Zestaw do sporządzania radiofarmaceutyku 99mTc-DMSA

Wskazania

Radiofarmaceutyk 99mTc-DMSA przeznaczony jest wyłącznie do celów diagnostycznych w medycynie nuklearnej. Umożliwia obrazowanie kory nerek, co jest szczególnie przydatne w ocenie funkcji i morfologii tego narządu.

Preparat ten znajduje zastosowanie w diagnostyce różnych schorzeń nerek, w tym ocenie uszkodzeń miąższu nerkowego, wykrywaniu blizn pozapalnych czy monitorowaniu funkcji nerek po przeszczepie.

Dawkowanie i sposób podawania

99mTc-DMSA podaje się dożylnie w postaci jednorazowego wstrzyknięcia. Preparat powinien być stosowany wyłącznie w warunkach szpitalnych lub w specjalistycznych pracowniach medycyny nuklearnej przez wykwalifikowany personel z doświadczeniem w pracy z radiofarmaceutykami.

Przed podaniem pacjentowi, zestaw musi zostać wyznakowany jałowym, wolnym od utleniaczy i endotoksyn bakteryjnych eluatem nadtechnecjanu (99mTc) sodu, uzyskanym z generatora radionuklidowego 99Mo/99mTc. Do znakowania jednej fiolki zestawu należy użyć 5 ml roztworu nadtechnecjanu (99mTc) sodu o aktywności 100-7400 MBq.

Obrazowanie można rozpocząć po 1-3 godzinach od wstrzyknięcia. W przypadku znaczącego wodonercza, zaleca się rozważenie opóźnienia badania (4-24 godziny) lub podania furosemidu.

Dawkowanie u dzieci i młodzieży należy dostosować indywidualnie, biorąc pod uwagę masę ciała pacjenta.

U pacjentów z upośledzoną czynnością nerek należy starannie rozważyć aktywność preparatu do podania, biorąc pod uwagę zwiększone narażenie na promieniowanie w tej grupie pacjentów.

Przeciwwskazania

Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania 99mTc-DMSA jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w preparacie.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Stosowanie 99mTc-DMSA wymaga zachowania szczególnych środków ostrożności:

• W przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości lub anafilaksji, należy natychmiast przerwać podawanie preparatu i wdrożyć odpowiednie leczenie.
• Ekspozycja na promieniowanie jonizujące musi być uzasadniona spodziewaną korzyścią diagnostyczną.
• U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek konieczne jest staranne rozważenie wskazań ze względu na możliwość zwiększonej ekspozycji na promieniowanie.
• Przed badaniem pacjent powinien być dobrze nawodniony, a następnie zachęcany do częstego oddawania moczu przed i po badaniu.
• Preparaty radiofarmaceutyczne mogą być stosowane wyłącznie przez upoważniony personel.

Należy pamiętać, że wady cewkowe nerek, takie jak zespół Fanconiego lub nefronoftyza, mogą prowadzić do upośledzonej wizualizacji nerek ze względu na zmniejszone wiązanie izotopu w komórkach cewek i jego wydalanie z moczem.

Interakcje

Istnieje kilka istotnych interakcji, które mogą wpływać na skuteczność diagnostyczną 99mTc-DMSA:

• Związki zmieniające równowagę kwasowo-zasadową (np. chlorek amonu, wodorowęglan sodu) mogą powodować zmianę wartościowości kompleksu 99mTc-DMSA, co prowadzi do zmniejszonego gromadzenia w korze nerek i zwiększonego wychwytu w wątrobie.
• Mannitol może powodować odwodnienie, co skutkuje zmniejszeniem wychwytu 99mTc-DMSA przez nerki.
• Inhibitory ACE mogą prowadzić do odwracalnego upośledzenia czynności cewek nerkowych, co może skutkować zmniejszeniem gromadzenia 99mTc-DMSA w nerce.
• Chemioterapia (metotreksat, cyklofosfamid, winkrystyna) może wpływać na biodystrybucję 99mTc-DMSA.

Znajomość tych interakcji jest kluczowa dla prawidłowej interpretacji wyników badania i uniknięcia potencjalnych błędów diagnostycznych.

Ciąża i laktacja

Stosowanie 99mTc-DMSA u kobiet w ciąży i karmiących piersią wymaga szczególnej ostrożności:

• U kobiet w wieku rozrodczym należy wykluczyć ciążę przed podaniem preparatu.
• U kobiet w ciąży dopuszcza się wyłącznie niezbędne badania, gdy korzyści przewyższają ryzyko.
• Podanie 150 MBq powoduje pochłonięcie przez macicę dawki 0,675 mGy, co może być potencjalnie szkodliwe dla płodu.
• W przypadku konieczności podania preparatu kobiecie karmiącej, należy przerwać karmienie piersią na 4 godziny po podaniu radiofarmaceutyku.

Decyzja o przeprowadzeniu badania u kobiet w ciąży lub karmiących piersią powinna być podjęta po starannym rozważeniu korzyści i ryzyka.

Działania niepożądane

Mimo że 99mTc-DMSA jest generalnie dobrze tolerowany, mogą wystąpić pewne działania niepożądane:

• Reakcje anafilaktoidalne (od łagodnych do umiarkowanych)
• Reakcje wazowagalne
• Reakcje w miejscu wstrzyknięcia
• Potencjalne ryzyko indukcji nowotworów i wad wrodzonych związane z ekspozycją na promieniowanie jonizujące

Większość badań diagnostycznych w medycynie nuklearnej wiąże się z dawką skuteczną mniejszą niż 20 mSv, co uznaje się za stosunkowo bezpieczne.

Przedawkowanie

W przypadku podania zbyt dużej aktywności 99mTc-DMSA, należy dążyć do ograniczenia dawki pochłoniętej przez pacjenta poprzez przyspieszenie eliminacji radionuklidu z organizmu. Można to osiągnąć przez forsowanie diurezy i częste opróżnianie pęcherza moczowego.

Działanie farmakodynamiczne

W stężeniach stosowanych do diagnostyki, kompleks 99mTc-DMSA oraz substancje pomocnicze nie wykazują żadnego efektu farmakodynamicznego. Ich rola ogranicza się do funkcji diagnostycznej, umożliwiającej obrazowanie kory nerek.

Skład

Jedna fiolka zestawu zawiera 1 mg kwasu mezo-2,3-dimerkaptobursztynowego (DMSA). Zestaw nie zawiera radionuklidu, który musi być dodany przed podaniem pacjentowi.

Właściwe przygotowanie i stosowanie 99mTc-DMSA wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu medycyny nuklearnej. Przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania, przygotowania pacjenta i interpretacji wyników jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych rezultatów diagnostycznych przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka dla pacjenta.