Xenical® - Orlistat w leczeniu otyłości

Wskazania do stosowania

Xenical® (orlistat) jest wskazany w leczeniu otyłości u pacjentów dorosłych, w połączeniu z umiarkowanie niskokaloryczną dietą. Lek stosuje się u osób z:

• Indeksem masy ciała (BMI) ≥30 kg/m²
• BMI ≥28 kg/m² przy współistnieniu dodatkowych czynników ryzyka

Terapia orlistatem powinna być prowadzona równolegle z modyfikacją stylu życia, w tym stosowaniem diety redukcyjnej i zwiększeniem aktywności fizycznej.

Mechanizm działania

Orlistat jest silnym, specyficznym i długo działającym inhibitorem lipaz żołądkowo-jelitowych. Lek działa miejscowo w świetle przewodu pokarmowego, tworząc wiązanie kowalencyjne z aktywnym miejscem serynowym lipazy żołądkowej i trzustkowej. Zablokowany enzym traci zdolność do pochodzących z diety do wchłanialnych wolnych kwasów tłuszczowych i monoglicerydów.

Mechanizm działania orlistatu prowadzi do zmniejszenia wchłaniania tłuszczów o około 30%, co przekłada się na redukcję podaży kalorii i w efekcie spadek masy ciała.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkę należy popić wodą. W przypadku pominięcia posiłku lub gdy posiłek nie zawiera tłuszczu, dawkę orlistatu należy pominąć.

Nie wykazano dodatkowych korzyści ze stosowania dawek wyższych niż 120 mg 3 razy na dobę. Efekt działania leku na zwiększenie zawartości tłuszczu w stolcu obserwuje się już po 24-48 godzinach od rozpoczęcia terapii. Po odstawieniu preparatu zawartość tłuszczu w stolcu wraca do wartości wyjściowych w ciągu 48-72 godzin.

Pacjenci powinni stosować zbilansowaną, umiarkowanie niskokaloryczną dietę, w której około 30% kalorii pochodzi z tłuszczów. Zaleca się, aby dieta była bogata w owoce i warzywa, a dobowa podaż tłuszczów, węglowodanów i białek rozłożona na 3 główne posiłki.

Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania orlistatu nie zostały ustalone u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby i/lub nerek, u dzieci oraz u osób w podeszłym wieku. Lek nie jest wskazany do stosowania u dzieci.

Przeciwwskazania

Stosowanie preparatu Xenical® jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Przewlekły zespół złego wchłaniania
• Cholestaza
• Karmienie piersią
• Nadwrażliwość na orlistat lub którąkolwiek substancję pomocniczą

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania orlistatu należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

• U pacjentów z cukrzycą typu 2 obserwowano mniejszy spadek masy ciała w porównaniu do osób bez cukrzycy. Może być konieczne ścisłe monitorowanie leczenia przeciwcukrzycowego.
• Orlistat może upośledzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). U większości pacjentów poziomy tych witamin pozostawały w granicach normy podczas 2-letnich badań klinicznych.
• Zaleca się stosowanie diety bogatej w owoce i warzywa oraz rozważenie suplementacji preparatami wielowitaminowymi. Suplementy należy przyjmować co najmniej 2 godziny po podaniu orlistatu lub przed snem.
• Ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego wzrasta przy stosowaniu diety bogatotłuszczowej.
• Obserwowano obniżenie poziomu cyklosporyny w osoczu podczas jednoczesnego stosowania z orlistatem. Zaleca się częstsze monitorowanie stężenia cyklosporyny.

Należy ściśle przestrzegać zaleceń dietetycznych oraz równomiernie rozdzielać dzienną podaż tłuszczów na trzy główne posiłki.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Podczas stosowania orlistatu należy uwzględnić możliwość wystąpienia następujących interakcji:

• Nie zaleca się jednoczesnego stosowania z akarbozą i lekami zmniejszającymi łaknienie.
• Przy jednoczesnym stosowaniu warfaryny lub innych leków przeciwzakrzepowych należy monitorować parametry krzepnięcia (INR).
• Obserwowano obniżenie poziomu cyklosporyny - konieczne jest częstsze monitorowanie jej stężenia w osoczu.
• Może wystąpić zmniejszenie wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz β-karotenu.
• Nie stwierdzono istotnych interakcji z pochodnymi biguanidu, digoksyną, fibratami, fenytoiną, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, nifedypiną o powolnym uwalnianiu oraz alkoholem.

W przypadku jednoczesnego stosowania orlistatu z innymi lekami, należy zachować ostrożność i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Ciąża i laktacja

Nie zaleca się stosowania orlistatu w czasie ciąży ze względu na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa. Lek jest przeciwwskazany w okresie karmienia piersią, ponieważ nie wiadomo, czy przenika do mleka matki.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem orlistatu dotyczą układu pokarmowego i wynikają z jego mechanizmu działania. Do najczęściej zgłaszanych objawów w pierwszym roku leczenia należą:

• Tłuszczowe plamienia z odbytu
• Wzdęcia z oddawaniem gazów
• Parcie na stolec
• Stolce tłuszczowe
• Wydalanie tłuszczu
• Częstsze wypróżnienia
• Nietrzymanie stolca

Częstość występowania działań niepożądanych zwykle zmniejsza się w miarę kontynuowania leczenia. Inne możliwe objawy niepożądane obejmują: bóle brzucha, dyskomfort, wzdęcia, biegunka, bóle w okolicy odbytu, problemy stomatologiczne, infekcje dróg oddechowych, bóle głowy, zaburzenia miesiączkowania, lęk, zmęczenie oraz infekcje dróg moczowych.

Rzadko obserwowano reakcje nadwrażliwości (świąd, wysypka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, anafilaksja) oraz przypadki wzrostu poziomu enzymów wątrobowych.

Przedawkowanie

W badaniach klinicznych z zastosowaniem wysokich dawek orlistatu (do 800 mg jednorazowo i 400 mg 3 razy dziennie przez 15 dni) nie zaobserwowano istotnych objawów niepożądanych. W większości przypadków przedawkowania zgłoszonych po wprowadzeniu leku do obrotu nie występowały zdarzenia niepożądane lub były one podobne do obserwowanych przy stosowaniu zalecanych dawek.

W przypadku znacznego przedawkowania zaleca się obserwację pacjenta przez 24 godziny. Opierając się na badaniach klinicznych i przedklinicznych, można oczekiwać, że ewentualne ogólnoustrojowe skutki związane z hamowaniem lipazy będą szybko odwracalne.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Orlistat jest silnym inhibitorem lipaz żołądkowo-jelitowych, działającym miejscowo w świetle przewodu pokarmowego. Lek nie wymaga wchłaniania ogólnoustrojowego do wywołania efektu terapeutycznego. Średni spadek masy ciała u pacjentów stosujących orlistat w porównaniu do grupy placebo wynosił 3,2 kg.

U pacjentów z cukrzycą typu 2 utratę co najmniej 10% masy ciała obserwowano u 9% osób otrzymujących orlistat w porównaniu do 4% w grupie placebo. Średnia różnica w spadku masy ciała między grupą leczoną a placebo wynosiła 2,1 kg.

Skład preparatu

Jedna kapsułka preparatu Xenical® zawiera 120 mg orlistatu jako substancję czynną.

Xenical® stanowi skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu otyłości, szczególnie u pacjentów z BMI ≥30 kg/m² lub ≥28 kg/m² przy współistnieniu dodatkowych czynników ryzyka. Lek powinien być stosowany w połączeniu z odpowiednią dietą i zmianą stylu życia. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i diety oraz monitorowanie potencjalnych działań niepożądanych i interakcji z innymi lekami.