Wskazania do stosowania

Bromek tiotropiowy (Spiriva®) jest wskazany jako lek rozszerzający oskrzela w leczeniu podtrzymującym w celu złagodzenia objawów u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Lek działa poprzez długotrwałe rozszerzenie oskrzeli, co pomaga w kontroli objawów POChP.

Tiotropium wykazuje długotrwałe działanie bronchodylatacyjne, utrzymujące się ponad 24 godziny. Jest to związane z bardzo powolną dysocjacją cząsteczki leku od receptorów muskarynowych M3 w drogach oddechowych.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawka dostarczona (uwalniana z ustnika inhalatora HandiHaler) wynosi 10 μg tiotropium.

Lek należy przyjmować codziennie o tej samej porze. Nie należy przekraczać zalecanej dawki. Spiriva® jest przeznaczona wyłącznie do podawania wziewnego przy użyciu inhalatora HandiHaler. Kapsułek nie wolno połykać.

Mechanizm działania

Bromek tiotropiowy jest długo działającym, wybiórczym antagonistą receptorów muskarynowych (lek przeciwcholinergiczny). Poprzez wiązanie się z receptorami muskarynowymi w mięśniówce gładkiej oskrzeli, hamuje cholinergiczne działanie acetylocholiny, co prowadzi do rozszerzenia oskrzeli. Wykazuje podobne powinowactwo do podtypów receptora muskarynowego M1-M5, ale działa głównie poprzez blokadę receptorów M3.

Działanie bronchodylatacyjne tiotropium jest zależne od dawki i utrzymuje się ponad 24 godziny ze względu na bardzo powolną dysocjację od receptorów M3. Lek wykazuje selektywność względem receptorów M3 w porównaniu do M2, co przekłada się na korzystny profil działania.

Przeciwwskazania

Stosowanie bromku tiotropiowego jest przeciwwskazane u pacjentów z nadwrażliwością na:

• Bromek tiotropiowy
• Atropinę lub jej pochodne (np. ipratropium, oksytropium)
• Którykolwiek z pozostałych składników preparatu

Nadwrażliwość na te substancje może prowadzić do poważnych reakcji alergicznych, dlatego kluczowe jest dokładne zebranie wywiadu przed rozpoczęciem leczenia.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Bromku tiotropiowego nie należy stosować:

• W leczeniu ostrych napadów skurczu oskrzeli
• Jako leku pierwszego rzutu w nagłych przypadkach

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z:

• Jaskrą z wąskim kątem przesączania
• Rozrostem gruczołu krokowego
• Niedrożnością szyi pęcherza moczowego
• Umiarkowanymi do ciężkich zaburzeniami czynności nerek (ClCr ≤ 50 ml/min)

U tych pacjentów bromek tiotropiowy należy stosować tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko.

Dodatkowe ostrzeżenia:

• Należy unikać dostania się leku do oczu - może to spowodować zaostrzenie objawów jaskry
• Długotrwałe stosowanie może zwiększać ryzyko próchnicy zębów ze względu na suchość jamy ustnej
• Lek może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, szczególnie jeśli wystąpią zawroty głowy lub niewyraźne widzenie

Pacjenci powinni być poinstruowani o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku wystąpienia bólu oka, dyskomfortu, zaburzeń widzenia lub zaczerwienienia oczu.

Interakcje z innymi lekami

Chociaż nie przeprowadzono formalnych badań interakcji, bromek tiotropiowy był stosowany jednocześnie z innymi lekami powszechnie używanymi w leczeniu POChP bez klinicznych dowodów na interakcje. Obejmuje to:

• Sympatykomimetyki rozszerzające oskrzela
• Metyloksantyny
• Doustne i wziewne kortykosteroidy

Jednakże, nie zaleca się jednoczesnego stosowania bromku tiotropiowego z innymi lekami przeciwcholinergicznymi ze względu na brak badań w tym zakresie i potencjalne ryzyko nasilenia działań niepożądanych.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Ciąża: Brak wystarczających danych dotyczących stosowania bromku tiotropiowego u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję przy dawkach toksycznych dla matki. Potencjalne ryzyko dla ludzi nie jest znane. Stosowanie w ciąży tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

Karmienie piersią: Nie wiadomo, czy bromek tiotropiowy przenika do mleka kobiecego. Mimo że badania na gryzoniach wskazują na niewielkie przenikanie do mleka, stosowanie podczas karmienia piersią nie jest zalecane. Należy podjąć decyzję o przerwaniu karmienia piersią lub przerwaniu/wstrzymaniu się od leczenia, biorąc pod uwagę korzyści dla dziecka i matki.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane związane są z przeciwcholinergicznym działaniem leku. Poniżej przedstawiono wybrane działania niepożądane w podziale na częstość występowania:

Często (≥1/100 do <1/10):

• Suchość błony śluzowej jamy ustnej (około 4% pacjentów)

Niezbyt często (≥1/1000 do <1/100):

• Zawroty głowy, ból głowy, zaburzenia smaku
• Niewyraźne widzenie
• Migotanie przedsionków
• Zapalenie gardła, dysfonia, kaszel
• Choroba refluksowa przełyku, zaparcia, kandydoza jamy ustnej i gardła
• Wysypka
• Bolesne lub utrudnione oddawanie moczu, zatrzymanie moczu

Rzadko (≥1/10 000 do <1/1000):

• Bezsenność
• Jaskra, zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe
• Częstoskurcz nadkomorowy, tachykardia, kołatanie serca
• Skurcz oskrzeli, krwawienie z nosa, zapalenie krtani, zapalenie zatok
• Niedrożność jelit, zapalenie dziąseł, zapalenie języka, dysfagia, zapalenie jamy ustnej, nudności
• Pokrzywka, świąd, nadwrażliwość, obrzęk naczynioruchowy
• Zakażenie dróg moczowych

Częstość nieznana:

• Odwodnienie
• Próchnica zębów
• Reakcje anafilaktyczne, zakażenie skóry, owrzodzenie skóry, suchość skóry
• Obrzęk stawów

Należy zwrócić szczególną uwagę na potencjalne ciężkie działania niepożądane, takie jak jaskra, niedrożność jelit czy zatrzymanie moczu, zwłaszcza u pacjentów z grupy ryzyka.

Przedawkowanie

Duże dawki bromku tiotropiowego mogą prowadzić do nasilenia objawów przeciwcholinergicznych. Jednakże, nie zaobserwowano istotnych działań niepożądanych po podaniu pojedynczej dawki do 340 μg u zdrowych ochotników, poza suchością błony śluzowej jamy ustnej.

Ostre zatrucie po przypadkowym spożyciu kapsułek jest mało prawdopodobne ze względu na niską biodostępność po podaniu doustnym. W przypadku przedawkowania należy monitorować pacjenta pod kątem objawów przeciwcholinergicznych i zastosować odpowiednie leczenie objawowe.

Właściwości farmakologiczne

Bromek tiotropiowy jest długo działającym antagonistą receptorów muskarynowych. Jego działanie polega na:

• Kompetycyjnym i odwracalnym wiązaniu się z receptorami M3 w drogach oddechowych
• Hamowaniu cholinergicznego (zwężającego oskrzela) działania acetylocholiny
• Wybiórczym działaniu miejscowym na oskrzela przy stężeniach terapeutycznych

Rozszerzenie oskrzeli jest wynikiem działania miejscowego w drogach oddechowych, a nie efektem ogólnoustrojowym. Długotrwałe działanie (>24h) wynika z bardzo powolnej dysocjacji od receptorów M3.

Skład

Jedna kapsułka zawiera 18 μg tiotropium (w postaci bromku tiotropiowego). Dawka dostarczona (uwalniana z ustnika inhalatora HandiHaler) wynosi 10 μg tiotropium.

Lek zawiera laktozę jednowodną (5,5 mg/kapsułkę) jako substancję pomocniczą, co należy uwzględnić u pacjentów z nietolerancją laktozy.

Wnioski

Bromek tiotropiowy (Spiriva®) jest skutecznym lekiem w terapii podtrzymującej POChP, oferującym długotrwałe rozszerzenie oskrzeli przy dawkowaniu raz na dobę. Jego profil bezpieczeństwa jest dobrze poznany, a główne działania niepożądane wynikają z działania przeciwcholinergicznego. Kluczowe jest właściwe stosowanie leku za pomocą inhalatora HandiHaler oraz monitorowanie pacjentów, szczególnie tych z grupy ryzyka, pod kątem potencjalnych działań niepożądanych.

1) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Spiriva®

2) Ciężka postać POChP z udokumentowanym badaniem spirometrycznym z wartością wskaźnika FEV1<50% oraz ujemną próbą rozkurczową
3) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.