Xanax®, -SR
Alprazolam
Xanax® (alprazolam) - informacje dla lekarza
Wskazania
Xanax jest wskazany w krótkotrwałym leczeniu objawowym stanów lękowych u osób dorosłych. Produkt należy stosować wyłącznie w przypadku ciężkich zaburzeń, w których obemożliwiają pacjentowi prawidłowe funkcjonowanie lub są dla niego bardzo uciążliwe.
Xanax powinien być stosowany jedynie w ciężkich przypadkach lęku, gdy objawy znacząco upośledzają funkcjonowanie pacjenta.
Dawkowanie
Czas trwania leczenia powinien być jak najkrótszy, maksymalnie 2-4 tygodnie. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Konieczna jest regularna ocena stanu pacjenta i potrzeby kontynuacji leczenia.
Grupa pacjentów | Dawka początkowa | Dawka maksymalna |
---|---|---|
Dorośli | 0,25-0,5 mg 3x/dobę | 4 mg/dobę |
Osoby starsze/osłabione | 0,25 mg 2-3x/dobę | Zwiększać ostrożnie wg tolerancji |
Dawkę należy dostosować indywidualnie w zależności od nasilenia objawów i reakcji pacjenta. W razie potrzeby zwiększać dawkę stopniowo.
Kluczowe jest indywidualne dostosowanie dawki i ograniczenie czasu terapii do niezbędnego minimum.
Przeciwwskazania
Stosowanie Xanaxu jest przeciwwskazane w przypadku:
- Nadwrażliwości na alprazolam, inne benzodiazepiny lub substancje pomocnicze
- Miastenii
- Ciężkiej niewydolności oddechowej
- Zespołu bezdechu sennego
- Ciężkiej niewydolności wątroby
- U dzieci i młodzieży poniżej 18 lat
Przed zastosowaniem leku należy wykluczyć powyższe przeciwwskazania, zwłaszcza zaburzenia oddychania i ciężką niewydolność wątroby.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania Xanaxu należy zachować szczególną ostrożność ze względu na ryzyko:
- Rozwoju tolerancji i uzależnienia
- Wystąpienia objawów odstawiennych przy nagłym przerwaniu leczenia
- Nasilenia depresji i myśli samobójczych
- Zaburzeń pamięci i reakcji paradoksalnych
- Interakcji z innymi lekami (zwłaszcza działającymi depresyjnie na OUN)
Należy poinformować pacjenta o ograniczonym czasie terapii i ryzyku uzależnienia. Zaleca się stopniowe odstawianie leku.
Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta pod kątem działań niepożądanych i objawów uzależnienia.
Interakcje
Xanax wchodzi w istotne interakcje z wieloma lekami, w tym:
- Inhibitorami CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol) - nasilają działanie alprazolamu
- Induktorami CYP3A4 (np. ryfampicyna) - osłabiają działanie alprazolamu
- Lekami działającymi depresyjnie na OUN (np. opioidami) - nasilają sedację
- Digoksyną - alprazolam może zwiększać jej stężenie
Przed włączeniem Xanaxu należy przeanalizować wszystkie przyjmowane przez pacjenta leki pod kątem potencjalnych interakcji.
Ciąża i laktacja
Stosowanie Xanaxu w ciąży nie jest zalecane ze względu na ryzyko działań niepożądanych u płodu/noworodka. Lek przenika do mleka matki, dlatego nie należy go stosować podczas karmienia piersią.
U kobiet w ciąży i karmiących piersią należy rozważyć alternatywne metody leczenia lęku.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane Xanaxu to:
- Senność, zawroty głowy, ataksja
- Zaburzenia pamięci i koncentracji
- Depresja, zmiany nastroju
- Zaparcia, suchość w ustach
- Zmęczenie, drażliwość
Możliwe jest wystąpienie paradoksalnych reakcji, takich jak pobudzenie czy agresja.
Pacjentów należy poinformować o możliwych działaniach niepożądanych i monitorować ich występowanie.
Warto zapamiętać
- Xanax powinien być stosowany krótkotrwale (maks. 2-4 tygodnie) w najmniejszej skutecznej dawce
- Istnieje wysokie ryzyko rozwoju uzależnienia, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania to nasilona sedacja, splątanie, ataksja, depresja oddechowa. W ciężkich przypadkach może wystąpić śpiączka. Leczenie jest objawowe, można rozważyć podanie flumazenilu jako odtrutki.
W przypadku przedawkowania kluczowe jest podtrzymywanie funkcji życiowych i monitorowanie pacjenta.
Mechanizm działania
Alprazolam jest triazolobenzodiazepinią. Działa poprzez nasilenie hamującego działania GABA w OUN, co prowadzi do efektu anksjolitycznego, uspokajającego, miorelaksacyjnego i przeciwdrgawkowego.
Znajomość mechanizmu działania pozwala lepiej zrozumieć profil terapeutyczny i potencjalne działania niepożądane Xanaxu.