Norfloksacyna - skuteczny antybiotyk w leczeniu zakażeń układu moczowego
Norfloksacyna to antybiotyk z grupy fluorochinolonów o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Jest stosowana głównie w leczeniu zakażeń układu moczowego, zarówno ostrych jak i przewlekłych.
Wskazania do stosowania
Norfloksacyna jest wskazana w leczeniu następujących zakażeń wywołanych przez wrażliwe bakterie:
- Zakażenia dolnych dróg moczowych (np. zapalenie pęcherza moczowego)
- Zakażenia górnych dróg moczowych (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek)
- Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
- Zakażenia związane z zabiegami urologicznymi
- Zakażenia u pacjentów z pęcherzem neurogennym lub kamicą nerkową
Przed rozpoczęciem leczenia zaleca się wykonanie posiewu i antybiogramu w celu potwierdzenia wrażliwości bakterii na norfloksacynę. Leczenie można jednak rozpocząć empirycznie przed uzyskaniem wyników.
Należy stosować się do oficjalnych wytycznych dotyczących racjonalnego stosowania antybiotyków, aby ograniczyć rozwój antybiotykooporności.
Dawkowanie
| Wskazanie | Dawkowanie | Czas leczenia |
|---|---|---|
| Niepowikłane zakażenie dolnych dróg moczowych | 400 mg 2 razy na dobę | 3 dni |
| Zakażenia dróg moczowych | 400 mg 2 razy na dobę | 7-10 dni |
| Przewlekłe nawracające zakażenia dróg moczowych | 400 mg 2 razy na dobę | do 12 tygodni |
Dawkowanie należy dostosować u pacjentów z niewydolnością nerek:
- Przy klirensie kreatyniny <30 ml/min/1,73 m2: 400 mg raz na dobę
U pacjentów w podeszłym wieku z prawidłową funkcją nerek nie ma konieczności modyfikacji dawki.
Sposób podawania
Norfloksacynę należy przyjmować doustnie, popijając szklanką wody, co najmniej 1 godzinę przed posiłkiem lub 2 godziny po posiłku. Należy zachować co najmniej 2-godzinny odstęp między przyjęciem norfloksacyny a preparatami zawierającymi:
- Żelazo lub cynk
- Leki zobojętniające z magnezem lub glinem
- Sukralfat
- Dydanozynę
Przestrzeganie tych zaleceń jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniego wchłaniania leku.
Przeciwwskazania
Norfloksacyna jest przeciwwskazana w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na norfloksacynę lub inne fluorochinolony
- Stosowanie u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania norfloksacyny należy zachować szczególną ostrożność w następujących sytuacjach:
- Pacjenci z drgawkami w wywiadzie lub ryzykiem napadów padaczkowych
- Pacjenci w podeszłym wieku lub leczeni kortykosteroidami - zwiększone ryzyko zapalenia/zerwania ścięgien
- Pacjenci narażeni na intensywne światło słoneczne - ryzyko reakcji fotowrażliwości
- Pacjenci z miastenią - ryzyko zaostrzenia choroby
- Pacjenci z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej - ryzyko hemolizy
- Pacjenci z czynnikami ryzyka wydłużenia odstępu QT
W przypadku wystąpienia objawów takich jak ból lub zapalenie ścięgien, pogorszenie wzroku czy zaburzenia widzenia, należy natychmiast przerwać leczenie i skonsultować się z lekarzem.
Warto zapamiętać
- Norfloksacyna jest skuteczna w leczeniu zakażeń układu moczowego, ale może powodować poważne działania niepożądane
- Lek należy przyjmować na czczo, zachowując odstęp od posiłków i innych leków wpływających na jego wchłanianie
Interakcje lekowe
Norfloksacyna wchodzi w istotne interakcje z wieloma lekami, m.in.:
- Probenecyd - zmniejsza wydalanie norfloksacyny
- Teofilina - norfloksacyna zwiększa jej stężenie w osoczu
- Cyklosporyna - norfloksacyna zwiększa jej stężenie w surowicy
- Warfaryna i inne doustne leki przeciwzakrzepowe - norfloksacyna może nasilać ich działanie
- Glibenklamid - zwiększone ryzyko hipoglikemii
- Leki wydłużające odstęp QT - zwiększone ryzyko zaburzeń rytmu serca
Konieczne jest monitorowanie pacjentów przyjmujących jednocześnie norfloksacynę i wymienione leki oraz ewentualna modyfikacja dawkowania.
Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania norfloksacyny u kobiet w ciąży. Ze względu na ryzyko uszkodzenia chrząstek u płodu, nie zaleca się stosowania leku w okresie ciąży.
Nie wiadomo, czy norfloksacyna przenika do mleka matki. Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania leku u kobiet karmiących piersią.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane norfloksacyny (występujące u około 3% pacjentów) to:
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, bóle brzucha, biegunka)
- Bóle i zawroty głowy
- Wysypka skórna
Rzadziej występują m.in. zaburzenia snu, depresja, lęk, szumy uszne. Poważne działania niepożądane obejmują:
- Zapalenie lub zerwanie ścięgien
- Reakcje nadwrażliwości (w tym anafilaksja)
- Zaburzenia czynności wątroby
- Neuropatia obwodowa
- Zaburzenia rytmu serca (wydłużenie odstępu QT, torsade de pointes)
W przypadku wystąpienia poważnych działań niepożądanych należy natychmiast przerwać leczenie i skontaktować się z lekarzem.
Mechanizm działania
Norfloksacyna działa bakteriobójczo poprzez hamowanie dwóch kluczowych enzymów bakteryjnych: gyrazy DNA i topoizomerazy IV. Blokowanie tych enzymów prowadzi do zaburzenia replikacji DNA bakterii i ich śmierci.
Lek wykazuje szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, obejmujące zarówno bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Szczególnie silne działanie wykazuje wobec bakterii Gram-ujemnych, w tym Pseudomonas aeruginosa.
Podsumowanie
Norfloksacyna jest skutecznym antybiotykiem w leczeniu zakażeń układu moczowego. Jej stosowanie wymaga jednak ostrożności ze względu na ryzyko poważnych działań niepożądanych. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i sposobu przyjmowania leku oraz monitorowanie pacjenta pod kątem potencjalnych interakcji i działań niepożądanych.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Nabiał