Zolafren®
Olanzapine
Zolafren® - szczegółowe informacje dla lekarza
Wskazania
Olanzapina jest wskazana w:
- Leczeniu schizofrenii
- Długookresowym leczeniu podtrzymującym pacjentów ze schizofrenią, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii
- Leczeniu średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii
- Zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których w terapii epizodu manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną
Olanzapina wykazuje skuteczność w długotrwałym leczeniu podtrzymującym pacjentów ze schizofrenią oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej.
Dawkowanie
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Dawkowanie u dorosłych pacjentów ze schizofrenią, w epizodach manii oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Dawka dobowa może być ustalana w zależności od stanu klinicznego pacjenta.
Zwiększenie dawki ponad rekomendowaną dawkę początkową zaleca się dopiero po ponownej ocenie stanu klinicznego i nie częściej niż co 24 godziny. Olanzapina może być podawana niezależnie od posiłków.
W przypadku planowanego zakończenia leczenia olanzapiną należy rozważyć stopniowe zmniejszanie dawki leku.
Szczególne grupy pacjentów:
- Osoby w podeszłym wieku (>65 lat): rozważyć mniejszą dawkę początkową (5 mg/dobę)
- Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek i/lub wątroby: rozważyć mniejszą dawkę początkową (5 mg)
- Osoby palące: nie wymaga rutynowej korekty dawki
- Płeć: nie wymaga rutynowej korekty dawki
U pacjentów z więcej niż jednym czynnikiem mogącym spowolnić metabolizm (płeć żeńska, podeszły wiek, niepalenie tytoniu) należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej. Zwiększanie dawki u tych pacjentów powinno być przeprowadzane ostrożnie.
Warto zapamiętać
- Olanzapina wykazuje skuteczność w leczeniu schizofrenii, epizodów manii oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej
- Dawkowanie należy dostosować indywidualnie, zwiększając dawkę nie częściej niż co 24h po ponownej ocenie stanu klinicznego pacjenta
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania olanzapiny:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem wystąpienia jaskry z wąskim kątem przesączania
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych, poprawa stanu klinicznego pacjenta może nastąpić po kilku dniach lub tygodniach. W tym czasie należy dokładnie monitorować stan pacjentów.
Psychoza i zaburzenia zachowania związane z otępieniem:
Nie zaleca się stosowania olanzapiny u pacjentów z psychozą i/lub zaburzeniami zachowania spowodowanymi otępieniem z powodu zwiększonej śmiertelności oraz ryzyka występowania zdarzeń naczyniowo-mózgowych. W badaniach klinicznych u pacjentów w podeszłym wieku (średnia wieku 78 lat) z psychozą związaną z otępieniem odnotowano:
- Dwukrotne zwiększenie częstości zgonów u pacjentów leczonych olanzapiną w porównaniu do grupy placebo
- Trzykrotne zwiększenie częstości występowania niepożądanych zdarzeń naczyniowo-mózgowych w grupie leczonej olanzapiną
Czynnikami ryzyka zwiększonej śmiertelności były: wiek >65 lat, utrudnienie połykania, sedacja, niedożywienie, odwodnienie, choroby płuc, jednoczesne stosowanie benzodiazepin.
Choroba Parkinsona:
Nie zaleca się stosowania olanzapiny w leczeniu psychozy wywołanej przyjmowaniem agonistów dopaminy u pacjentów z chorobą Parkinsona. W badaniach klinicznych bardzo często zgłaszano nasilenie objawów parkinsonizmu i omamy występujące z większą częstością niż w przypadku stosowania placebo.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN):
ZZN jest potencjalnie zagrażającym życiu stanem związanym z przyjmowaniem leków przeciwpsychotycznych. Podczas stosowania olanzapiny również zgłaszano rzadkie przypadki ZZN. Kliniczne objawy ZZN to: bardzo wysoka gorączka, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości oraz objawy niestabilności autonomicznego układu nerwowego. W przypadku wystąpienia objawów ZZN należy odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, w tym olanzapinę.
Hiperglikemia i cukrzyca:
Rzadko zgłaszano wystąpienie hiperglikemii i/lub rozwój albo nasilenie objawów cukrzycy, sporadycznie z kwasicą ketonową lub śpiączką. Zaleca się odpowiednie monitorowanie stanu klinicznego, zgodnie z przyjętymi wytycznymi leczenia przeciwpsychotycznego:
- Pomiar stężenia glukozy we krwi przed rozpoczęciem leczenia, 12 tygodni po rozpoczęciu leczenia olanzapiną, a następnie raz na rok
- Regularna kontrola masy ciała
Zmiany stężenia lipidów:
U pacjentów leczonych olanzapiną obserwowano niepożądane zmiany w stężeniu lipidów. Zaleca się systematyczne badanie stężenia lipidów zgodnie z przyjętymi wytycznymi:
- Przed rozpoczęciem leczenia
- 12 tygodni po rozpoczęciu leczenia olanzapiną
- Następnie co 5 lat
Aktywność antycholinergiczna:
Należy zachować ostrożność przepisując olanzapinę pacjentom z przerostem gruczołu krokowego, niedrożnością porażenną jelit i podobnymi chorobami.
Czynność wątroby:
Często obserwowano przejściowe i bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych. Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększoną aktywnością AlAT i/lub AspAT, z objawami niewydolności wątroby, z ograniczoną czynnościową rezerwą wątrobową oraz u pacjentów stosujących leki o potencjalnym działaniu hepatotoksycznym.
Neutropenia:
Należy zachować ostrożność u pacjentów z małą liczbą leukocytów i/lub granulocytów obojętnochłonnych, przyjmujących leki mogące wywoływać neutropenię, z zahamowaniem czynności szpiku w wywiadzie lub chorobą mieloproliferacyjną.
U pacjentów leczonych jednocześnie olanzapiną i walproinianem często zgłaszano neutropenię.
Warto zapamiętać
- Podczas stosowania olanzapiny konieczne jest regularne monitorowanie stanu klinicznego pacjenta, szczególnie w zakresie metabolizmu glukozy i lipidów
- Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów w podeszłym wieku z psychozą związaną z otępieniem oraz u pacjentów z chorobą Parkinsona
Interakcje
Potencjalne interakcje mające wpływ na olanzapinę:
- Indukcja CYP1A2 (np. przez palenie tytoniu, karbamazepinę) może prowadzić do zmniejszenia stężenia olanzapiny
- Hamowanie CYP1A2 (np. przez fluwoksaminę, cyprofloksacynę) może zwiększać stężenie olanzapiny
- Węgiel aktywowany zmniejsza dostępność biologiczną olanzapiny o 50-60%
Potencjalny wpływ olanzapiny na inne leki:
- Olanzapina może wywierać antagonistyczne działanie wobec agonistów dopaminy
- Olanzapina nie hamuje głównych izoenzymów CYP450
- Należy zachować ostrożność stosując jednocześnie olanzapinę z lekami wydłużającymi odstęp QTc
Ciąża i laktacja
Ciąża: Brak odpowiednich kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Olanzapina powinna być stosowana w ciąży jedynie w przypadku, gdy spodziewane korzyści dla matki przeważają nad potencjalnym ryzykiem dla płodu.
Karmienie piersią: Olanzapina przenika do mleka kobiecego. Pacjentkom należy odradzać karmienie piersią podczas przyjmowania olanzapiny.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (≥1% pacjentów):
- Senność
- Zwiększenie masy ciała
- Eozynofilia
- Zwiększenie stężenia prolaktyny, cholesterolu, glukozy i triglicerydów
- Cukromocz
- Zwiększenie apetytu
- Zawroty głowy
- Akatyzja, parkinsonizm, dyskineza
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Działanie antycholinergiczne
- Przejściowe, bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych
- Wysypka
- Astenia, zmęczenie
- Obrzęk
Inne istotne działania niepożądane:
- Neutropenia
- Złośliwy zespół neuroleptyczny
- Późna dyskineza
- Napady drgawek
- Hiperglikemia i cukrzyca
- Zaburzenia lipidowe
- Zapalenie trzustki
- Zapalenie wątroby
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania olanzapiny:
- Częstoskurcz
- Pobudzenie lub agresywność
- Dyzartria
- Objawy pozapiramidowe
- Obniżony poziom świadomości (od sedacji do śpiączki)
- Delirium, drgawki
- Depresja oddechowa
- Zaburzenia rytmu serca
Leczenie przedawkowania jest objawowe i podtrzymujące. Nie ma swoistej odtrutki dla olanzapiny.
Mechanizm działania
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym oraz stabilizującym nastrój. Wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do licznych układów receptorowych, w tym receptorów serotoninergicznych, dopaminergicznych i muskarynowych.
Postaci farmaceutyczne
Zolafren® dostępny jest w postaci:
- Tabletek powlekanych zawierających 5 mg, 10 mg, 15 mg lub 20 mg olanzapiny
- Kapsułek zawierających 5 mg, 7,5 mg lub 10 mg olanzapiny
Wybór odpowiedniej postaci i dawki leku powinien być dokonany indywidualnie dla każdego pacjenta w oparciu o stan kliniczny i odpowiedź na leczenie.
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.