Zolafren®
Olanzapine
Zolafren® - charakterystyka produktu leczniczego
Wskazania do stosowania
Olanzapina jest wskazana w:
- Leczeniu schizofrenii
- Długotrwałym leczeniu podtrzymującym pacjentów ze schizofrenią, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii
- Leczeniu średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii
- Zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których w terapii epizodu manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną
Olanzapina wykazuje skuteczność w długotrwałym leczeniu podtrzymującym pacjentów ze schizofrenią oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej.
Dawkowanie i sposób podawania
Dorośli:
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Dawkę należy ustalać indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Zwiększenie dawki powyżej rekomendowanej dawki początkowej powinno następować nie częściej niż co 24 godziny.
Szczególne grupy pacjentów:
- Pacjenci w podeszłym wieku (>65 lat): rozważyć mniejszą dawkę początkową (5 mg/dobę)
- Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek i/lub wątroby: rozważyć mniejszą dawkę początkową (5 mg/dobę)
- Osoby palące: nie wymagają rutynowej korekty dawki
W przypadku występowania więcej niż jednego czynnika mogącego spowolnić metabolizm, należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej i ostrożne zwiększanie dawki.
Warto zapamiętać
- Olanzapina może być podawana niezależnie od posiłków
- W przypadku planowanego zakończenia leczenia należy rozważyć stopniowe zmniejszanie dawki
Przeciwwskazania
Stosowanie olanzapiny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem wystąpienia jaskry z wąskim kątem przesączania
Należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu olanzapiny u pacjentów z przeciwwskazaniami lub czynnikami ryzyka.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Psychoza i zaburzenia zachowania związane z otępieniem
Stosowanie olanzapiny u pacjentów z psychozą i/lub zaburzeniami zachowania spowodowanymi otępieniem nie jest zalecane ze względu na zwiększone ryzyko zgonu oraz zdarzeń naczyniowo-mózgowych. W badaniach klinicznych u pacjentów w podeszłym wieku (średnia wieku 78 lat) z otępieniem stwierdzono:
- Dwukrotnie większą śmiertelność w grupie leczonej olanzapiną w porównaniu do placebo
- Trzykrotnie większą częstość występowania zdarzeń naczyniowo-mózgowych
Czynnikami ryzyka były m.in. wiek >65 lat, otępienie, sedacja, niedożywienie i odwodnienie. Należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu olanzapiny w tej grupie pacjentów.
Choroba Parkinsona
Nie zaleca się stosowania olanzapiny w leczeniu psychozy wywołanej agonistami dopaminy u pacjentów z chorobą Parkinsona. W badaniach klinicznych stwierdzono częstsze nasilenie objawów parkinsonizmu i omamów w porównaniu do placebo.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN)
ZZN jest potencjalnie zagrażającym życiu powikłaniem związanym ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych. Rzadko zgłaszano przypadki ZZN w trakcie leczenia olanzapiną. Kliniczne objawy ZZN to:
- Bardzo wysoka gorączka
- Sztywność mięśni
- Zaburzenia świadomości
- Niestabilność układu autonomicznego (wahania ciśnienia, tachykardia, pocenie się)
W przypadku wystąpienia objawów ZZN należy natychmiast odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, w tym olanzapinę.
Hiperglikemia i cukrzyca
Podczas stosowania olanzapiny obserwowano przypadki hiperglikemii i rozwoju lub nasilenia cukrzycy, niekiedy z kwasicą ketonową lub śpiączką. Zaleca się odpowiednie monitorowanie pacjentów, szczególnie z czynnikami ryzyka cukrzycy:
- Pomiar glikemii przed rozpoczęciem leczenia, po 12 tygodniach, a następnie raz w roku
- Obserwacja w kierunku objawów hiperglikemii (wzmożone pragnienie, wielomocz, zwiększony apetyt, osłabienie)
- Regularna kontrola masy ciała
W przypadku pogorszenia kontroli glikemii należy rozważyć zmianę leczenia przeciwpsychotycznego.
Zaburzenia lipidowe
U pacjentów leczonych olanzapiną obserwowano niekorzystne zmiany w profilu lipidowym. Zaleca się monitorowanie stężenia lipidów:
- Przed rozpoczęciem leczenia
- Po 12 tygodniach terapii
- Następnie co 5 lat
W przypadku istotnych zmian należy rozważyć odpowiednie leczenie hipolipemizujące.
Inne ostrzeżenia
- Ostrożność u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego i niedrożnością porażenną jelit ze względu na działanie antycholinergiczne
- Monitorowanie czynności wątroby, szczególnie na początku leczenia
- Zachowanie ostrożności u pacjentów z neutropenią lub czynnikami ryzyka jej wystąpienia
- Ryzyko wydłużenia odstępu QTc - ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z innymi lekami wydłużającymi QTc
Należy regularnie monitorować stan kliniczny pacjentów i w razie potrzeby modyfikować leczenie.
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Wpływ innych leków na olanzapinę:
- Induktory CYP1A2 (np. karbamazepina, palenie tytoniu) - mogą zmniejszać stężenie olanzapiny
- Inhibitory CYP1A2 (np. fluwoksamina, cyprofloksacyna) - mogą zwiększać stężenie olanzapiny
- Węgiel aktywowany - zmniejsza biodostępność olanzapiny o 50-60%
Wpływ olanzapiny na inne leki:
- Antagonistyczne działanie wobec agonistów dopaminy
- Brak istotnego wpływu na metabolizm innych leków metabolizowanych przez CYP450
Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z lekami działającymi depresyjnie na OUN oraz wydłużającymi odstęp QTc.
Ciąża i karmienie piersią
Stosowanie olanzapiny w ciąży możliwe tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu. Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych w III trymestrze są w grupie ryzyka działań niepożądanych.
Olanzapina przenika do mleka kobiecego. Nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia olanzapiną.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane (≥1% pacjentów) związane ze stosowaniem olanzapiny:
- Senność
- Zwiększenie masy ciała
- Eozynofilia
- Zwiększenie stężenia prolaktyny, cholesterolu, glukozy i triglicerydów
- Zwiększenie apetytu
- Zawroty głowy
- Akatyzja, parkinsonizm
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Działanie antycholinergiczne
- Przejściowe zwiększenie aktywności aminotransferaz
- Wysypka
- Astenia, zmęczenie
- Obrzęk
Rzadziej obserwowano m.in. neutropenię, wydłużenie odstępu QTc, zakrzepicę żylną, zapalenie trzustki. W pojedynczych przypadkach raportowano złośliwy zespół neuroleptyczny.
U pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem stwierdzono zwiększone ryzyko zgonów i zdarzeń naczyniowo-mózgowych.
U młodzieży częściej niż u dorosłych obserwowano zwiększenie masy ciała, zaburzenia lipidowe i zwiększenie apetytu.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania olanzapiny obejmują:
- Częstoskurcz
- Pobudzenie lub agresję
- Dyzartrię
- Objawy pozapiramidowe
- Obniżony poziom świadomości (od sedacji do śpiączki)
- Depresję oddechową
- Zaburzenia rytmu serca
Leczenie przedawkowania jest objawowe i podtrzymujące. Nie ma swoistej odtrutki dla olanzapiny.
Właściwości farmakologiczne
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym i stabilizującym nastrój. Wykazuje działanie antagonistyczne wobec receptorów serotoninowych, dopaminowych i innych. Mechanizm działania przeciwpsychotycznego związany jest prawdopodobnie z blokowaniem receptorów D2 i 5-HT2A.
Skład
Substancja czynna: olanzapina
Dostępne dawki:
- Tabletki powlekane: 5 mg, 10 mg, 15 mg, 20 mg
- Kapsułki: 5 mg, 7,5 mg, 10 mg
Olanzapina jest skutecznym lekiem przeciwpsychotycznym o szerokim spektrum działania. Wymaga jednak ścisłego monitorowania pacjenta ze względu na ryzyko metabolicznych działań niepożądanych.
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.