Xenical® - Orlistat w leczeniu otyłości

Wskazania do stosowania

Xenical® (orlistat) jest wskazany w leczeniu otyłości u pacjentów dorosłych, w połączeniu z umiarkowanie niskokaloryczną dietą. Lek stosuje się u osób z indeksem masy ciała (BMI) ≥30 kg/m² lub u pacjentów z nadwagą (BMI ≥28 kg/m²) przy współistnieniu dodatkowych czynników ryzyka.

Zastosowanie orlistatu w połączeniu z odpowiednią dietą pozkcję masy ciała w porównaniu do samej diety, co wykazano w badaniach klinicznych. U pacjentów stosujących orlistat obserwowano średnio o 3,2 kg większy spadek masy ciała w porównaniu do grupy placebo.

Mechanizm działania

Orlistat jest silnym, specyficznym i długo działającym inhibitorem lipaz wydzielanych w przewodzie pokarmowym. Lek działa miejscowo w świetle żołądka i jelita cienkiego, tworząc wiązanie z aktywnym miejscem serynowym lipazy żołądkowej i trzustkowej. Zahamowanie aktywności tych enzymów uniemożliwia hydrolizę trójglicerydów pochodzących z pożywienia do wchłaniających się wolnych kwasów tłuszczowych i monoglicerydów. W efekcie około 30% tłuszczu przyjętego z dietą nie ulega wchłonięciu i jest wydalane z kałem.

Dawkowanie i sposób podawania

Tabela 1. Schemat dawkowania preparatu Xenical®

Kapsułkę należy popić wodą. W przypadku pominięcia posiłku lub gdy posiłek nie zawiera tłuszczu, dawkę orlistatu należy pominąć. Nie wykazano dodatkowych korzyści ze stosowania dawek wyższych niż 120 mg 3 razy na dobę.

Pacjent powinien stosować zrównoważoną, umiarkowanie niskokaloryczną dietę, w której około 30% kalorii pochodzi z tłuszczów. Zaleca się, aby dieta była bogata w owoce i warzywa, a dobowe spożycie tłuszczów, węglowodanów i białek było rozłożone na 3 główne posiłki.

Efekt działania orlistatu w postaci zwiększonej zawartości tłuszczu w stolcu obserwuje się już po 24-48 godzinach od rozpoczęcia leczenia. Po odstawieniu leku zawartość tłuszczu w stolcu wraca do wartości wyjściowych w ciągu 48-72 godzin.

Szczególne grupy pacjentów

Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania orlistatu nie były badane u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby i/lub nerek, u dzieci oraz u osób w podeszłym wieku. Nie ma wskazań do stosowania leku u dzieci.

Przeciwwskazania

Stosowanie preparatu Xenical® jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Przewlekły zespół złego wchłaniania
• Cholestaza
• Karmienie piersią
• Znana nadwrażliwość na orlistat lub inne substancje zawarte w preparacie

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Pacjenci z cukrzycą typu II: U pacjentów z cukrzycą typu II obserwowano mniejszy spadek masy ciała w porównaniu do pacjentów bez cukrzycy. W tej grupie pacjentów konieczne może być ścisłe monitorowanie leczenia przeciwcukrzycowego podczas stosowania orlistatu.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: Leczenie orlistatem może potencjalnie upośledzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). U większości pacjentów przyjmujących orlistat przez 2 lata poziomy tych witamin oraz β-karotenu pozostawały w granicach normy. Niemniej, zaleca się stosowanie diety bogatej w owoce i warzywa oraz rozważenie suplementacji preparatami wielowitaminowymi. Preparaty te należy przyjmować co najmniej 2 godziny po przyjęciu orlistatu lub przed snem.

Działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego: Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego może wzrastać przy stosowaniu diety bogatotłuszczowej. Zaleca się, aby dzienna podaż tłuszczów była rozdzielona na trzy główne posiłki.

Interakcje z cyklosporyną: Obserwowano obniżenie poziomu cyklosporyny w osoczu podczas stosowania orlistatu. Zaleca się częstsze niż zwykle monitorowanie poziomu cyklosporyny w osoczu, zarówno w trakcie leczenia orlistatem, jak i po jego zakończeniu, aż do czasu ustabilizowania się poziomu cyklosporyny.

Interakcje lekowe

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania orlistatu z akarbozą oraz lekami zmniejszającymi łaknienie. Podczas jednoczesnego stosowania warfaryny lub innych leków przeciwzakrzepowych z orlistatem (szczególnie w dużych dawkach i przy długotrwałym leczeniu) należy monitorować parametry krzepnięcia (INR).

Nie zaobserwowano istotnych interakcji orlistatu z pochodnymi biguanidu, digoksyną, fibratami, fenytoiną, doustnymi lekami antykoncepcyjnymi, nifedypiną GITS (o powolnym uwalnianiu) oraz alkoholem.

Należy wziąć pod uwagę możliwość zmniejszonego wchłaniania witamin D, E oraz β-karotenu podczas stosowania orlistatu.

Stosowanie w ciąży i okresie karmienia piersią

Nie zaleca się stosowania orlistatu w czasie ciąży. Ze względu na brak danych dotyczących przenikania orlistatu do mleka matki, lek jest przeciwwskazany w okresie karmienia piersią.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem orlistatu mają charakter zaburzeń żołądkowo-jelitowych. W pierwszym roku leczenia najczęściej obserwowano:

• Tłuszczowe plamienia z odbytu
• Oddawanie gazów
• Parcie na stolec
• Stolce tłuszczowe
• Wydalanie tłuszczu
• Częstsze oddawanie stolca
• Nietrzymanie stolca

Częstość występowania działań niepożądanych zmniejszała się w miarę kontynuowania leczenia. Inne możliwe objawy niepożądane to: bóle brzucha, dyskomfort, wzdęcia, płynne stolce, bóle i uczucie dyskomfortu w okolicy odbytu, choroby zębów i dziąseł, infekcje dróg oddechowych, grypa, bóle głowy, nieregularne miesiączki, lęk, zmęczenie, zakażenia dróg moczowych.

Rzadko obserwowano przypadki nadwrażliwości (świąd, wysypka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, anafilaksja) oraz wzrost poziomu enzymów wątrobowych (transaminaz i fosfatazy alkalicznej).

Przedawkowanie

W badaniach klinicznych z zastosowaniem dawek do 800 mg jednorazowo oraz 400 mg 3 razy dziennie przez 15 dni nie zaobserwowano istotnych objawów niepożądanych. W większości przypadków przedawkowania orlistatu zgłoszonych po wprowadzeniu leku do obrotu nie występowały zdarzenia niepożądane lub były one podobne do obserwowanych przy stosowaniu zalecanych dawek.

W przypadku istotnego przedawkowania zaleca się obserwację pacjenta przez 24 godziny. Na podstawie badań na ludziach i zwierzętach można oczekiwać, że ewentualne ogólnoustrojowe następstwa hamowania lipazy przez orlistat będą szybko odwracalne.

Właściwości farmakologiczne

Orlistat jest silnym, specyficznym i długo działającym inhibitorem lipaz wytwarzanych w przewodzie pokarmowym. Jego działanie polega na tworzeniu wiązania z aktywnym miejscem serynowym lipazy żołądkowej i trzustkowej w świetle żołądka i jelita cienkiego. Nieaktywny enzym nie może hydrolizować trójglicerydów pochodzących z pożywienia do wchłaniających się wolnych kwasów tłuszczowych i monoglicerydów.

W badaniach klinicznych wykazano, że średni spadek masy ciała u pacjentów stosujących orlistat był o 3,2 kg większy w porównaniu do grupy placebo. U pacjentów z cukrzycą typu II utratę co najmniej 10% masy ciała obserwowano u 9% osób otrzymujących orlistat w porównaniu do 4% pacjentów otrzymujących placebo. W tej grupie średni spadek masy ciała był o 2,1 kg większy w grupie leczonej orlistatem.

Skład preparatu

Jedna kapsułka preparatu Xenical® zawiera 120 mg orlistatu.

Stosowanie orlistatu w połączeniu z odpowiednią dietą i zmianą stylu życia może przynieść znaczące korzyści w leczeniu otyłości. Należy jednak pamiętać o możliwych działaniach niepożądanych i konieczności ścisłego przestrzegania zaleceń dotyczących diety i sposobu przyjmowania leku.