Zolaxa
Olanzapine
Zolaxa (olanzapina) - informacje dla lekarza
Wskazania do stosowania
Olanzapina jest wskazana w leczeniu następujących schorzeń u pacjentów dorosłych:
- Schizofrenia
- Średnio nasilone i ciężkie epizody manii
- Zapobieganie nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów z dobrą odpowiedzią na leczenie olanzapiną w fazie maniakalnej
Olanzapina wykazuje skuteczność w długotrwałym leczeniu podtrzymującym u pacjentów ze schizofrenią, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii.
Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta:
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Olanzapinę można podawać niezależnie od posiłków. Zwiększenie dawki powyżej dawki początkowej należy przeprowadzać ostrożnie, nie częściej niż co 24 godziny.
W przypadku planowanego zakończenia leczenia olanzapiną należy rozważyć stopniowe zmniejszanie dawki leku.
Specjalne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku: Nie zaleca się rutynowego stosowania mniejszej dawki początkowej (5 mg/dobę), jednak należy ją rozważyć u pacjentów ≥65 lat, jeśli uzasadniają to czynniki kliniczne.
Zaburzenia czynności nerek i/lub wątroby: U tych pacjentów należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg). W przypadku umiarkowanej niewydolności wątroby dawka początkowa powinna wynosić 5 mg i być ostrożnie zwiększana.
Palacze tytoniu: Dawka początkowa i zakres dawek nie wymagają rutynowej korekty. Palenie tytoniu może indukować metabolizm olanzapiny. Zalecane jest monitorowanie stanu klinicznego i w razie potrzeby rozważenie zwiększenia dawki.
W przypadku występowania więcej niż jednego czynnika mogącego spowolnić metabolizm leku (płeć żeńska, podeszły wiek, niepalenie tytoniu) należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej. Zwiększanie dawki u tych pacjentów należy przeprowadzać ostrożnie.
Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem jaskry z wąskim kątem przesączania
- Dla dawki 20 mg: nadwrażliwość na orzeszki ziemne lub soję
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Pacjenci w podeszłym wieku z psychozą związaną z otępieniem: Nie zaleca się stosowania olanzapiny u tych pacjentów z powodu zwiększonego ryzyka zgonu i zdarzeń naczyniowo-mózgowych.
Choroba Parkinsona: Nie zaleca się stosowania olanzapiny w leczeniu psychozy wywołanej agonistami dopaminy u pacjentów z chorobą Parkinsona.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN): W razie wystąpienia objawów ZZN należy przerwać stosowanie wszystkich leków przeciwpsychotycznych, w tym olanzapiny.
Hiperglikemia i cukrzyca: Niezbyt często zgłaszano wystąpienie hiperglikemii i/lub rozwój lub nasilenie cukrzycy. Zaleca się odpowiednie monitorowanie pacjentów.
Zaburzenia lipidowe: U pacjentów leczonych olanzapiną obserwowano niepożądane zmiany w profilu lipidowym. W przypadku klinicznie istotnych zmian należy rozważyć modyfikację leczenia.
Aktywność antycholinergiczna: Należy zachować ostrożność przepisując lek pacjentom ze współistniejącymi chorobami związanymi z układem cholinergicznym.
Czynność wątroby: Często obserwowano przemijające i bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych. Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększoną aktywnością AlAT i/lub AspAT, z objawami niewydolności wątroby lub przyjmujących leki hepatotoksyczne.
Neutropenia: Należy zachować ostrożność u pacjentów z małą liczbą leukocytów/granulocytów obojętnochłonnych oraz u pacjentów przyjmujących leki mogące wywoływać neutropenię.
Przerwanie leczenia: Rzadko obserwowano ostre objawy, takie jak pocenie się, bezsenność, drżenie, lęk, nudności lub wymioty, po nagłym przerwaniu stosowania olanzapiny.
Odstęp QT: Należy zachować ostrożność u pacjentów z wydłużonym odstępem QTc oraz u pacjentów z czynnikami ryzyka wydłużenia odstępu QTc.
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Induktory CYP1A2: Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu i karbamazepinę, co może prowadzić do zmniejszenia jej stężenia. Obserwowano jedynie nieznaczne lub umiarkowane zwiększenie klirensu olanzapiny.
Inhibitory CYP1A2: Fluwoksamina, specyficzny inhibitor CYP1A2, znacząco hamuje metabolizm olanzapiny. W przypadku stosowania fluwoksaminy lub innych inhibitorów CYP1A2 należy rozważyć zmniejszenie dawki olanzapiny.
Leki zmniejszające wchłanianie: Węgiel aktywowany zmniejsza biodostępność podanej doustnie olanzapiny o 50-60%.
Inne interakcje: Należy zachować ostrożność u pacjentów spożywających alkohol lub przyjmujących leki mogące hamować aktywność OUN. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania olanzapiny i leków przeciwparkinsonowych u pacjentów z chorobą Parkinsona i otępieniem.
Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża: Brak odpowiednich kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Pacjentki należy poinformować o konieczności powiadomienia lekarza o zajściu w ciążę lub jej planowaniu w trakcie leczenia olanzapiną. Ze względu na ograniczone doświadczenie, olanzapinę można stosować w ciąży jedynie wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają możliwe ryzyko dla płodu.
Karmienie piersią: W badaniu u zdrowych karmiących kobiet wykazano, że olanzapina przenika do mleka matki. Średnia ekspozycja niemowlęcia w stanie stacjonarnym wynosiła 1,8% dawki przyjętej przez matkę. Pacjentkom należy odradzić karmienie piersią podczas leczenia olanzapiną.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (≥1% pacjentów) związane ze stosowaniem olanzapiny w badaniach klinicznych to:
- Senność
- Zwiększenie masy ciała
- Eozynofilia
- Zwiększenie stężenia prolaktyny, cholesterolu, glukozy i triglicerydów
- Zwiększenie apetytu
- Zawroty głowy
- Akatyzja
- Parkinsonizm
- Leukopenia, neutropenia
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Działania antycholinergiczne
- Przemijające bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych
- Wysypka
- Astenia, zmęczenie, gorączka
Pełna lista działań niepożądanych znajduje się w Charakterystyce Produktu Leczniczego.
Warto zapamiętać:
- Olanzapina może powodować istotne zwiększenie masy ciała oraz zaburzenia metaboliczne (hiperglikemia, dyslipidemia)
- Należy monitorować parametry metaboliczne oraz masę ciała pacjentów leczonych olanzapiną
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania obejmują: tachykardię, pobudzenie/agresję, dyzartrię, objawy pozapiramidowe i obniżony poziom świadomości. Leczenie objawowe i monitorowanie czynności życiowych. Brak swoistego antidotum.
Właściwości farmakologiczne
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym i stabilizującym nastrój. Wykazuje działanie antagonistyczne wobec receptorów serotoninowych (5-HT2A/2C, 5-HT3, 5-HT6), dopaminowych (D1, D2, D3, D4, D5), cholinergicznych receptorów muskarynowych (M1-M5), adrenergicznych α1 i histaminowych H1.
Podsumowanie
Olanzapina jest skutecznym lekiem przeciwpsychotycznym o szerokim spektrum działania, stosowanym w leczeniu schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej. Wymaga jednak ścisłego monitorowania pacjentów pod kątem działań niepożądanych, szczególnie metabolicznych. Indywidualizacja dawkowania i regularna ocena stosunku korzyści do ryzyka są kluczowe dla optymalnego wykorzystania potencjału terapeutycznego olanzapiny.
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.