Propofol 1% Fresenius

Wyszukaj produkt

Propofol

inf./inj. [emulsja]

10 mg/ml

1 op. 100 ml

Iniekcje

100%

Propofol 1% Fresenius

inf./inj. [emulsja]

10 mg/ml

5 amp. 20 ml

Iniekcje

100%

54,17

Propofol 1% Fresenius

inf./inj. [emulsja]

10 mg/ml

1 but. 50 ml

Iniekcje

100%

<% Fresenius - charakterystyka produktu leczniczego

Wskazania do stosowania

Propofol 1% Fresenius jest wskazany do:

Wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia ogólnego
Sedacji u pacjentów wentylowanych po

Lek ten charakteryzuje się szybkim początkiem i krótkim czasem działania, co ułatwia precyzyjne sterowanie głębokością znieczulenia.

Dawkowanie i sposób podawania

Propofol 1% Fresenius może być podawany wyłącznie w warunkach szpitalnych lub na odpowiednio wyposażonych oddziałach dziennych przez lekarzy wyspecjalizowanych w zakresie anestezjologii lub intensywnej opieki medycznej. Konieczne jest stałe monitorowanie wydolności krążeniowej i oddechowej pacjenta (np. EKG, pulsoksymetria) oraz zapewnienie natychmiastowego dostępu do sprzętu do udrażniania dróg oddechowych, wentylacji mechanicznej i resuscytacji.

Dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od reakcji pacjenta i zastosowanej premedykacji. Zazwyczaj konieczne jest równoczesne podanie leków przeciwbólowych.

Znieczulenie ogólne u dorosłych

Wprowadzenie do znieczulenia: Propofol należy podawać stopniowo (20-40 mg co 10 sekund) do wystąpienia objawów klinicznych znieczulenia. Typowa dawka dla pacjentów <55 lat wynosi 1,5-2,5 mg/kg mc. U pacjentów starszych oraz z grupy ryzyka ASA III-IV dawkę należy zmniejszyć do minimum 1 mg/kg mc., podając lek wolniej (ok. 20 mg co 10 sekund).

Podtrzymanie znieczulenia: Można stosować ciągłą infuzję (4-12 mg/kg mc./h) lub powtarzane wstrzyknięcia (bolusy 25-50 mg). Przy mniej obciążających zabiegach wystarczająca może być dawka 4 mg/kg mc./h. U pacjentów z grupy ryzyka dawkę należy odpowiednio zmniejszyć.

Znieczulenie ogólne u dzieci powyżej 1 miesiąca życia

Wprowadzenie do znieczulenia: U dzieci >8 lat typowa dawka wynosi ok. 2,5 mg/kg mc. U młodszych dzieci (1 miesiąc - 3 lata) może być konieczna większa dawka 2,5-4 mg/kg mc.

Podtrzymanie znieczulenia: Zazwyczaj stosuje się infuzję 9-15 mg/kg mc./h. U młodszych dzieci (1 miesiąc - 3 lata) mogą być wymagane większe dawki.

Sedacja podczas zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych

Dorośli: Dawka początkowa 0,5-1 mg/kg mc. podawana przez 1-5 min. Podtrzymanie: infuzja 1,5-4,5 mg/kg mc./h. W razie potrzeby można podać bolus 10-20 mg.

Dzieci >1 miesiąca: Dawka początkowa 1-2 mg/kg mc. Podtrzymanie: infuzja 1,5-9 mg/kg mc./h. W razie potrzeby można podać bolus do 1 mg/kg mc.

Sedacja na oddziale intensywnej terapii (pacjenci >16 lat)

Zaleca się ciągłą infuzję dożylną, zazwyczaj w zakresie 0,3-4,0 mg/kg mc./h. Nie należy przekraczać szybkości infuzji 4,0 mg/kg mc./h.

Wskazanie	Grupa wiekowa	Dawka początkowa	Dawka podtrzymująca
Znieczulenie ogólne	Dorośli <55 lat	1,5-2,5 mg/kg mc.	4-12 mg/kg mc./h
Znieczulenie ogólne	Dzieci >8 lat	2,5 mg/kg mc.	9-15 mg/kg mc./h
Sedacja podczas zabiegów	Dorośli	0,5-1 mg/kg mc.	1,5-4,5 mg/kg mc./h
Sedacja podczas zabiegów	Dzieci >1 miesiąca	1-2 mg/kg mc.	1,5-9 mg/kg mc./h
Sedacja na OIT	>16 lat	-	0,3-4,0 mg/kg mc./h

Dawkowanie propofolu w zależności od wskazania i grupy wiekowej pacjentów

Dawkowanie należy zawsze dostosować indywidualnie, uwzględniając stan kliniczny pacjenta, jego wiek oraz stosowaną premedykację. U pacjentów z grupy ryzyka (osoby starsze, ASA III-IV) konieczne jest zmniejszenie dawek i spowolnienie podawania leku.

Przeciwwskazania

Propofol 1% Fresenius jest przeciwwskazany w następujących przypadkach:

Nadwrażliwość na propofol lub którykolwiek składnik preparatu
Znieczulenie ogólne u dzieci poniżej 3 roku życia
Sedacja u dzieci poniżej 16 roku życia

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Należy zachować szczególną ostrożność stosując propofol u pacjentów z:

Zaawansowaną niewydolnością serca lub inną ciężką chorobą mięśnia sercowego
Wyniszczeniem
Niewydolnością układu krążenia, oddechowego, wątroby
Zaburzeniami pracy serca
Hipowolemią
Zaburzeniami metabolizmu lipidów
Padaczką (ryzyko wystąpienia napadu drgawek)
Podeszłym wiekiem
Niskim ciśnieniem perfuzyjnym mózgu

U pacjentów ze znaczną nadwagą należy uwzględnić większe ryzyko efektów hemodynamicznych wynikające z zastosowania większej dawki. Nie zaleca się stosowania propofolu u pacjentów poddawanych terapii elektrowstrząsowej.

Po podaniu propofolu nie wolno prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych przez 24 godziny. Należy również unikać spożywania alkoholu w tym czasie.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Propofol może być stosowany w połączeniu z:

Podtlenkiem azotu
Wziewnymi środkami anestetycznymi
Środkami zwiotczającymi
Analgetykami
Lekami stosowanymi w premedykacji

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu:

Fentanylu - może zwiększać stężenie propofolu we krwi
Benzodiazepin, leków parasympatykolitycznych, anestetyków wziewnych - mogą wydłużać czas znieczulenia i nasilać depresję oddechową
Opioidów - zwiększają ryzyko przedłużonego bezdechu
Neostygminy i suksametonium - ryzyko bradykardii lub asystolii
Leków hamujących OUN - nasilenie efektu sedatywnego i depresji oddechowo-krążeniowej
Cyklosporyny - ryzyko leukoencefalopatii

Propofolu nie należy mieszać z innymi lekami poza 1% lidokainą. Można go rozcieńczać 5% roztworem glukozy lub 0,9% NaCl (w proporcji 1:4). Rozcieńczony roztwór należy zużyć w ciągu 6 godzin.

Stosowanie w ciąży i okresie karmienia piersią

Propofolu nie należy stosować w ciąży i okresie karmienia piersią oraz w położnictwie, z wyjątkiem znieczulenia w zabiegach przerywania ciąży. Lek przenika przez barierę łożyskową i może powodować depresję czynności życiowych u noworodka. Jest przeciwwskazany w przypadku porodów, w tym przez cesarskie cięcie.

Propofol w małych ilościach przenika do mleka matki. Zaleca się przerwanie karmienia piersią na 24 godziny po podaniu leku.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane propofolu to:

W fazie wprowadzenia do znieczulenia: niewielkie pobudzenie, hipotensja, bradykardia, krótkotrwały bezdech
Ruchy mimowolne, drgawki (szczególnie u chorych na padaczkę)
Kaszel w fazie podtrzymania znieczulenia
W fazie wybudzania: ból głowy, nudności, wymioty, dreszcze, uczucie zimna, euforia
Ból w miejscu wstrzyknięcia

Rzadziej występują: obrzęk płuc, reakcje anafilaktyczne, zapalenie trzustki, kwasica metaboliczna, hiperlipidemia, rabdomioliza, niewydolność serca, hiperkaliemia. Sporadycznie obserwowano pooperacyjną utratę przytomności ze wzmożonym napięciem mięśniowym.

Właściwości farmakologiczne

Propofol jest krótko działającym anestetykiem dożylnym o szybkim początku działania (30-40 sekund) i krótkim czasie działania (wybudzenie po 4-6 minutach od podania pojedynczej dawki). Powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego, zmniejszenie systemowego oporu obwodowego i niewielkie zmniejszenie rzutu serca. Zmniejsza ciśnienie śródczaszkowe i metabolizm mózgu.

Lek w 98% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany głównie w wątrobie (>90%) do nieaktywnych metabolitów wydalanych z moczem. Mniej niż 0,3% dawki wydalane jest w postaci niezmienionej. Propofol nie wykazuje tendencji do kumulacji w organizmie.

Propofol nie ma istotnego działania przeciwbólowego, dlatego w przypadku znieczulenia do zabiegu wskazane jest łączenie go z analgetykiem.

Warto zapamiętać

Propofol charakteryzuje się szybkim początkiem i krótkim czasem działania, co ułatwia precyzyjne sterowanie głębokością znieczulenia
Lek wymaga ścisłego monitorowania pacjenta ze względu na możliwe działania niepożądane ze strony układu krążenia i oddechowego

Skład

1 ml emulsji zawiera 10 mg propofolu.

Propofol jest lipofilnym anestetykiem, dobrze rozpuszczalnym w tłuszczach i nierozpuszczalnym w wodzie. Preparat ma postać emulsji tłuszczowej do wstrzykiwań.

Wskazania

Wprowadzenie i podtrzymanie znieczulenia ogólnego; sedacja u pacjentów wentylowanych poddawanych intensywnej terapii.

Dawkowanie

Produkt może być podawany wyłącznie w warunkach szpitalnych lub na odpowiednio wyposażonych oddziałach dziennych przez lekarzy wyspecjalizowanych w zakresie anestezjologii lub intensywnej opieki medycznej. Należy stale monitorować wydolność krążeniową i oddechową (np. EKG, pulsoksymetria) i zapewnić przez cały czas natychmiastowy dostęp do wyposażenia umożliwiającego utrzymanie drożności dróg oddechowych i zastosowanie sztucznej wentylacji oraz innych urządzeń resuscytacyjnych. Produktu leczniczego w celu sedacji podczas zabiegów chirurgicznych i diagnostycznych nie powinna podawać ta sama osoba, która wykonuje zabieg chirurgiczny lub diagnostyczny. Dawka produktu leczniczego powinna być dobrana indywidualnie w zależności od reakcji pacjenta i zastosowanej premedykacji. Zazwyczaj, oprócz produktu leczniczego konieczne jest podanie dodatkowych leków przeciwbólowych. Znieczulenie ogólne u dorosłych pacjentów. Wprowadzenie do znieczulenia. W celu wprowadzenia do znieczulenia należy podawać stopniowo (ok. 20-40 mg propofolu co 10 sek) obserwując reakcję pacjenta, aż do wystąpienia objawów klinicznych wskazujących na rozpoczęcie działania znieczulenia. U większości dorosłych pacjentów w wieku <55 lat konieczne jest podanie propofolu w dawce od 1,5 do 2,5 mg/kg mc. U pacjentów powyżej tego wieku i u pacjentów zakwalifikowanych do III lub IV grupy ryzyka znieczulenia wg klasyfikacji ASA, w szczególności tych z zaburzeniami czynności serca, zapotrzebowania będą zazwyczaj mniejsze i całkowita dawka produktu leczniczego być zmniejszona do minimum 1 mg propofolu/kg mc. Należy zmniejszyć szybkość podawania produktu leczniczego [około 2 ml (20 mg propofolu) co 10 sekund]. Podtrzymanie znieczulenia. Znieczulenie można podtrzymać podając produkt w ciągłej infuzji lub w postaci powtarzanych wstrzyknięć (bolusów). W celu podtrzymania znieczulenia zazwyczaj stosuje się dawki od 4 do 12 mg propofolu/kg mc./h. W przypadku mniej obciążających zabiegów chirurgicznych, takich jak zabiegi z zakresu chirurgii małoinwazyjnej, wystarczające może być podanie mniejszej dawki podtrzymującej, około 4 mg propofolu/kg mc./h. U pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów w nieustabilizowanym stanie ogólnym, pacjentów z zaburzeniami czynności serca lub hipowolemią oraz pacjentów zakwalifikowanych do III lub IV grupy ryzyka znieczulenia wg klasyfikacji ASA dawka produktu leczniczego może być dalej zmniejszona w zależności od stanu pacjenta oraz stosowanej techniki znieczulenia. W celu podtrzymania znieczulenia z zastosowaniem powtarzanych wstrzyknięć (bolusów) należy podawać zwiększone dawki 25 do 50 mg propofolu (=2,5-5 ml produktu leczniczego) zgodnie z wymaganiami klinicznymi. U pacjentów w podeszłym wieku nie należy stosować szybkich wstrzyknięć (bolusów, pojedynczych lub powtarzanych) produktu leczniczego, gdyż może to prowadzić do depresji krążeniowo-oddechowej. Znieczulenie ogólne u dzieci w wieku powyżej 1 m-ca życia. Wprowadzenie do znieczulenia. W celu wprowadzenia do znieczulenia należy podawać stopniowo, aż do wystąpienia objawów klinicznych wskazujących na rozpoczęcie działania znieczulenia. Dawkę należy dostosować uwzględniając wiek i/lub mc. U większości dzieci >8 lat do wprowadzenia do znieczulenia wymagana dawka wynosi ok. 2,5 mg propofolu/kg mc. U młodszych dzieci, w szczególności tych pomiędzy 1 m-cem a 3 rż., wymagana dawka może być większa (od 2,5 do 4 mg/kg mc.). Podtrzymanie znieczulenia ogólnego. Wymagana głębokość znieczulenia może być podtrzymana przez podawanie produktu leczniczego w infuzji lub w postaci powtarzanych wstrzyknięć (bolusów). Wymagana szybkość podawania różni się znacznie u poszczególnych pacjentów, ale dawki w zakresie 9-15 mg/kg mc./h. zwykle pozwalają osiągnąć wymaganą głębokość znieczulenia. U młodszych dzieci, w szczególności tych pomiędzy 1 m-cem a 3 rż., może być wymagana większa dawka. U pacjentów zakwalifikowanych do III lub IV gr. ryzyka znieczulenia wg klasyfikacji ASA zaleca się stosowanie mniejszych dawek. Sedacja podczas zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych u dorosłych pacjentów. W celu zapewnienia sedacji podczas zabiegów chirurgicznych i diagnostycznych, dawka i szybkość podawania powinny być dostosowane w zależności od odpowiedzi klinicznej pacjenta. Do wywołania sedacji u większości pacjentów wymagane będzie podanie dawki od 0,5 do 1,0 mg propofolu/kg mc. w czasie od 1 do 5 min. Podtrzymanie wymaganego poziomu sedacji można osiągnąć dobierając odpowiednio szybkość infuzji produktu leczniczego. U większości pacjentów wymagane będzie zastosowanie od 1,5 do 4,5 mg propofolu/kg mc./godz. Jeśli konieczne jest szybkie zwiększenie poziomu sedacji, infuzję można uzupełnić podając w bolusie propofol w dawce od 10 do 20 mg (od 1 do 2 ml produktu leczniczego). U pacjentów w wieku >55 lat oraz pacjentów zakwalifikowanych do III lub IV grupy ryzyka znieczulenia wg klasyfikacji ASA może być wymagane zastosowanie mniejszych dawek produktu leczniczego oraz zmniejszenie szybkości podawania. Sedacja podczas zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych u dzieci >1 m-ca życia. Dawka i szybkość podawania powinny być dostosowane do wymaganego poziomu sedacji oraz odpowiedzi klinicznej pacjenta. Do wywołania wstępnej sedacji u większości dzieci i młodzieży wymagane jest podanie dawki od 1 do 2 mg propofolu/kg mc. Podtrzymanie wymaganego poziomu sedacji osiąga się dobierając odpowiednio szybkość infuzji produktu leczniczego. U większości pacjentów wymagane jest zastosowanie od 1,5 do 9 mg propofolu/kg mc./h. Jeśli konieczne jest szybkie zwiększenie poziomu sedacji, infuzję produktu leczniczego można uzupełnić podając w bolusie propofol w dawce do 1 mg/kg mc. U pacjentów zakwalifikowanych do III lub IV grupy ryzyka znieczulenia wg klasyfikacji ASA może być konieczne zastosowanie mniejszych dawek. Sedacja u pacjentów >16 lat na OIOM. W celu sedacji pacjentów wentylowanych mechanicznie w trakcie intensywnej opieki medycznej zaleca się podawanie produktu leczniczego w ciągłej infuzji dożylnej. Dawkę należy dostosować w zależności od wymaganego poziomu sedacji. Zadowalający poziom sedacji osiąga się zwykle stosując szybkość podawania w zakresie od 0,3 do 4,0 mg propofolu/kg mc./h. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego w infuzji z szybkością większą niż 4,0 mg propofolu/kg mc./h. Nie zaleca się podawania propofolu z zastosowaniem sytemu TCI - infuzja sterowana docelowym stężeniem produktu leczniczego we krwi) do sedacji na oddziale intensywnej opieki medycznej.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na propofol lub pozostałe składniki preparatu. Preparat jest przeciwwskazany w znieczuleniu ogólnym u dzieci poniżej 3 rż. oraz w sedacji u dzieci poniżej 16 rż.

Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności

Preparatu nie powinno się podawać pacjentom z zaawansowaną niewydolnością serca lub inną ciężką chorobą mięśnia sercowego (w takich przypadkach propofol może być podawany wyłącznie z największą ostrożnością i przy zapewnieniu pełnego monitorowania). Nie zaleca się stosowania preparatu u pacjentów poddawanych terapii elektrowstrząsowej. Należy zachować szczególną ostrożność, stosując propofol u chorych wyniszczonych, z niewydolnością układu krążenia, oddechowego, wątroby, zaburzeniami pracy serca, hipowolemią, zaburzeniami metabolizmu lipidów, padaczką (ryzyko wystąpienia napadu drgawek), w starszym wieku, z niskim ciśnieniem perfuzyjnym mózgu (podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym i niskim ciśnieniem tętniczym). U pacjentów ze znaczą nadwagą należy uwzględnić większe ryzyko efektów hemodynamicznych wynikające z zastosowania większej dawki. Po podaniu preparatu nie wolno prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych; należy unikać spożywania alkoholu.

Interakcje

Może być stosowany w znieczuleniach z użyciem podtlenku azotu, wziewnych środków anestetycznych, środków zwiotczających, analgetyków; po powszechnie stosowanych lekach do premedykacji. Stężenie leku w krwi może się zwiększyć przy skojarzonym podawaniu fentanylu. Benzodiazepiny, leki parasympatykolityczne, anestetyki wziewne wydłużają czas trwania znieczulenia i nasilają zwolnienie oddechu samoistnego; opioidy podane w premedykacji zwiększają ryzyko wystąpienia przedłużonego bezdechu. Po podaniu neostygminy lub suksametonium może wystąpić znaczna bradykardia lub asystolia. Propofol nasila efekt sedatywny leków hamujących czynność OUN (anestetyków, opioidów, analgetyków, alkoholu); może wystąpić znaczne upośledzenie czynności układu oddechowego i sercowo-naczyniowego (bradykardia, hipotensja). U leczonych cyklosporyną może wywołać leukoencefalopatię. Preparatu nie należy mieszać z żadnym innym środkiem poza 1% lidokainą. Propofol można rozcieńczać 5% roztworem glukozy lub 0,9% roztworem NaCl (w proporcji objętościowej 1:4). Preparat nie może być podawany przez filtry bakteryjne. Rozcieńczony roztwór musi być zużyty w ciągu 6 h. 1 ml Propofolu zawiera około 0,1 g lipidów co należy uwzględnić w bilansie, jeśli chory otrzymuje lipidy z innych źródeł; u pacjentów z ryzykiem przeładowania tłuszczami zaleca się monitorowanie stężenia lipidów we krwi.

Ciąża i laktacja

Preparatu nie należy stosować w ciąży i okresie karmienia piersią oraz w położnictwie (z wyjątkiem znieczulenia w zabiegach przerywania ciąży). Propofol przenika przez barierę łożyskową i może powodować zahamowanie podstawowych czynności życiowych u noworodka. Propofol jest przeciwwskazany w położnictwie, w tym także w przypadku porodów przez cesarskie cięcie. Propofol w małych ilościach jest wydzielany z mlekiem matki - kobiety powinny zaprzestać karmienia piersią przez 24 h po podania leku.

Działania niepożądane

W fazie wprowadzenia do znieczulenia może powodować niewielkie objawy pobudzenia, hipotensję, bradykardię, asystolię (lek nie ma działania wagolitycznego), krótkotrwały bezdech (nasilenie objawów zależy od środków podanych w premedykacji i zastosowanej dawki propofolu). Należy rozważyć podanie leku przeciwcholinergicznego przed przystąpieniem do indukcji znieczulenia w przypadku wzmożonej wagotonii lub stosowania leków mogących wywołać bradykardię. Może też powodować: ruchy mimowolne, drgawki (u chorych na padaczkę podanie leku może wywołać napad drgawek), opistotonus; w fazie podtrzymania znieczulenia - kaszel; w fazie budzenia - niekiedy ból głowy, nudności, wymioty, dreszcze, uczucie zimna, euforię, odhamowanie seksualne; sporadycznie gorączkę po zabiegu. Rzadko może powodować obrzęk płuc, objawy anafilaktyczne (ze skurczem oskrzeli, rumieniem, hipotensją, obrzękiem Qunckiego) prawdopodobnie związane z zawartością oleju sojowego w preparacie. Bardzo rzadko - zapalenie trzustki. Wyjątkowo mogą wystąpić drgawki lub opistotonus opóźnione o kilka godzin lub o wiele dni. Niekiedy długotrwałe stosowanie powoduje zmiany zabarwienia moczu. Istnieje ryzyko wystąpienia kwasicy metabolicznej, hiperlipidemii, rozpadu mięśni prążkowanych, niewydolność serca, hiperkaliemii. Zanotowano pojedyncze przypadki wystąpienia pooperacyjnej utraty przytomności ze wzmożonym napięciem mięśniowym. Przy podawaniu dożylnym powoduje ból w miejscu wstrzyknięcia, rzadko zapalenia i zakrzepy naczyń żylnych. Podany poza żyłę może spowodować ciężki odczyn tkankowy. Zmniejszenie miejscowego bólu przy wstrzykiwaniu leku można uzyskać mieszając 20 części Propofolu z 1 częścią 1% chlorowodorku lidokainy (bez konserwantów).

Działanie

Krótko działający anestetyk dożylny. Po podaniu dożylnym w ciągu 30-40 s powoduje sen (utratę przytomności); budzenie po pojedynczej dawce - po 4-6 min. Szybki początek i krótki czas działania ułatwiają sterowanie głębokością znieczulenia. Po podaniu w bolusie powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego (skurczowego i rozkurczowego o około 20%), zmniejszenie systemowego oporu obwodowego, bez istotnej zmiany częstości akcji serca, niewielkie zmniejszenie rzutu serca. Zmniejsza ciśnienie śródczaszkowe i metabolizm mózgu. W 98% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie (ponad 90%), przez wytwarzanie nieaktywnych koniugatów glukuronidów propofolu (40%) i koniugatu 4-siarczanowego; nieczynne związki propofolu i chinol są wydalane z moczem. Mniej niż 0,3% dawki wydalane jest z moczem w postaci nie zmienionej. Nie wykazuje tendencji do kumulacji w organizmie. Przenika przez barierę łożyska. Nie wykazuje znaczącego działania przeciwbólowego (w przypadku znieczulenia do zabiegu wskazane jest łączenie go z analgetykiem). Dobrze rozpuszcza się w tłuszczach, nie rozpuszcza się w wodzie.