Zolafren®
Olanzapine
Zolafren® - informacje dla lekarza
Wskazania
Olanzapina jest wskazana w:
- Leczeniu schizofrenii
- Długotrwałym leczeniu podtrzymującym pacjentów ze schizofrenią, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii
- Leczeniu średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii
- Zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których w terapii epizodu manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną
Olanzapina wykazuje skuteczność w długotrwałym leczeniu podtrzymującym schizofrenii oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej.
Dawkowanie
Wskazanie | Dawka początkowa | Zakres dawek |
---|---|---|
Schizofrenia | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Epizod manii | 15 mg/dobę (monoterapia) 10 mg/dobę (terapia skojarzona) |
5-20 mg/dobę |
Zapobieganie nawrotom ChAD | 10 mg/dobę | 5-20 mg/dobę |
Dawkę należy ustalać indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Zwiększenie dawki powyżej zalecanej dawki początkowej powinno nastąpić po ponownej ocenie stanu klinicznego i nie częściej niż co 24 godziny.
Olanzapinę można podawać niezależnie od posiłków. W przypadku planowanego zakończenia leczenia należy rozważyć stopniowe zmniejszanie dawki.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku: Mniejsza dawka początkowa (5 mg/dobę) nie jest rutynowo zalecana, ale powinna być rozważana u pacjentów ≥65 lat, gdy przemawiają za tym czynniki kliniczne.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek i/lub wątroby: Należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg). W przypadkach umiarkowanej niewydolności wątroby dawka początkowa powinna wynosić 5 mg i być ostrożnie zwiększana.
Płeć: Dawka początkowa i zakres dawek nie wymagają rutynowej korekty u kobiet w porównaniu z mężczyznami.
Osoby palące: Dawka początkowa i zakres dawek nie wymagają rutynowej korekty u osób niepalących w porównaniu z palącymi.
W przypadku występowania więcej niż jednego czynnika mogącego spowalniać metabolizm (płeć żeńska, podeszły wiek, niepalenie tytoniu), należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej. Zwiększanie dawki u tych pacjentów powinno być przeprowadzane ostrożnie.
Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Pacjenci ze stwierdzonym ryzykiem wystąpienia jaskry z wąskim kątem przesączania
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Psychoza i zaburzenia zachowania w otępieniu: Stosowanie olanzapiny nie jest zalecane u pacjentów z psychozą i/lub zaburzeniami zachowania spowodowanymi otępieniem z powodu zwiększonej śmiertelności oraz ryzyka występowania zdarzeń naczyniowo-mózgowych. W badaniach klinicznych u pacjentów w podeszłym wieku (średnia wieku 78 lat) z psychozą związaną z otępieniem odnotowano dwukrotnie większą częstość zgonów u pacjentów leczonych olanzapiną w porównaniu do placebo.
Choroba Parkinsona: Nie zaleca się stosowania olanzapiny w leczeniu psychozy wywołanej agonistami dopaminy u pacjentów z chorobą Parkinsona. W badaniach klinicznych bardzo często zgłaszano nasilenie objawów parkinsonizmu i omamy.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN): ZZN jest potencjalnie zagrażającym życiu stanem związanym z leczeniem przeciwpsychotycznym. Rzadkie przypadki ZZN były również zgłaszane w związku z olanzapiną. W przypadku wystąpienia objawów ZZN należy przerwać stosowanie wszystkich leków przeciwpsychotycznych, w tym olanzapiny.
Hiperglikemia i cukrzyca: Niezbyt często zgłaszano wystąpienie hiperglikemii i/lub rozwój lub nasilenie objawów cukrzycy, sporadycznie związane z kwasicą ketonową lub śpiączką, w tym kilka przypadków śmiertelnych. Zaleca się odpowiednie monitorowanie stanu klinicznego zgodnie z przyjętymi wytycznymi leczenia przeciwpsychotycznego.
Zaburzenia lipidowe: W badaniach klinicznych kontrolowanych placebo u pacjentów leczonych olanzapiną obserwowano niepożądane zmiany w profilu lipidowym. W przypadku klinicznie istotnych zmian należy rozważyć modyfikację leczenia.
Aktywność antycholinergiczna: Olanzapina wykazuje aktywność antycholinergiczną in vitro. Należy zachować ostrożność przepisując lek pacjentom z przerostem gruczołu krokowego, niedrożnością porażenną jelit i podobnymi schorzeniami.
Czynność wątroby: Często obserwowano przejściowe i bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych. Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększoną aktywnością AlAT i/lub AspAT, z objawami niewydolności wątroby, z ograniczoną rezerwą czynnościową wątroby oraz u pacjentów stosujących leki potencjalnie hepatotoksyczne.
Neutropenia: Należy zachować ostrożność u pacjentów z małą liczbą leukocytów/neutrofili, przyjmujących leki mogące wywoływać neutropenię, z zahamowaniem czynności szpiku w wywiadzie, z hipereozynofilią lub chorobą mieloproliferacyjną.
Warto zapamiętać
- Olanzapina może powodować istotne metaboliczne działania niepożądane, w tym hiperglikemię i zaburzenia lipidowe. Konieczne jest regularne monitorowanie parametrów metabolicznych.
- U pacjentów w podeszłym wieku z psychozą związaną z otępieniem obserwowano zwiększone ryzyko zgonu i zdarzeń naczyniowo-mózgowych podczas leczenia olanzapiną.
Interakcje
Indukcja CYP1A2: Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu i karbamazepinę, co może prowadzić do zmniejszenia jej stężenia. Obserwowano jedynie nieznaczne do średniego zwiększenie klirensu olanzapiny.
Hamowanie CYP1A2: Fluwoksamina, specyficzny inhibitor CYP1A2, znacząco hamuje metabolizm olanzapiny. W przypadku stosowania fluwoksaminy lub innych inhibitorów CYP1A2 (np. cyprofloksacyny) należy rozważyć zmniejszenie dawki olanzapiny.
Zmniejszenie biodostępności: Węgiel aktywowany zmniejsza biodostępność podanej doustnie olanzapiny o 50-60% i powinien być podawany co najmniej 2 godziny przed lub po olanzapinie.
Interakcje farmakokinetyczne: Pojedyncze dawki leków zobojętniających, fluoksetyny lub cymetydyny nie wpływają istotnie na farmakokinetykę olanzapiny.
Potencjalny wpływ na inne leki: Olanzapina może antagonizować działanie bezpośrednich i pośrednich agonistów dopaminy. Olanzapina nie hamuje in vitro głównych izoenzymów CYP450.
Interakcje z OUN: Należy zachować ostrożność u pacjentów spożywających alkohol lub przyjmujących leki działające depresyjnie na OUN.
Odstęp QTc: Należy zachować ostrożność stosując olanzapinę jednocześnie z lekami wydłużającymi odstęp QTc.
Ciąża i laktacja
Ciąża: Brak odpowiednich kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Pacjentki należy poinformować o konieczności powiadomienia lekarza o zajściu w ciążę lub jej planowaniu. Ze względu na ograniczone doświadczenie, olanzapina powinna być stosowana w ciąży jedynie wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają możliwe ryzyko dla płodu.
Karmienie piersią: W badaniu wykazano, że olanzapina przenika do mleka kobiecego. Średnia ekspozycja niemowlęcia (mg/kg mc.) w stanie stacjonarnym stanowiła 1,8% dawki przyjętej przez matkę. Pacjentkom należy odradzać karmienie piersią podczas przyjmowania olanzapiny.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (≥1% pacjentów) w badaniach klinicznych:
- Zaburzenia krwi i układu chłonnego: eozynofilia
- Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: zwiększenie masy ciała, zwiększenie stężenia cholesterolu, glukozy i triglicerydów
- Zaburzenia układu nerwowego: senność, zawroty głowy, akatyzja, parkinsonizm, dyskineza
- Zaburzenia naczyniowe: niedociśnienie ortostatyczne
- Zaburzenia żołądka i jelit: łagodne, przemijające działanie antycholinergiczne (zaparcia, suchość jamy ustnej)
- Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: przejściowe, bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych
- Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka
- Zaburzenia ogólne: astenia, zmęczenie, obrzęk
Rzadziej obserwowano: leukopenię, neutropenię, napady drgawek, zespół neuroleptyczny złośliwy, późne dyskinezy, zakrzepicę żył głębokich, zatorowość płucną, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby.
U pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem leczonych olanzapiną obserwowano zwiększoną częstość zgonów i zdarzeń naczyniowo-mózgowych w porównaniu z placebo.
U młodzieży (13-17 lat) częściej niż u dorosłych obserwowano: zwiększenie masy ciała, zmiany stężeń lipidów i prolaktyny, senność.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania obejmują: częstoskurcz, pobudzenie/agresję, dyzartrię, objawy pozapiramidowe i obniżony poziom świadomości (od sedacji do śpiączki). Inne istotne objawy to: delirium, drgawki, śpiączka, możliwy złośliwy zespół neuroleptyczny, depresja oddechowa, zachłyśnięcie, nadciśnienie lub niedociśnienie, zaburzenia rytmu serca.
Nie ma swoistej odtrutki dla olanzapiny. Leczenie objawowe i monitorowanie czynności życiowych. Należy rozważyć podanie węgla aktywowanego.
Właściwości farmakologiczne
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, przeciwmaniakalnym i stabilizującym nastrój. Wykazuje szerokie powinowactwo do różnych receptorów (serotoninowych, dopaminowych, cholinergicznych muskarynowych, histaminowych i adrenergicznych). Działa antagonistycznie na receptory 5HT2A/2C, 5HT3, 5HT6, D1-4, H1, α1-adrenergiczne i M1-5 muskarynowe.
Olanzapina wykazywała większą aktywność in vivo w stosunku do receptorów serotoninowych 5HT2 niż dopaminowych D2. Badania elektrofizjologiczne wykazały, że olanzapina selektywnie redukuje pobudzającą czynność neuronów dopaminergicznych układu mezolimbicznego, mając jednocześnie niewielki wpływ na drogi prążkowiowo-ruchowe zaangażowane w czynności motoryczne.
Skład
Substancja czynna: olanzapina
Dostępne dawki:
- Tabletki powlekane: 5 mg, 10 mg, 15 mg, 20 mg
- Kapsułki: 5 mg, 7,5 mg, 10 mg
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Choroba Huntingtona; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
4) Schizofrenia
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Jadłowstręt psychiczny (F50.0; F50.1 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.