Wskazania do stosowania

Rifamazid jest wskazany w leczeniu wszystkich postaci gruźlicy płuc i pozapłucnej, zarówno w przypadku nowo zdiagnozowanych pacjentów, jak i we wznowach choroby, pod warunkiem zachowanej wrażliwości prątków na ryfampicynę i izoniazyd. Przed rozpoczęciem oraz w trakcie terapii konieczne jest określanie wrażliwości prątków na obie substancje czynne. W przypadku stwierdzenia oporności lub braku odpowiedzi na leczenie, należy zmodyfikować schemat terapeutyczny. Stosowanie Rifamazidu powinno być zgodne z lokalnymi wytycznymi dotyczącymi racjonalnej antybiotykoterapii.

Kluczowe jest regularne monitorowanie wrażliwości prątków oraz odpowiedzi klinicznej pacjenta w celu zapewnienia optymalnej skuteczności leczenia i minimalizacji ryzyka rozwoju lekooporności.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkę dobową należy przyjmować jednorazowo, popijając szklanką wody, na godzinę przed lub 2 godziny po posiłku. Czas trwania leczenia zależy od przebycia pełnej chemioterapii przeciwprątkowej oraz uzyskania ujemnych wyników badań bakteriologicznych.

Przeciwwskazania

Stosowanie Rifamazidu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na ryfampicynę, izoniazyd lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Ciężka niewydolność wątroby
• Żółtaczka
• Jednoczesne leczenie sakwinawirem lub rytonawirem

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania Rifamazidu pacjent powinien pozostawać pod ścisłą kontrolą pulmonologa lub innego specjalisty. Ze względu na potencjalne działanie hepatotoksyczne obu substancji czynnych, przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania czynności wątroby i morfologię krwi. Badania te należy powtarzać w trakcie terapii, szczególnie w przypadku wystąpienia objawów takich jak gorączka, wymioty czy żółtaczka.

U pacjentów z niewydolnością wątroby konieczne jest dostosowanie dawki i ścisła kontrola lekarska, z regularnym monitorowaniem parametrów wątrobowych. W przypadku pogorszenia czynności wątroby należy rozważyć przerwanie leczenia i zastosowanie alternatywnej terapii przeciwgruźliczej.

Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów w podeszłym wieku, wyniszczonych lub z predyspozycją do neuropatii. Leczenie w schemacie przerywanym wiąże się z większym ryzykiem działań niepożądanych, zwłaszcza immunologicznych.

Rifamazid może powodować czerwonobrązowe lub pomarańczowe zabarwienie płynów ustrojowych, w tym śliny, plwociny, łez i moczu. Może to wpływać również na kolor miękkich soczewek kontaktowych.

Lek należy stosować ostrożnie u osób nadużywających alkoholu ze względu na zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby. Zaleca się okresowe badania wzroku, szczególnie u pacjentów z chorobami oczu.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Ryfampicyna, jako induktor enzymów mikrosomalnych, może przyspieszać metabolizm wielu leków, w tym:

• Azatiopryny, chloramfenikolu, cymetydyny, klofibratu
• Kortykosteroidów, leków przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny
• Cyklosporyny, dapsonu, diazepamu i innych pochodnych 1,4-benzodiazepiny
• Doksycykliny, haloperydolu, leków przeciwgrzybiczych (flukonazol, itrakonazol, ketokonazol)
• Metadonu, leków hipoglikemizujących, chininy, sulfasalazyny, teofiliny, zydowudyny
• Leków blokujących receptory β-adrenergiczne, glikozydów nasercowych
• Leków przeciwarytmicznych, antagonistów wapnia
• Narkotycznych leków przeciwbólowych, środków antykoncepcyjnych

Jednoczesne stosowanie Rifamazidu z tymi lekami może wymagać zwiększenia ich dawki dla utrzymania efektu terapeutycznego. Po odstawieniu ryfampicyny konieczna może być ponowna modyfikacja dawkowania.

Izoniazyd może hamować metabolizm niektórych leków, co może prowadzić do zwiększenia ich toksyczności. Dotyczy to m.in. etosuksymidu, diazepamu, triazolamu i teofiliny. Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu karbamazepiny ze względu na ryzyko uszkodzenia wątroby.

Produkty zobojętniające sok żołądkowy mogą zmniejszać wchłanianie ryfampicyny i izoniazydu. Zaleca się zachowanie co najmniej godzinnej przerwy między przyjęciem Rifamazidu a leków zobojętniających.

Wpływ na ciążę i laktację

Ze względu na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet w ciąży, Rifamazid można podawać tylko w przypadku, gdy korzyść dla matki przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu. Stosowanie w ostatnich miesiącach ciąży może zwiększać ryzyko krwawień poporodowych zarówno u matki, jak i u noworodka. W takich przypadkach zaleca się profilaktyczne podawanie witaminy K.

Działania niepożądane

Podczas stosowania Rifamazidu mogą wystąpić działania niepożądane związane zarówno z ryfampicyną, jak i izoniazydem. Do najczęstszych należą:

• Zaburzenia krwi i układu chłonnego: małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna, leukopenia
• Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne, obrzęk naczynioruchowy
• Zaburzenia układu nerwowego: ból i zawroty głowy, neuropatia obwodowa
• Zaburzenia żołądka i jelit: nudności, wymioty, biegunka
• Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, zapalenie wątroby
• Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, świąd, rumień

W przypadku wystąpienia poważnych działań niepożądanych, szczególnie dotyczących funkcji wątroby lub układu krwiotwórczego, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Rifamazid zawiera dwie substancje czynne o działaniu przeciwprątkowym: ryfampicynę i izoniazyd. Ryfampicyna hamuje aktywność polimerazy RNA zależnej od DNA, wykazując działanie bakteriobójcze wobec prątków gruźlicy zarówno zewnątrz-, jak i wewnątrzkomórkowo. Izoniazyd działa bakteriobójczo na prątki w fazie podziału i wzrostu, szczególnie te umiejscowione zewnątrzkomórkowo.

Jednoczesne stosowanie obu substancji czynnych zmniejsza ryzyko rozwoju lekooporności prątków, co jest kluczowe dla skuteczności długoterminowej terapii przeciwgruźliczej.