Zopridoxin
Olanzapine
Zopridoxin - informacje dla lekarza
Wskazania do stosowania
Zopridoxin (olanzapina) jest wskazany do stosowania u dorosłych w następujących przypadkach:
- Leczenie schizofrenii
- Leczenie średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii
- Zapobieganie nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną w fazie maniakalnej
Olanzapina wykazuje skuteczność w długoterminowym leczeniu podtrzymującym u pacjentów ze schizofrenią, którzy dobrze zareagowali na początkową terapię.
Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta:
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Zwiększanie dawki powyżej zalecanej dawki początkowej powinno następować nie częściej niż co 24 godziny, po ponownej ocenie stanu klinicznego pacjenta. Olanzapinę można podawać niezależnie od posiłków.
Wniosek: Dawkowanie olanzapiny należy dostosować indywidualnie, rozpoczynając od dawek 10-15 mg/dobę i w razie potrzeby zwiększając do maksymalnie 20 mg/dobę. Kluczowe jest monitorowanie stanu klinicznego pacjenta przy modyfikacji dawki.
Specjalne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku (>65 lat): Należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg/dobę) w zależności od czynników klinicznych.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek i/lub wątroby: Zaleca się mniejszą dawkę początkową (5 mg). W umiarkowanej niewydolności wątroby (klasa A lub B w skali Child-Pugh) dawka początkowa powinna wynosić 5 mg i być ostrożnie zwiększana.
Osoby palące: Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu. Zaleca się monitorowanie stanu klinicznego i w razie potrzeby rozważenie zwiększenia dawki.
Wniosek: U pacjentów w podeszłym wieku, z zaburzeniami czynności nerek/wątroby oraz u osób palących należy zachować szczególną ostrożność przy doborze dawki początkowej i jej zwiększaniu, uwzględniając indywidualne czynniki kliniczne.
Sposób podawania
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej należy umieścić w jamie ustnej, gdzie ulegają szybkiemu rozproszeniu w ślinie. Można je również rozpuścić w pełnej szklance wody lub innego odpowiedniego napoju bezpośrednio przed podaniem.
Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem jaskry z wąskim kątem przesączania
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Pacjenci z otępieniem: Nie zaleca się stosowania olanzapiny u pacjentów z psychozą i/lub zaburzeniami zachowania spowodowanymi otępieniem ze względu na zwiększone ryzyko śmiertelności i zdarzeń naczyniowo-mózgowych.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN): W przypadku wystąpienia objawów ZZN lub niewyjaśnionej wysokiej gorączki należy przerwać stosowanie wszystkich leków przeciwpsychotycznych, w tym olanzapiny.
Hiperglikemia i cukrzyca: Zaleca się odpowiednie monitorowanie stanu klinicznego, w tym pomiary stężenia glukozy we krwi przed rozpoczęciem leczenia, po 12 tygodniach, a następnie raz w roku.
Zaburzenia lipidowe: U pacjentów leczonych olanzapiną obserwowano niepożądane zmiany w profilu lipidowym. Zaleca się regularne badanie stężenia lipidów.
Aktywność antycholinergiczna: Należy zachować ostrożność u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego lub niedrożnością porażenną jelit.
Czynność wątroby: Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększoną aktywnością AlAT i/lub AspAT, z objawami niewydolności wątroby lub ograniczoną rezerwą wątrobową.
Neutropenia: Należy zachować ostrożność u pacjentów z małą liczbą leukocytów/neutrofili z jakiejkolwiek przyczyny oraz u pacjentów przyjmujących leki mogące wywołać neutropenię.
Wniosek: Stosowanie olanzapiny wymaga ścisłego monitorowania stanu klinicznego pacjenta, szczególnie w zakresie ryzyka metabolicznego, neurologicznego i hematologicznego. Konieczne są regularne badania kontrolne oraz indywidualna ocena korzyści i ryzyka terapii.
Warto zapamiętać
- Olanzapina wymaga regularnego monitorowania parametrów metabolicznych (glukoza, lipidy) oraz masy ciała pacjenta
- Należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu olanzapiny u pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem ze względu na zwiększone ryzyko zdarzeń niepożądanych
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Induktory CYP1A2: Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu i karbamazepinę, co może prowadzić do zmniejszenia jej stężenia. Należy rozważyć zwiększenie dawki olanzapiny.
Inhibitory CYP1A2: Fluwoksamina znacząco hamuje metabolizm olanzapiny. W przypadku stosowania fluwoksaminy lub innych inhibitorów CYP1A2 (np. cyprofloksacyny) należy rozważyć zmniejszenie dawki olanzapiny.
Inne interakcje:
- Węgiel aktywowany zmniejsza biodostępność olanzapiny o 50-60%
- Olanzapina może antagonizować działanie agonistów dopaminy
- Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu leków wydłużających odstęp QTc
Wniosek: Najistotniejsze interakcje olanzapiny dotyczą leków wpływających na aktywność CYP1A2. Konieczne jest monitorowanie stanu klinicznego i ewentualna modyfikacja dawkowania przy jednoczesnym stosowaniu induktorów lub inhibitorów tego enzymu.
Wpływ na ciążę i laktację
Olanzapina powinna być stosowana w ciąży jedynie wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu. U noworodków narażonych na działanie leków przeciwpsychotycznych w III trymestrze ciąży istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, w tym objawów pozapiramidowych i/lub odstawiennych.
Olanzapina przenika do mleka kobiecego. Należy odradzać pacjentkom karmienie piersią podczas przyjmowania leku.
Najważniejsze działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (≥1% pacjentów) to:
- Senność
- Zwiększenie masy ciała
- Eozynofilia
- Zwiększenie stężenia prolaktyny, cholesterolu, glukozy i triglicerydów
- Zawroty głowy
- Akatyzja, parkinsonizm
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Łagodne działanie antycholinergiczne
- Przejściowe i bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych
Wniosek: Profil działań niepożądanych olanzapiny obejmuje głównie efekty metaboliczne, neurologiczne i hematologiczne. Konieczne jest regularne monitorowanie pacjentów pod kątem tych działań niepożądanych.
Przedawkowanie
Najczęstsze objawy przedawkowania (>10%) to:
- Tachykardia
- Pobudzenie/agresja
- Dyzartria
- Objawy pozapiramidowe
- Obniżony poziom świadomości (od sedacji do śpiączki)
Nie ma swoistej odtrutki dla olanzapiny. Leczenie przedawkowania jest objawowe i podtrzymujące.
Właściwości farmakologiczne
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym i stabilizującym nastrój. Wykazuje szerokie działanie farmakologiczne w stosunku do licznych układów receptorowych, w tym receptorów serotoninergicznych, dopaminergicznych i cholinergicznych.
Wniosek: Szeroki profil receptorowy olanzapiny przekłada się na jej skuteczność w leczeniu schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej, ale również na spektrum potencjalnych działań niepożądanych.
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.