Senes - profesjonalna charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania

Senes jest produktem leczniczym przeznaczonym do krótkotrwałej terapii zaparć. Preparat ten znajduje zastosowanie w przypadkach, gdy modyfikacja diety lub stosowanie łagodniejszych środków przeczyszczających (np. pęczniejących) nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

Należy podkreślić, że Seneseczeniu przewlekłych zaparć, a jedynie jako krótkotrwała interwencja terapeutyczna.

Skład i mechanizm działania

Jedna saszetka preparatu Senes zawiera:

• Sennae folium (liść senesu) - 0,825 g
• Sennae fructus angustifoliae (owoc senesu wąskolistnego) - 0,275 g

Łączna zawartość pochodnych antrahydrochinonu w przeliczeniu na sennozyd B wynosi 28 mg na saszetkę.

Mechanizm działania Senesu opiera się na aktywności pochodnych 1,8-dihydroksyantracenu, które wykazują działanie przeczyszczające. Sennozydy, posiadające wiązanie β-glukozydowe, nie ulegają absorpcji w górnych odcinkach przewodu pokarmowego. Dopiero w jelicie grubym, pod wpływem bakterii jelitowych, przekształcane są w aktywny metabolit - reinoantron.

Reinoantron działa dwutorowo:

1. Stymuluje perystaltykę jelita grubego poprzez pobudzenie splotów nerwowych w mięśniówce, co przyspiesza pasaż treści jelitowej.
2. Zmniejsza wchłanianie płynów oraz ogranicza sekrecję płynów przez ścianę jelit, co prowadzi do zwiększenia objętości stolca i ułatwienia defekacji.

Efekt przeczyszczający pojawia się zwykle po 6-10 godzinach od przyjęcia leku, co jest związane z czasem potrzebnym na dotarcie substancji czynnej do jelita grubego i jej aktywację przez florę bakteryjną.

Dawkowanie i sposób podania

Sposób przygotowania: 1 saszetkę zalać szklanką wrzącej wody, pozostawić pod przykryciem na 10 minut. Napar należy wypić ciepły, wieczorem przed snem.

Ważne jest, aby nie przekraczać maksymalnej dawki, którą stanowi szklanka naparu przygotowana z 1 saszetki produktu leczniczego. Senes nie powinien być stosowany dłużej niż 7-10 dni bez konsultacji z lekarzem.

Przeciwwskazania

Stosowanie Senesu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Niedrożność i zwężenie jelit
• Stany zapalne jelita grubego (np. wrzodziejące zapalenie okrężnicy, choroba Leśniowskiego-Crohna)
• Zapalenie wyrostka robaczkowego
• Bóle w jamie brzusznej o nieznanej etiologii
• Stany silnego odwodnienia i utraty elektrolitów
• Nadwrażliwość na senes lub którykolwiek składnik preparatu
• Wiek poniżej 12 lat

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Przy stosowaniu Senesu należy zachować szczególną ostrożność i mieć na uwadze następujące kwestie:

• Nie stosować w przypadku ostrych lub przewlekłych, niezdiagnozowanych dolegliwości w jamie brzusznej.
• Unikać długotrwałego stosowania (powyżej 7-10 dni), gdyż może to prowadzić do osłabienia perystaltyki jelit i nasilenia objawów zaparcia.
• W przypadku braku efektu przeczyszczającego w ciągu 2-3 dni, należy rozważyć alternatywne metody leczenia.
• Nadużywanie preparatu może prowadzić do zaburzeń wodno-elektrolitowych, szczególnie do hipokaliemii, co może skutkować zaburzeniami pracy serca i mięśni.
• Długotrwałe stosowanie może powodować białkomocz, krwiomocz oraz odkładanie pigmentów w błonie śluzowej jelita (zwykle odwracalne po odstawieniu leku).

Należy edukować pacjentów o potencjalnych zagrożeniach związanych z nadużywaniem preparatu i konieczności ścisłego przestrzegania zalecanego dawkowania.

Interakcje

Senes może wchodzić w istotne interakcje z innymi lekami:

• Glikozydy nasercowe - hipokaliemia wywołana nadużywaniem Senesu może nasilać ich działanie.
• Leki antyarytmiczne - hipokaliemia może zmniejszać ich skuteczność.
• Diuretyki tiazydowe, kortykosteroidy, korzeń lukrecji - jednoczesne stosowanie może nasilać zaburzenia równowagi elektrolitowej.

Zaleca się monitorowanie poziomu elektrolitów, szczególnie potasu, u pacjentów przyjmujących Senes w połączeniu z wymienionymi lekami.

Stosowanie w ciąży i podczas laktacji

Nie zaleca się stosowania Senesu u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią ze względu na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w tych grupach pacjentek.

Działania niepożądane

Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych należą:

• Skurcze i bóle w jamie brzusznej, szczególnie u pacjentów z zespołem jelita drażliwego
• Żółte lub czerwono-brązowe zabarwienie moczu spowodowane obecnością metabolitów antranoidów (bez znaczenia klinicznego)

Należy poinformować pacjenta o możliwości wystąpienia tych objawów i uspokoić, że zmiana zabarwienia moczu nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania Senesu mogą wystąpić następujące objawy:

• Nasilone skurcze jelit
• Ostra biegunka
• Zaburzenia wodno-elektrolitowe, szczególnie hipokaliemia

Leczenie przedawkowania powinno obejmować przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej oraz leczenie objawowe. W ciężkich przypadkach może być konieczna hospitalizacja.

Senes, mimo że jest preparatem pochodzenia roślinnego, powinien być stosowany z ostrożnością i zgodnie z zaleceniami. Kluczowe jest edukowanie pacjentów o właściwym stosowaniu leku oraz potencjalnych zagrożeniach związanych z jego nadużywaniem. W przypadku braku efektu terapeutycznego lub wystąpienia niepokojących objawów, należy rozważyć alternatywne metody leczenia zaparć.