Tlen medyczny Messer - charakterystyka i zastosowanie kliniczne

Tlen medyczny Messer to produkt leczniczy stosowany w tlenotmniej niż 99,5% objętości tlenu. Jest on wykorzystywany w leczeniu różnych postaci niedotlenienia, szczególnie u pacjentów z prawidłowym zużyciem tlenu, ale zmniejszoną prężnością tlenu w mieszanej krwi żylnej podczas oddychania powietrzem atmosferycznym.

Wskazania do stosowania

Tlenoterapia jest wskazana we wszystkich postaciach niedotlenienia. Szczególnie korzystne efekty obserwuje się u pacjentów z prawidłowym zużyciem tlenu, u których stwierdza się zmniejszoną prężność tlenu w mieszanej krwi żylnej podczas oddychania powietrzem atmosferycznym.

Celem tlenoterapii jest przywrócenie prawidłowego ciśnienia tlenu w tkankach. Mitochondria komórkowe wymagają minimum 1,3 kPa ciśnienia parcjalnego tlenu do prawidłowego funkcjonowania. Wzrost stężenia tlenu we wdychanych gazach podwyższa stężenie tlenu w pęcherzykach płucnych, co prowadzi do wzrostu prężności tlenu we krwi opuszczającej płuca.

Dawkowanie i sposób podawania

Tabela 1. Dawkowanie tlenu medycznego Messer w zależności od grupy pacjentów

Tlen jest podawany wziewnie. Dawkowanie powinno być dostosowane indywidualnie do potrzeb pacjenta i monitorowane przez wykwalifikowany personel medyczny.

Przeciwwskazania

Tlen medyczny Messer nie powinien być stosowany u pacjentów, u których prężność CO2 w krwi tętniczej przekracza 9,3 kPa. Podanie tlenu w takiej sytuacji może doprowadzić do narkozy dwutlenkowęglowej z utratą przytomności, a w konsekwencji do zgonu pacjenta.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Leczenie tlenem wymaga ścisłego monitorowania. Tlen musi być podawany w sposób, który zmniejsza hipoksję, ale nie prowadzi do zahamowania czynności ośrodka oddechowego. Przed rozpoczęciem tlenoterapii należy ocenić tętniczą prężność CO2 badaniem gazometrycznym krwi lub metodą oddechu zwrotnego.

Jeżeli prężność CO2 wynosi ponad 6,6 kPa, zaleca się rozpoczęcie terapii od podawania 25% tlenu i stopniowe zwiększanie jego stężenia, o ile nie występuje zahamowanie oddychania. Tlen powinien być podawany w sposób ciągły, gdyż przerywane podawanie może być szczególnie niebezpieczne.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas podawania tlenu w stężeniach powyżej 60% (u noworodków powyżej 40%) oraz w terapii hiperbarycznej. Działania niepożądane mogą wpływać na sprawność psychofizyczną pacjenta, dlatego nie zaleca się prowadzenia pojazdów mechanicznych ani obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu po tlenoterapii.

Interakcje z innymi lekami

Tlen medyczny Messer może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami:

• Bleomycyna: wysokie stężenia tlenu nasilają działania niepożądane tego cytostatyku, szczególnie zwłóknienie tkanki płucnej
• Parakwat: tlenoterapia może pogłębić uszkodzenia tkanki płucnej u pacjentów z wcześniejszymi uszkodzeniami płuc powstałymi podczas leczenia tlenem
• Adriamycyna, disulfiram, cisplatyna, sulfamylon: są przeciwwskazane w hiperbarycznej terapii tlenowej

Należy zachować szczególną ostrożność i monitorować pacjentów przyjmujących te leki podczas tlenoterapii.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa terapii tlenowej u kobiet w ciąży i karmiących piersią. W tych grupach pacjentek tlen medyczny Messer należy stosować tylko w przypadku zdecydowanej konieczności, pod ścisłą kontrolą lekarską.

Działania niepożądane

Stosowanie tlenu medycznego Messer może wiązać się z wystąpieniem następujących działań niepożądanych:

• Narkoza dwutlenkowo-węglowa z utratą przytomności
• Hipoksja następowa wywołana nagłym podaniem czystego tlenu
• Zwłóknienie zasoczewkowe u noworodków (zwłaszcza wcześniaków)
• Zatrucie tlenem (efekt Paula Berta) - przy stężeniu tlenu powyżej 70%, objawiające się uogólnionymi drgawkami
• Niedodma pęcherzyków płucnych
• Objawy ze strony układu oddechowego: podrażnienie krtani i tchawicy, obrzęk błony śluzowej nosa, ból krtani, kaszel, zapalenie oskrzeli
• Dolegliwości ze strony narządu słuchu: ból ucha, zablokowanie trąbki słuchowej
• Objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego: bóle zamostkowe
• Dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego: bóle stawów
• Objawy ze strony układu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności, wymioty
• Zmiany w układzie oddechowym: zmniejszenie pojemności życiowej
• Objawy neurologiczne: przeczulice, zmiany psychiczne
• Zaburzenia wzroku: zmniejszenie pola widzenia, krótkowzroczność, zaćma

Przestrzeganie wszystkich podstawowych zasad, zaleceń oraz wskazań do stosowania zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych oraz przedawkowania lub zatrucia tlenem.

Przedawkowanie

Przedawkowanie tlenu może prowadzić do wystąpienia poważnych działań niepożądanych, głównie ze strony układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego i układu krążenia. Może dojść do zmniejszenia rzutu systemowego i hemolizy erytrocytów. U wcześniaków przedawkowanie tlenu może powodować retinopatię i ślepotę.

Mechanizm działania

Tlenoterapia jest najbardziej skuteczna w przypadku hipoksji hipoksycznej, gdy prężność tlenu we krwi jest niska. W hipoksji anemicznej i zastoinowej tlenoterapia nie jest tak efektywna, ponieważ nie zwiększa w istotny sposób ilości tlenu przenoszonego przez hemoglobinę, chociaż wzrasta ilość tlenu rozpuszczonego fizycznie w osoczu. W przypadku hipoksji histotoksycznej tlenoterapia nie przynosi oczekiwanych efektów.

Stosowanie tlenu medycznego Messer wymaga ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich oraz stałego monitorowania stanu pacjenta. Właściwe stosowanie tego produktu leczniczego może znacząco poprawić stan zdrowia pacjentów z różnymi postaciami niedotlenienia, jednak należy pamiętać o potencjalnych działaniach niepożądanych i interakcjach z innymi lekami.