Methadone Hydrochloride Molteni - charakterystyka produktu leczniczego

Wskazania do stosowania

Methadone Hydrochloride Molteni jest wskazany w następujących przypadkach:

• Leczenie opioidowego zespołu abstynencyjnego
• Leczenie substytucyjne uzależnień od heroiny i morfiny (w ramach specjalistycznych programów leczenia substytucyjnego)
• Jako lek drugiego rzutu w zwalczaniu silnych bólów, szczególnie w chorobach nowotworowych i po zabiegach chirurgicznych

Metadon, jako silny opioid, wykazuje skuteczność w łagodzeniu objawów odstawiennych oraz w terapii substytucyjnej uzależnień opioidowych. Jego długi okres półtrwania pozwala na stosowanie raz na dobę, co ułatwia prowadzenie terapii.

Dawkowanie i sposób podawania

W leczeniu uzależnień:

Dawkowanie należy skorelować z programem detoksykacji i dostosować do stopnia uzależnienia pacjenta.

W leczeniu bólu:

Dawkowanie metadonu jako leku przeciwbólowego należy regulować w zależności od nasilenia bólu i reakcji organizmu pacjenta.

Precyzyjne dostosowanie dawki metadonu jest kluczowe dla zapewnienia skuteczności terapii przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka działań niepożądanych.

Przeciwwskazania

Stosowanie metadonu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na metadon lub którąkolwiek substancję pomocniczą produktu
• Organiczne choroby serca
• Poważne zaburzenia czynności wątroby i nerek
• Niewyrównana cukrzyca
• Porfiria
• Okres karmienia piersią
• Niedociśnienie
• Uszkodzenie OUN i wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego
• Nasilone napady astmy oskrzelowej
• Niewydolność oddechowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc
• Serce płucne
• Oligemia
• Ciąża (ze względu na możliwe działanie niepożądane na rozwój płodu)

Metadon nie jest wskazany do znieczulenia w położnictwie ze względu na ryzyko hamowania czynności ośrodka oddechowego u noworodka. Nie zaleca się również stosowania metadonu jako środka przeciwbólowego u dzieci z powodu niewystarczających badań klinicznych dotyczących właściwego sposobu dawkowania w tej grupie wiekowej.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Metadon należy stosować ze szczególną ostrożnością u następujących grup pacjentów:

• Pacjenci w podeszłym wieku i osłabieni
• Osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy
• Pacjenci z chorobą Addisona
• Osoby z przerostem prostaty
• Pacjenci ze zwężeniem cewki moczowej
• Osoby z ciężkimi zaparciami

W powyższych przypadkach zaleca się stosowanie zmniejszonych dawek początkowych metadonu.

Należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu metadonu z innymi lekami hamującymi czynność OUN, takimi jak:

• Opioidowe środki przeciwbólowe
• Anestetyki do znieczulenia ogólnego
• Fenotiazyny
• Nasenne środki uspokajające
• Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
• Alkohol

Jednoczesne stosowanie tych substancji może prowadzić do nasilenia depresji oddechowej, sedacji lub śpiączki.

Metadon nie wykazuje działania przeciwlękowego, dlatego nie należy zwiększać jego dawki w celu leczenia objawów lęku występujących w trakcie terapii.

U pacjentów z ostrymi napadami astmy, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub sercem płucnym, nawet standardowe dawki terapeutyczne metadonu mogą prowadzić do redukcji przepływu oddechowego i zwiększenia oporu dróg oddechowych, aż do zatrzymania oddechu.

Stosowanie metadonu może zaburzać diagnozę lub postępowanie kliniczne u pacjentów z ostrymi objawami brzusznymi.

Metadon może powodować poważne obniżenie ciśnienia krwi u osób z oligemią lub w przypadku równoczesnego stosowania leków takich jak fenotiazyna czy niektóre anestetyki. U pacjentów leczonych ambulatoryjnie może wystąpić niedociśnienie ortostatyczne.

Wpływ na prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Metadon ma negatywny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Może zmieniać psychiczną i/lub fizyczną sprawność konieczną do wykonywania potencjalnie niebezpiecznych czynności. Należy o tym poinformować pacjentów.

Właściwe monitorowanie pacjentów i dostosowywanie dawek metadonu jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności terapii, szczególnie w przypadku pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji

Metadon wchodzi w liczne interakcje z innymi lekami, co wymaga szczególnej uwagi przy jego stosowaniu:

• Substraty P-glikoproteiny (np. chinidyna, werapamil) mogą zwiększać stężenie metadonu w surowicy.
• Induktory izoenzymu CYP3A4 (np. barbiturany, karbamazepina, fenytoina, newirapina, ryfampicyna) mogą przyspieszać metabolizm wątrobowy metadonu, co może prowadzić do zmniejszenia jego stężenia i potencjalnie wywołać objawy zespołu abstynencyjnego.
• Inhibitory izoenzymu CYP3A4 (np. klarytromycyna, erytromycyna, flukonazol, itrakonazol, ketokonazol) mogą powodować zwiększenie stężenia metadonu.
• Leki przeciwretrowirusowe mogą wpływać na metabolizm metadonu:
  • Metadon może zmniejszać biodostępność dydanozyny i stawudyny
  • Metadon zwiększa stężenie zydowudyny w osoczu
  • Efawirenz może nasilać metabolizm metadonu, prowadząc do zmniejszenia jego stężenia
• Leki o działaniu antagonistycznym wobec opioidów (nalokson, naltrekson) znoszą działanie metadonu i mogą wywoływać zespół odstawienny.
• Leki o mieszanym działaniu agonistyczno-antagonistycznym (butorfanol, nalbufina, pentazocyna) mogą częściowo znosić działanie metadonu.
• Leki hamujące czynność OUN mogą potęgować depresję ośrodka oddechowego.
• Leki przeciwbiegunkowe (difenoksylat, loperamid) w połączeniu z metadonem mogą powodować silne zaparcia.
• Oktreotyd może zmniejszać działanie przeciwbólowe metadonu.
• Alkohol może wywoływać poważną depresję oddechową i niedociśnienie.

Ze względu na złożoność interakcji metadonu z innymi lekami, konieczne jest dokładne monitorowanie pacjentów i ewentualne dostosowywanie dawek w przypadku terapii skojarzonej. Szczególną ostrożność należy zachować przy wprowadzaniu lub odstawianiu leków wchodzących w interakcje z metadonem.

Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Ciąża: Metadon przenika przez barierę łożyska. Nie powinien być stosowany podczas ciąży jako środek przeciwbólowy ze względu na możliwość wywołania zaburzeń rozwojowych płodu.

Karmienie piersią: Metadon jest wydzielany do mleka karmiących matek. Jest przeciwwskazany u kobiet karmiących piersią, ponieważ może powodować uzależnienie u dziecka.

Stosowanie metadonu w okresie ciąży i karmienia piersią wymaga szczególnej ostrożności i powinno być rozważane tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu lub niemowlęcia.

Działania niepożądane

Najpoważniejsze działania niepożądane metadonu to:

• Depresja oddechowa
• Zapaść krążeniowa
• Zatrzymanie oddechu
• Wstrząs
• Zatrzymanie akcji serca

Najczęściej obserwowane działania niepożądane obejmują:

• Uczucie pustki w głowie
• Zawroty głowy
• Sedacja
• Nudności
• Wymioty
• Pocenie się
• Niedociśnienie ortostatyczne

Inne możliwe działania niepożądane:

• OUN: euforia, dysforia, bezsenność, pobudzenie, dezorientacja, ból głowy, osłabienie
• Narząd wzroku: zwężenie źrenic, zaburzenia widzenia
• Układ sercowo-naczyniowy: spadek ciśnienia krwi, tachykardia lub bradykardia, skurcze dodatkowe, krótkotrwała utrata przytomności, zaburzenia rytmu serca (w tym częstoskurcz typu torsade de pointes po dużych dawkach)
• Przewód pokarmowy: suchość w ustach, anoreksja, zaparcia, skurcze dróg żółciowych
• Reakcje alergiczne: świąd, pokrzywka, inne reakcje skórne, obrzęk, rzadziej pokrzywka krwotoczna
• Układ moczowo-płciowy: zatrzymanie moczu, trudności w oddawaniu moczu, działanie antydiuretyczne, zmniejszenie libido i/lub impotencja

Monitorowanie pacjentów pod kątem wystąpienia działań niepożądanych jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa terapii metadonem. W przypadku wystąpienia poważnych działań niepożądanych należy rozważyć modyfikację dawkowania lub przerwanie leczenia.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania metadonu obejmują:

• Depresję oddechową (zmniejszona częstość oddechu i/lub pojemność życiowa płuc, oddech Cheyne'a-Stokesa, sinica)
• Głęboką senność przechodząca w stupor lub śpiączkę
• Wyraźne zwężenie źrenic
• Zwiotczenie mięśni szkieletowych
• Zimną i spoconą skórę
• Bradykardię i niedociśnienie

W ciężkich przypadkach może dojść do zatrzymania oddechu, zapaści krążeniowej, nagłego zatrzymania pracy serca i śmierci.

Postępowanie w przypadku przedawkowania:

1. Przywrócenie regularnej czynności oddechowej poprzez udrożnienie dróg oddechowych
2. Zastosowanie ciągłej, kontrolowanej wentylacji
3. Podanie antidotum - naloksonu dożylnie (0,4 mg), powtarzając dawkowanie do ustąpienia zagrożenia
4. Stała kontrola pacjenta i powtarzanie podawania naloksonu w razie ponownego wystąpienia objawów niewydolności oddechowej
5. W razie potrzeby podanie tlenu, płynów dożylnych, środków zwiększających ciśnienie krwi i innych środków podtrzymujących

Należy pamiętać, że czas działania naloksonu jest znacznie krótszy niż metadonu, dlatego konieczne jest stałe monitorowanie pacjenta i powtarzanie dawek antidotum.

Właściwości farmakologiczne

Metadon jest opioidowym środkiem przeciwbólowym, działającym jako agonista receptora opioidowego. Jego działanie na ośrodkowy układ nerwowy i mięśnie gładkie jelit jest podobne do morfiny. Metadon powoduje zespół abstynencyjny podobny do morfiny, ale charakteryzujący się bardziej stopniowanym stadium wstępnym, umiarkowanie dłuższym przebiegiem i mniej uporczywymi objawami.

Podawanie doustne metadonu, w porównaniu z morfiną, cechuje się:

• Stopniowym okresem wstępnym
• Niższymi maksymalnymi poziomami w osoczu
• Dłuższym okresem działania przeciwbólowego

Te właściwości farmakologiczne sprawiają, że metadon jest cennym narzędziem w leczeniu uzależnień opioidowych oraz w terapii bólu przewlekłego.

Skład produktu

Methadone Hydrochloride Molteni dostępny jest w postaci syropu, gdzie 1 ml zawiera:

• 1 mg chlorowodorku metadonu
• lub 5 mg chlorowodorku metadonu

Produkt leczniczy zawiera sacharozę. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, złym wchłanianiem glukozo-galaktozy lub niedoborem sacharazo-izomaltazy nie powinni przyjmować tego leku.

Methadone Hydrochloride Molteni powinien być podawany wyłącznie doustnie. W żadnym wypadku nie należy stosować go pozajelitowo.