Mirena® - System terapeutyczny domaciczny z lewonorgestrelem
Wskazania do stosowania
Mirena jest wskazana w następujących przypadkach:
- Zapobieganie ciąży
- Leczenie idiopatycznych nadmiernych krwawień miesiączkowych
System Mirena zapewnia skuteczną antykoncepcję oraz może być stosowany w leczeniu obfitych miesiączek o nieznanej przyczynie. Dzięki miejscowemu uwalnianiu hormonu bezpośrednio do macicy, zapewnia wysoką skuteczność przy niskiej dawce lewonorgestrelu.
Dawkowanie i sposób podawania
Grupa pacjentek | Zalecenia |
---|---|
Dzieci i młodzież | Brak wskazań przed pierwszą miesiączką |
Pacjentki w podeszłym wieku | Nie badano u kobiet powyżej 65 lat |
Pacjentki z niewydolnością wątroby | Przeciwwskazane w ciężkich chorobach wątroby lub raku wątroby |
Pacjentki z niewydolnością nerek | Nie badano u kobiet z niewydolnością nerek |
System Mirena zakłada się do jamy macicy i pozostawia na miejscu przez maksymalnie 5 lat. Założenie i usunięcie systemu powinno być wykonywane przez wykwalifikowanego lekarza.
Przeciwwskazania
Stosowanie systemu Mirena jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na lewonorgestrel lub którykolwiek składnik systemu
- Ciąża lub jej podejrzenie
- Nowotwory zależne od progestagenów (np. rak piersi)
- Istniejące lub nawracające stany zapalne narządów miednicy mniejszej
- Zapalenie szyjki macicy
- Infekcje dolnego odcinka dróg rodnych
- Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy
- Infekcje macicy po poronieniu w ciągu ostatnich 3 miesięcy
- Stany sprzyjające rozwojowi infekcji
- Dysplazja nabłonka szyjki macicy
- Nowotwór złośliwy szyjki lub trzonu macicy
- Niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych
- Wrodzone lub nabyte zmiany w szyjce lub jamie macicy (np. włókniakomięśniaki zniekształcające jamę macicy)
- Ostra choroba wątroby lub nowotwór wątroby
Przed zastosowaniem systemu Mirena należy dokładnie ocenić stan zdrowia pacjentki i wykluczyć powyższe przeciwwskazania. Szczególną ostrożność należy zachować u kobiet z czynnikami ryzyka infekcji narządów miednicy mniejszej.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Stosowanie systemu Mirena wymaga zachowania szczególnej ostrożności w następujących przypadkach:
- Migrena, zwłaszcza z aurą
- Silne bóle głowy
- Żółtaczka
- Znaczny wzrost ciśnienia tętniczego
- Ciężkie choroby układu sercowo-naczyniowego (np. udar, zawał serca)
- Ostra żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
- Wrodzone wady serca lub wady zastawkowe zwiększające ryzyko zapalenia wsierdzia
- Cukrzyca
U pacjentek z tymi schorzeniami należy rozważyć korzyści i ryzyko stosowania systemu oraz prowadzić ścisłą obserwację. W razie wystąpienia lub nasilenia któregokolwiek z powyższych stanów, należy skonsultować się z lekarzem.
Przed założeniem systemu Mirena konieczne jest przeprowadzenie dokładnego badania ginekologicznego, w tym badania narządów miednicy mniejszej, piersi i wymazu z szyjki macicy. Należy wykluczyć ciążę i choroby przenoszone drogą płciową. Infekcje dróg rodnych powinny zostać wyleczone przed założeniem systemu.
Ważne jest prawidłowe umiejscowienie systemu w jamie macicy, aby zapewnić jego maksymalną skuteczność. Należy ściśle przestrzegać instrukcji zakładania. Zabieg może wiązać się z niewielkim bólem i krwawieniem, a w rzadkich przypadkach może dojść do omdlenia lub napadu padaczkowego u chorych na padaczkę.
W pierwszych miesiącach po założeniu systemu mogą występować nieregularne krwawienia i plamienia. Jeśli utrzymują się one dłużej, należy wdrożyć odpowiednie postępowanie diagnostyczne. U około 20% kobiet może dojść do zaniku miesiączki.
Istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia infekcji narządów miednicy mniejszej, zwłaszcza w pierwszym miesiącu po założeniu. W przypadku nawracających infekcji lub ostrego stanu zapalnego system należy usunąć.
Możliwe jest samoistne wydalenie systemu, zwłaszcza u kobiet z obfitymi miesiączkami. Objawem może być krwawienie lub ból. Pacjentka powinna regularnie sprawdzać obecność nitek systemu.
W rzadkich przypadkach może dojść do perforacji ściany macicy, najczęściej podczas zakładania systemu. Ryzyko jest zwiększone u kobiet karmiących piersią oraz do 36 tygodni po porodzie. W razie podejrzenia perforacji należy natychmiast usunąć system.
U kobiet stosujących system Mirena może dojść do powiększenia pęcherzyków jajnikowych. W większości przypadków nie dają one objawów i zanikają samoistnie w ciągu 2-3 miesięcy.
Interakcje z innymi lekami
Metabolizm lewonorgestrelu może być przyspieszony przez leki indukujące enzymy wątrobowe, takie jak:
- Leki przeciwpadaczkowe (np. fenobarbital, fenytoina, karbamazepina)
- Leki przeciwzakaźne (np. ryfampicyna, ryfabutyna, newirapina, efawirenz)
Jednak ze względu na miejscowy mechanizm działania systemu Mirena, wpływ tych leków na jego skuteczność antykoncepcyjną jest prawdopodobnie niewielki.
Ciąża i karmienie piersią
Stosowanie systemu Mirena w czasie ciąży jest przeciwwskazane. W przypadku zajścia w ciążę pomimo założonego systemu, należy go usunąć ze względu na zwiększone ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego.
System Mirena może być stosowany w okresie karmienia piersią, ale nie wcześniej niż 6 tygodni po porodzie. Niewielka ilość lewonorgestrelu przenika do mleka matki, ale nie stwierdzono negatywnego wpływu na wzrost i rozwój dziecka.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane (występujące u ponad 10% pacjentek) to:
- Nieprawidłowe krwawienia z pochwy/macicy (plamienia, skąpe krwawienia lub brak miesiączki)
- Łagodne torbiele jajników
Inne częste działania niepożądane obejmują:
- Zaburzenia nastroju, depresja
- Bóle głowy
- Bóle brzucha
- Trądzik
- Bóle pleców
- Bóle miednicy i bolesne miesiączkowanie
- Upławy i stany zapalne pochwy
- Tkliwość i ból piersi
Rzadko może dojść do perforacji macicy lub wystąpienia sepsy. W przypadku ciąży przy założonym systemie zwiększa się ryzyko ciąży pozamacicznej.
Warto zapamiętać
- System Mirena zapewnia skuteczną antykoncepcję przez okres do 5 lat
- W pierwszych miesiącach stosowania mogą występować nieregularne krwawienia, które z czasem ustępują
Mechanizm działania
Lewonorgestrel uwalniany miejscowo z systemu Mirena wywiera silne działanie progestagenne na błonę śluzową macicy. Powoduje to zmiany w endometrium, które utrudniają implantację zarodka. Dodatkowo zagęszcza śluz szyjkowy, co utrudnia penetrację plemników. U niektórych kobiet może również hamować owulację.
Dzięki miejscowemu uwalnianiu hormonu, system Mirena zapewnia skuteczną antykoncepcję przy bardzo niskiej dawce lewonorgestrelu, co minimalizuje ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych.
Skład
Jeden system terapeutyczny domaciczny Mirena zawiera 52 mg lewonorgestrelu. Hormon jest stopniowo uwalniany do jamy macicy w dawce około 20 μg na dobę.
System zawiera również substancje pomocnicze, w tym siarczan baru w szkielecie w kształcie litery T, co umożliwia uwidocznienie systemu w badaniu rentgenowskim.