Roztwory do testów punktowych
Roztwory do testów punktowych - charakterystyka produktu dla lekarzy
Wskazania
Roztwory do testów punktowych są przeznaczone wyłącznie do diagnostyki schorzeń alergicznych IgE-zależnych (typ I według klasyfikacji Gella i Coombsa). Produkt ma zastosowanie ściśle diagnostyczne i nie powinien być wykorzystywany w celach terapeutycznych.
Testy punktowe umożliwiają identyfikację konkretnych alergenów odpowiedzialnych za reakcje alergiczne u pacjenta, co jest kluczowe dla dalszego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego.
Dawkowanie i sposób podania
Standardowa procedura wykonania testu punktowego obejmuje aplikację pojedynczej kropli roztworu testowego na skórę pacjenta za pomocą pipetki. Należy zachować ostrożność, aby nie dotykać skóry końcówką pipetki ze względów higienicznych.
| Grupa wiekowa | Zalecenia |
|---|---|
| Dorośli | Standardowa procedura |
| Dzieci i młodzież | Możliwe od 1. roku życia, zalecane po 4. roku życia |
Tabela 1. Zalecenia dotyczące wykonywania testów punktowych w różnych grupach wiekowych
Wykonanie testów u dzieci poniżej 4. roku życia powinno być rozważone indywidualnie, biorąc pod uwagę stan zdrowia i dojrzałość dziecka.
Procedura wykonania testu
- Wybór miejsca: Przyśrodkowa część przedramienia pacjenta.
- Przygotowanie skóry: Specjalne przygotowanie nie jest konieczne. W przypadku oczyszczenia skóry należy odczekać co najmniej 2 minuty przed aplikacją roztworów.
- Naniesienie roztworów: Krople roztworów testowych umieszcza się w odległości około 4 cm od siebie.
- Nakłucie skóry: Wykonuje się pionowo igłą lub lancetem w obrębie kropli.
- Usunięcie nadmiaru roztworu: Po 5-10 minutach lub natychmiast w przypadku silnej reakcji.
- Odczyt wyniku: Po 10-20 minutach od aplikacji.
Podczas procedury należy przeprowadzić dwie próby kontrolne: ujemną z rozpuszczalnikiem i dodatnią z roztworem histaminy. Pozwala to na ocenę indywidualnej reaktywności skóry pacjenta i zwiększa wiarygodność wyników.
Interpretacja wyników
Reakcję uznaje się za dodatnią, gdy średnica bąbla jest równa lub większa niż 3 mm. Bąbel powinien mieć bladożółtawy kolor i być otoczony żywoczerwonym rumieniem. Roztwór kontrolny ujemny nie powinien wywoływać reakcji (średnica bąbla 0 mm).
W przypadku wystąpienia reakcji na roztwór kontrolny ujemny lub gdy średnica bąbla przekracza 2 mm, wynik testu może być niemiarodajny i należy rozważyć powtórzenie badania w późniejszym terminie.
Przeciwwskazania
- Ciężkie, uogólnione schorzenia
- Chorobowe zmiany skórne w obszarze testowania
- Leczenie lekami blokującymi receptory β-adrenergiczne (β-blokerami) oraz inhibitorami ACE
- Nadwrażliwość na którąkolwiek substancję pomocniczą
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Zaleca się wykonywanie testów w okresie bezobjawowym lub o niewielkim nasileniu objawów klinicznych. Ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej, należy mieć przygotowany zestaw przeciwwstrząsowy, w tym adrenalinę gotową do natychmiastowego użycia.
Pacjent powinien pozostać pod obserwacją przez co najmniej 30 minut po wykonaniu testu. W przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, konieczna jest 24-godzinna obserwacja lekarska.
Interakcje
Leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy i leki o ubocznym działaniu przeciwhistaminowym mogą prowadzić do wyników fałszywie ujemnych. Zaleca się odstawienie tych leków przed badaniem na okres określony przez producenta. Należy również unikać naturalnej ekspozycji na badany alergen przed testem.
Ciąża i laktacja
Nie zaleca się wykonywania testów skórnych w czasie ciąży ze względu na ryzyko reakcji anafilaktycznej. W przypadku kobiet karmiących piersią, decyzję o wykonaniu testu należy podejmować indywidualnie, rozważając stosunek potencjalnych korzyści do ryzyka.
Działania niepożądane
Najczęściej obserwuje się nasilone reakcje miejscowe u pacjentów silnie wrażliwych. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje uogólnione, włącznie ze wstrząsem anafilaktycznym. Objawy zwiastunowe wstrząsu to pieczenie, swędzenie i uczucie gorąca na lub pod językiem, w gardle, a szczególnie na dłoniach lub podeszwach stóp.
W wyjątkowych sytuacjach reakcje niepożądane mogą pojawić się kilka godzin po ekspozycji na alergen. Pacjenta należy poinformować o konieczności natychmiastowego kontaktu z lekarzem w przypadku wystąpienia reakcji uogólnionych.
Mechanizm działania
Alergeny obecne w roztworach do testów punktowych reagują ze swoistymi IgE związanymi z mastocytami skóry pacjenta. Ta reakcja antygen-przeciwciało prowadzi do mostkowania receptorów dla fragmentu Fc IgE i uwolnienia mediatorów preformowanych, głównie histaminy, z mastocytów. Uwolnione mediatory wywołują w miejscu badania rumień oraz odgraniczony bąbel, któremu może towarzyszyć tworzenie nibynóżek.
Warto zapamiętać
- Testy punktowe są kluczowym narzędziem w diagnostyce alergii IgE-zależnych.
- Zawsze należy mieć przygotowany zestaw przeciwwstrząsowy z adrenaliną podczas wykonywania testów.
Skład
Aktywność i stężenie alergenów w roztworach do testów punktowych wyrażone są w standaryzowanych jednostkach biologicznych (SBU) lub jednostkach biologicznych (BU). Roztwór kontrolny dodatni zawiera dichlorowodorek histaminy.
Precyzyjne określenie składu i stężenia alergenów w roztworach testowych jest kluczowe dla standaryzacji i porównywalności wyników między różnymi ośrodkami diagnostycznymi.
