Mannitol 20% Fresenius - charakterystyka produktu leczniczego

Wskazania do stosowania

Mannitol 20% Fresenius jest wskazany w następujących przypadkach:

• Zapobieganie i leczenie oligurii w ostrej niewydolności nerek (zwiększenie diurezy)
• Obrzęk mózgu (obniżenie i zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego)
• Podwyższone ciśnienie śródgałkowe (gdy nie można go obniżyć innymi metodami)
• Konieczność wydalania substancji toksycznych przez układ moczowy (tzw. diureza wymuszona)

Mannitol działa jako lek osmotyczny, zwiększając ciśnienie osmotyczne i powodując przemieszczanie płynów z przestrzeni śródkomórkowej do śródnaczyniowej. Efekt ten wykorzystuje się w celu zwiększenia diurezy, obniżenia ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego oraz przyspieszenia wydalania toksyn.

Dawkowanie i sposób podawania

Mannitol 20% Fresenius podawany jest wyłącznie przez wykwalifikowany personel medyczny. Dawkowanie ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta, biorąc pod uwagę jego stan kliniczny. Szybkość infuzji oraz ilość podanego roztworu zależą od wskazania, zapotrzebowania na płyny i czynności nerek.

Szybkość podawania ustala się zwykle na podstawie diurezy, utrzymując jej tempo co najmniej 30-50 ml/h. Maksymalna szybkość infuzji wynosi 0,3 g/kg mc./h (21 g/h dla pacjenta o masie ciała 70 kg).

U dzieci poniżej 12 roku życia skuteczność i bezpieczeństwo stosowania produktu nie zostały ustalone. W przypadku konieczności podania leku dzieciom, stosuje się następujące dawkowanie:

• Obrzęk mózgu, obniżenie ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego: 1-2 g/kg mc. w infuzji dożylnej przez 1 h
• Oliguria: 0,25-2 g/kg mc. w infuzji dożylnej przez 2-6 h, poprzedzone dawką testową 0,75 g/kg mc. w ciągu 3-5 minut

Dawkowanie mannitolu wymaga indywidualnego dostosowania do stanu pacjenta i monitorowania jego reakcji na leczenie. Kluczowe jest utrzymanie odpowiedniej diurezy i uważne śledzenie parametrów klinicznych.

Przeciwwskazania

Stosowanie mannitolu 20% jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Zaawansowana niewydolność nerek z bezmoczem
• Objawy zastoju w krążeniu płucnym lub obrzęk płuc
• Krwawienie śródczaszkowe (z wyjątkiem krwawień podczas kraniotomii)
• Ciężkie odwodnienie
• Postępująca niewydolność nerek ze zwiększającą się oligurią i azotemią po rozpoczęciu leczenia mannitolem
• Nasilająca się niewydolność serca albo objawy zastoju w krążeniu płucnym po rozpoczęciu podawania mannitolu
• Nadwrażliwość na mannitol

Przed zastosowaniem mannitolu należy dokładnie ocenić stan pacjenta, zwracając szczególną uwagę na funkcję nerek i układ krążenia. Lek może być niebezpieczny u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością nerek lub niewydolnością krążenia.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania mannitolu 20% należy zachować szczególną ostrożność:

• U pacjentów ze znacznym zaburzeniem czynności nerek zaleca się podanie dawki próbnej przed rozpoczęciem leczenia
• Konieczne jest monitorowanie stężenia sodu i potasu w osoczu ze względu na ryzyko zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej
• Należy kontrolować diurezę godzinową - zmniejszenie diurezy wymaga ponownej oceny stanu klinicznego pacjenta
• Zwiększona diureza może prowadzić do nasilenia objawów hipowolemii
• Kumulacja mannitolu może nasilić zastoinową niewydolność krążenia
• Lek należy podawać dożylnie przez kaniulę umieszczoną w żyle o dużej średnicy, aby zminimalizować ryzyko podrażnienia
• U pacjentów po zabiegach neurochirurgicznych mannitol może zwiększać ryzyko krwawienia pooperacyjnego

Stosowanie mannitolu wymaga ścisłego monitorowania stanu pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji nerek, równowagi wodno-elektrolitowej i układu krążenia. Konieczna jest regularna ocena kliniczna i laboratoryjne w trakcie terapii.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Mannitol 20% może wchodzić w interakcje z następującymi lekami:

• Leki saluretyczne - mannitol nasila ich działanie moczopędne
• Neomycyna - zwiększone ryzyko oto- i nefrotoksyczności
• Kanamycyna - zwiększone ryzyko głuchoty
• Glikozydy naparstnicy - zwiększone ryzyko zatrucia związane z hipokaliemią
• Inhibitory anhydrazy węglanowej - możliwe nasilenie działania obniżającego ciśnienie śródgałkowe

Nie należy mieszać mannitolu z erytromycyną, chlorowodorkiem tetracykliny, cefapiryny, ofloksacyną i chlorkiem potasu ze względu na niezgodność. Zaleca się unikanie mieszania mannitolu z innymi lekami z powodu braku danych o potencjalnych interakcjach.

Przy stosowaniu mannitolu należy uwzględnić możliwe interakcje z innymi lekami, szczególnie w kontekście funkcji nerek i równowagi elektrolitowej. Konieczna jest ostrożność przy łączeniu z antybiotykami aminoglikozydowymi i glikozydami nasercowymi.

Wpływ na ciążę i laktację

Mannitol 20% może być podawany kobietom w ciąży tylko wtedy, gdy spodziewane korzyści terapeutyczne przewyższają potencjalne ryzyko. Należy zachować ostrożność podczas stosowania u kobiet karmiących piersią, ponieważ nie określono, czy preparat przenika do mleka matki.

Decyzja o zastosowaniu mannitolu u kobiet w ciąży lub karmiących piersią powinna być podjęta po dokładnej analizie korzyści i ryzyka, z uwzględnieniem stanu klinicznego pacjentki.

Działania niepożądane

Podczas stosowania mannitolu 20% mogą wystąpić następujące działania niepożądane:

• Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (w tym hiponatremia, hipokaliemia)
• Objawy zastoju w krążeniu płucnym
• Kwasica
• Nadmierna diureza lub zatrzymanie moczu
• Obrzęki
• Bóle głowy, niewyraźne widzenie, drgawki
• Nudności, wymioty, biegunka
• Zakrzepowe zapalenie żył
• Niedociśnienie, częstoskurcz
• Bóle w klatce piersiowej podobne do dławicowych

W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy natychmiast przerwać wlew, ocenić stan pacjenta i zastosować odpowiednie leczenie.

Stosowanie mannitolu wiąże się z ryzykiem wystąpienia różnorodnych działań niepożądanych, głównie związanych z zaburzeniami wodno-elektrolitowymi i układem krążenia. Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta podczas terapii.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Mannitol jest lekiem o działaniu osmotycznym, wywołującym diurezę osmotyczną. Po podaniu dożylnym zwiększa ciśnienie osmotyczne, powodując przemieszczanie płynu z przestrzeni śródkomórkowej do śródnaczyniowej. Główne efekty farmakodynamiczne to:

• Zwiększenie diurezy
• Obniżenie ciśnienia śródczaszkowego
• Zmniejszenie obrzęku mózgu
• Obniżenie ciśnienia śródgałkowego

Farmakokinetyka mannitolu charakteryzuje się następującymi cechami:

• T0,5 wynosi ok. 100 minut (może wzrosnąć do 36 h w ostrej niewydolności nerek)
• Nie jest metabolizowany
• Wydalany w całości przez nerki w procesie przesączania kłębuszkowego
• Około 80% podanej dawki wydala się z moczem w ciągu 3 h
• Eliminowany z osocza podczas hemodializy

Mannitol działa głównie poprzez efekt osmotyczny, zwiększając diurezę i zmieniając dystrybucję płynów w organizmie. Jego farmakokinetyka jest ściśle związana z funkcją nerek, co należy uwzględnić przy dawkowaniu i monitorowaniu terapii.

Skład preparatu

1000 ml roztworu Mannitol 20% Fresenius zawiera:

• Substancja czynna: 200 g mannitolu
• Substancja pomocnicza: woda do wstrzykiwań

Osmolarność roztworu wynosi 1098 mOsm/l.

Mannitol 20% Fresenius jest hipertonicznym roztworem, co należy uwzględnić przy jego stosowaniu, szczególnie w kontekście potencjalnego wpływu na równowagę wodno-elektrolitową pacjenta.

Uwagi dotyczące przechowywania i stosowania

Przy stosowaniu Mannitolu 20% Fresenius należy przestrzegać następujących zasad:

• Stosować tylko przezroczysty roztwór
• Chronić przed temperaturami ujemnymi
• W przypadku wykrystalizowania roztworu, należy podgrzać preparat w łaźni wodnej do temperatury ok. 70°C aż do całkowitego rozpuszczenia kryształów
• Przed podaniem roztwór należy schłodzić do temperatury ciała
• Podawać wyłącznie dożylnie za pomocą zestawu do przetaczania z filtrem

Prawidłowe przechowywanie i przygotowanie roztworu mannitolu jest kluczowe dla bezpieczeństwa i skuteczności terapii. Należy zwrócić szczególną uwagę na temperaturę przechowywania i sposób podawania leku.