Tizanor - charakterystyka produktu leczniczego dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Tyzanidyna jest wskazana u pacjentów dorosłych w leczeniu spastyczności związanej z:

• stwardnieniem rozsianym
• urazem rdzenia kręgowego
• chorobą rdzenia kręgowego

Lek wykazuje działanie zmniejszające patologicznie zwiększone napięcie mięśniowe, w tym opór wobec ruchów biernych, oraz redukuje skurcze toniczne i kloniczne.

Mechanizm działania

Tyzanidyna jest agonistą receptorów α2-adrenergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym, działającym na poziomie ponadrdzeniowym i rdzeniowym. Jej działanie polega na hamowaniu wielosynaptycznej aktywności odruchowej. Lek nie wywiera bezpośredniego wpływu na mięśnie szkieletowe, płytkę nerwowo-mięśniową czy monosynaptyczne odruchy rdzeniowe.

Maksymalny efekt przeciwspastyczny obserwuje się po 2-3 godzinach od podania. Czas działania leku jest stosunkowo krótki.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie należy dostosować indywidualnie do potrzeb pacjenta. Lek podaje się w dawkach podzielonych, do 3-4 razy na dobę. Ze względu na znaczną zmienność reakcji na leczenie u poszczególnych pacjentów, konieczne jest ostrożne i stopniowe zwiększanie dawki do uzyskania optymalnego efektu terapeutycznego.

Tabela 1. Schemat dawkowania tyzanidyny

Należy unikać przekraczania dawki zapewniającej pożądany efekt terapeutyczny. Wtórne działania farmakologiczne można zminimalizować poprzez powolne dostosowywanie dawkowania.

Szczególne grupy pacjentów:

Osoby w podeszłym wieku: Ze względu na ograniczone doświadczenie, stosowanie tyzanidyny u osób starszych zaleca się tylko wtedy, gdy korzyści wyraźnie przewyższają ryzyko. Klirens nerkowy leku może być nawet 3-krotnie zmniejszony w tej grupie pacjentów.

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek: Leczenie należy rozpocząć od dawki 2 mg raz na dobę, zwiększając ją powoli o maksymalnie 2 mg w zależności od tolerancji i skuteczności. Zaleca się najpierw zwiększać dawkę podawaną raz na dobę przed zwiększeniem częstości podawania. Konieczne jest monitorowanie czynności nerek.

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby: Stosowanie tyzanidyny jest przeciwwskazane u pacjentów z istotnymi zaburzeniami czynności wątroby. U pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami wątroby lek można stosować tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko. Leczenie należy rozpoczynać od najmniejszej dawki, zwiększając ją ostrożnie w zależności od tolerancji.

Dzieci i młodzież: Ze względu na ograniczone doświadczenie, nie zaleca się stosowania tyzanidyny u pacjentów poniżej 18 roku życia.

Przeciwwskazania

Stosowanie tyzanidyny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na tyzanidynę lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Istotne zaburzenia czynności wątroby
• Jednoczesne stosowanie silnych inhibitorów CYP1A2 (np. fluwoksamina, cyprofloksacyna)

Przed rozpoczęciem leczenia tyzanidyną należy wykluczyć powyższe przeciwwskazania, ze szczególnym uwzględnieniem oceny funkcji wątroby i potencjalnych interakcji lekowych.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Monitorowanie pacjenta: Podczas leczenia tyzanidyną zaleca się regularne przeprowadzanie badań laboratoryjnych oraz kontrolę EKG. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• Funkcję wątroby - kontrola co miesiąc przez pierwsze 4 miesiące leczenia u pacjentów otrzymujących dawki ≥12 mg lub przy wystąpieniu objawów sugerujących zaburzenia czynności wątroby
• Ciśnienie tętnicze - ryzyko niedociśnienia oraz nadciśnienia z odbicia
• Funkcję nerek - u pacjentów z niewydolnością nerek

Zaburzenia sercowo-naczyniowe: Należy zachować ostrożność u pacjentów z chorobą wieńcową i innymi zaburzeniami sercowo-naczyniowymi. Istnieje ryzyko wystąpienia bradykardii, tachykardii oraz wydłużenia odstępu QT.

Odstawienie leku: Nagłe przerwanie leczenia, szczególnie przy stosowaniu wysokich dawek lub jednoczesnym przyjmowaniu leków obniżających ciśnienie krwi, może prowadzić do nadciśnienia z odbicia i tachykardii. W skrajnych przypadkach może to skutkować udarem mózgu.

Wpływ na sprawność psychofizyczną: Pacjenci, u których wystąpi senność, zawroty głowy lub objawy niedociśnienia, powinni powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Zawartość laktozy: Produkt zawiera laktozę bezwodną i nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Stosowanie tyzanidyny wymaga ścisłego monitorowania pacjenta, szczególnie w zakresie funkcji wątroby, nerek oraz układu sercowo-naczyniowego. Kluczowe jest stopniowe odstawianie leku oraz edukacja pacjenta w zakresie potencjalnego wpływu na sprawność psychofizyczną.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Inhibitory CYP1A2: Jednoczesne stosowanie z silnymi inhibitorami CYP1A2 (fluwoksamina, cyprofloksacyna) jest przeciwwskazane ze względu na znaczne zwiększenie stężenia tyzanidyny w osoczu (33-krotne dla fluwoksaminy, 10-krotne dla cyprofloksacyny). Nie zaleca się również stosowania z innymi inhibitorami CYP1A2, takimi jak:

• Leki przeciwarytmiczne: amiodaron, meksyletyna, propafenon
• Cymetydyna
• Niektóre fluorochinolony: enoksacyna, norfloksacyna, perfloksacyna
• Rofekoksyb
• Doustne leki antykoncepcyjne
• Tyklopidyna

Leki wpływające na układ sercowo-naczyniowy:

• Leki obniżające ciśnienie krwi (w tym diuretyki) - ryzyko niedociśnienia i bradykardii
• Leki blokujące receptory α-adrenergiczne i digoksyna - ryzyko niedociśnienia i bradykardii
• Leki wydłużające odstęp QT - nie zaleca się jednoczesnego stosowania z tyzanidyną w wysokich dawkach

Inne interakcje:

• Doustne leki antykoncepcyjne - mogą obniżać klirens tyzanidyny o około 50%
• Alkohol i leki uspokajające - mogą nasilać działanie sedatywne tyzanidyny

Przed włączeniem tyzanidyny należy dokładnie przeanalizować stosowane przez pacjenta leki pod kątem potencjalnych interakcji, szczególnie z inhibitorami CYP1A2 oraz lekami wpływającymi na układ sercowo-naczyniowy. W razie konieczności należy dostosować dawkowanie lub rozważyć alternatywne opcje terapeutyczne.

Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Ciąża: Brak kontrolowanych badań u kobiet ciężarnych. Badania na zwierzętach wykazały zwiększoną śmiertelność prenatalną i okołoporodową przy dawkach toksycznych dla matki. Tyzanidynę można stosować w ciąży tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści jednoznacznie przewyższają ewentualne ryzyko.

Karmienie piersią: Pomimo niewielkiego przenikania tyzanidyny do mleka u zwierząt, nie zaleca się stosowania leku u kobiet karmiących piersią.

Tyzanidyna powinna być stosowana u kobiet w ciąży i karmiących piersią tylko w sytuacjach, gdy korzyści zdecydowanie przewyższają potencjalne ryzyko. Konieczna jest indywidualna ocena stosunku korzyści do ryzyka.

Działania niepożądane

Najczęściej zgłaszane działania niepożądane obejmują:

• Zaburzenia układu nerwowego: senność, ospałość, zawroty głowy (często)
• Zaburzenia serca: bradykardia, tachykardia (często)
• Zaburzenia naczyniowe: niedociśnienie, nadciśnienie tętnicze z odbicia (często)
• Zaburzenia żołądka i jelit: suchość błony śluzowej jamy ustnej (często)
• Zaburzenia ogólne: zmęczenie (często)

Rzadziej występujące, ale istotne klinicznie działania niepożądane:

• Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: zapalenie wątroby, niewydolność wątroby (bardzo rzadko)
• Zaburzenia psychiczne: omamy, bezsenność, zaburzenia snu (rzadko)
• Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe: osłabienie mięśni (rzadko)
• Zaburzenia skóry: reakcje alergiczne (rzadko)

Po nagłym odstawieniu tyzanidyny stosowanej przewlekle i/lub w wysokich dawkach, i/lub jednocześnie z lekami obniżającymi ciśnienie krwi obserwowano nadciśnienie z odbicia i tachykardię, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do udaru mózgu.

Podczas stosowania tyzanidyny należy monitorować pacjentów pod kątem występowania działań niepożądanych, szczególnie ze strony układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i wątroby. Ważne jest stopniowe odstawianie leku w celu uniknięcia efektu z odbicia.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania mogą obejmować:

• Nudności i wymioty
• Niedociśnienie tętnicze
• Wydłużenie odstępu QTc
• Zawroty głowy, senność
• Zwężenie źrenic
• Niepokój ruchowy
• Niewydolność oddechowa
• Śpiączka

Postępowanie w przypadku przedawkowania:

1. Ogólne leczenie wspomagające
2. Usunięcie niestrawionej substancji z przewodu pokarmowego (płukanie żołądka lub podanie węgla aktywowanego)
3. Nawodnienie pacjenta
4. Wymuszona diureza w celu przyspieszenia eliminacji tyzanidyny
5. Leczenie objawowe

W przypadku podejrzenia przedawkowania tyzanidyny kluczowe jest szybkie wdrożenie leczenia wspomagającego i objawowego, ze szczególnym uwzględnieniem monitorowania funkcji układu sercowo-naczyniowego i oddechowego.

Właściwości farmakologiczne

Tyzanidyna jest agonistą receptorów α2-adrenergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym. Jej działanie polega na hamowaniu wielosynaptycznej aktywności odruchowej na poziomie ponadrdzeniowym i rdzeniowym, co prowadzi do zmniejszenia patologicznie zwiększonego napięcia mięśniowego, w tym oporu wobec ruchów biernych, oraz redukcji skurczów tonicznych i klonicznych.

Lek nie wywiera bezpośredniego wpływu na mięśnie szkieletowe, płytkę nerwowo-mięśniową czy monosynaptyczne odruchy rdzeniowe. Maksymalny efekt przeciwspastyczny obserwuje się po 2-3 godzinach od podania, a czas działania jest stosunkowo krótki.

Unikalny mechanizm działania tyzanidyny poprzez receptory α2-adrenergiczne pozwala na skuteczne zmniejszenie spastyczności bez bezpośredniego wpływu na mięśnie szkieletowe, co może przekładać się na korzystny profil bezpieczeństwa w porównaniu z innymi lekami przeciwspastycznymi.

Skład

Substancja czynna: tyzanidyna (w postaci chlorowodorku)

Dostępne dawki:

• 2 mg tyzanidyny w 1 tabletce
• 4 mg tyzanidyny w 1 tabletce

Dostępność dwóch dawek pozwala na precyzyjne dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta, umożliwiając stopniowe zwiększanie dawki zgodnie z zaleceniami.