoczynając od niższych dawek i ściśle monitorując stan kliniczny.
Sposób podawania
Olanzapina może być przyjmowana niezależnie od posiłków. Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej można:
- Umieścić w jamie ustnej, gdzie ulegną szybkiemu rozpadowi w ślinie
- Rozpuścić w pełnej szklance wody lub innego odpowiedniego napoju bezpośrednio przed podaniem
Wniosek: Elastyczna forma podania ułatwia stosowanie leku, co może poprawić compliance pacjentów.
Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem jaskry z wąskim kątem przesączania
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Pacjenci z otępieniem: Nie zaleca się stosowania u pacjentów z psychozą i/lub zaburzeniami zachowania spowodowanymi otępieniem ze względu na zwiększone ryzyko śmiertelności i zdarzeń naczyniowo-mózgowych.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN): W razie wystąpienia objawów ZZN należy przerwać stosowanie wszystkich leków przeciwpsychotycznych.
Hiperglikemia i cukrzyca: Zaleca się odpowiednie monitorowanie stanu klinicznego, w tym pomiary stężenia glukozy we krwi.
Zaburzenia lipidowe: Należy regularnie kontrolować stężenie lipidów.
Aktywność antycholinergiczna: Zachować ostrożność u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego lub niedrożnością porażenną jelit.
Czynność wątroby: Należy zachować ostrożność i wykonywać okresowe badania czynności wątroby, szczególnie u pacjentów z wcześniej stwierdzonymi zaburzeniami.
Neutropenia: Należy zachować ostrożność u pacjentów z małą liczbą leukocytów/neutrofili z jakiejkolwiek przyczyny.
Wniosek: Stosowanie olanzapiny wymaga ścisłego monitorowania stanu klinicznego pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka metabolicznego, hematologicznego i wątrobowego.
Warto zapamiętać
- Olanzapina wykazuje skuteczność w leczeniu schizofrenii, epizodów maniakalnych i zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej.
- Stosowanie olanzapiny wiąże się z ryzykiem zaburzeń metabolicznych (hiperglikemia, dyslipidemia) oraz zwiększenia masy ciała, co wymaga regularnego monitorowania.
Interakcje lekowe
Induktory CYP1A2: Palenie tytoniu i karbamazepina mogą indukować metabolizm olanzapiny, prowadząc do zmniejszenia jej stężenia.
Inhibitory CYP1A2: Fluwoksamina znacząco hamuje metabolizm olanzapiny. Należy rozważyć zmniejszenie dawki olanzapiny przy jednoczesnym stosowaniu inhibitorów CYP1A2.
Węgiel aktywowany: Zmniejsza biodostępność olanzapiny o 50-60%. Powinien być podawany co najmniej 2 godziny przed lub po olanzapinie.
Leki działające na OUN: Zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z alkoholem lub lekami działającymi depresyjnie na OUN.
Leki wydłużające odstęp QTc: Zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu.
Wniosek: Przy stosowaniu olanzapiny należy uwzględnić potencjalne interakcje, szczególnie z lekami wpływającymi na metabolizm wątrobowy oraz działającymi na OUN.
Ciąża i laktacja
Brak odpowiednich kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Olanzapina powinna być stosowana w ciąży tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu.
Olanzapina przenika do mleka kobiecego. Średnia ekspozycja niemowląt (mg/kg mc.) w stanie stacjonarnym szacowana jest na 1,8% dawki przyjętej przez matkę. Należy odradzać pacjentkom karmienie piersią podczas stosowania olanzapiny.
Wniosek: Stosowanie olanzapiny w ciąży i podczas karmienia piersią powinno być starannie rozważone, biorąc pod uwagę potencjalne ryzyko dla dziecka.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane (≥1% pacjentów) obejmują:
- Zaburzenia metaboliczne: zwiększenie masy ciała, hiperlipidemia, hiperglikemia
- Zaburzenia układu nerwowego: senność, zawroty głowy, akatyzja, parkinsonizm
- Zaburzenia hematologiczne: leukopenia, neutropenia
- Zaburzenia sercowo-naczyniowe: niedociśnienie ortostatyczne
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: działanie antycholinergiczne
- Zaburzenia wątrobowe: przejściowe zwiększenie aktywności aminotransferaz
Wniosek: Profil działań niepożądanych olanzapiny wymaga regularnego monitorowania stanu metabolicznego, hematologicznego i wątrobowego pacjenta.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania obejmują: tachykardię, pobudzenie/agresję, dyzartrię, objawy pozapiramidowe i obniżony poziom świadomości. Leczenie objawowe i monitorowanie czynności życiowych.
Wniosek: W przypadku przedawkowania kluczowe jest leczenie podtrzymujące i ścisłe monitorowanie pacjenta.
Właściwości farmakologiczne
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym i stabilizującym nastrój. Wykazuje działanie antagonistyczne wobec receptorów serotoninowych (5-HT2A/2C, 5-HT3, 5-HT6), dopaminowych (D1, D2, D3, D4, D5), muskarynowych (M1-M5), α1-adrenergicznych i histaminowych H1.
Wniosek: Szeroki profil receptorowy olanzapiny przekłada się na jej skuteczność w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, ale również warunkuje spektrum działań niepożądanych.
Podsumowanie
Olanzapina jest skutecznym lekiem przeciwpsychotycznym o szerokim spektrum działania, stosowanym w leczeniu schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej. Jej stosowanie wymaga jednak starannego monitorowania pacjenta ze względu na ryzyko istotnych działań niepożądanych, szczególnie metabolicznych. Indywidualizacja terapii i regularna ocena stosunku korzyści do ryzyka są kluczowe dla optymalnego wykorzystania potencjału terapeutycznego olanzapiny.
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.