Mannitol 15% Baxter
Mannitol
Mannitol 15% Baxter - charakterystyka produktu leczniczego
Wskazania do stosowania
Mannitol 15% Baxter jest wskazany do stosowania jako osmotyczny lek moczopędny w następujących przypadkach:
- Zwiększanie diurezy w zapobieganiu i/lub leczeniu fazy skąpomoczu w ostrej niewydolności nerek, przed wystąpieniem nieodwracalnej, trwałej niewydolności nerek
- Zmaszkowego i obrzęku mózgu przy nieuszkodzonej barierze krew-mózg
- Obniżanie podwyższonego ciśnienia śródgałkowego, gdy inne metody są nieskuteczne
- Przyspieszanie eliminacji substancji tprzypadkach zatruć
Mannitol, jako węglowodan dystrybujący się wyłącznie w przestrzeni pozakomórkowej, wywiera efekt osmotyczny powodujący przenikanie płynu z przestrzeni wewnątrzkomórkowej do pozakomórkowej. Jego działanie moczopędne wynika z przeciwdziałania zwrotnemu wchłanianiu wody z moczu pierwotnego w kanalikach nerkowych.
Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie Mannitolu 15% Baxter należy dostosować indywidualnie w zależności od wieku, masy ciała i stanu klinicznego pacjenta oraz stosowanego jednocześnie leczenia. Preparat podaje się dożylnie, stosując jałowe i apirogenne wyposażenie z filtrem. Roztwory hipertoniczne powinny być podawwodowych lub najlepiej do żyły centralnej.
| Wskazanie | Dawkowanie u dorosłych i młodzieży |
|---|---|
| Ostra niewydolność nerek | 50-200 g mannitolu (330-1320 ml) / 24h Dawka jednorazowa maks. 50 g (330 ml) Zazwyczaj wystarczy 50-100 g/dobę (330-660 ml) |
| Zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego, objętości mózgowej i ciśnienia śródgałkowego | 1,5-2 g/kg mc. (10-13 ml/kg mc.) we wlewie trwającym 30-60 min |
| Wymuszona diureza w zatruciach | Dawkę dostosować do utrzymania diurezy >100 ml/h Dawka nasycająca: ok. 25 g (165 ml) |
U pacjentów z oligurią lub zaburzeniami czynności nerek należy zastosować dawkę testową 200 mg/kg mc. (1,3 ml/kg) we wlewie trwającym 3-5 minut. Odpowiednia reakcja to diureza 30-50 ml/h przez 2-3 h.
Przeciwwskazania
Mannitol 15% Baxter jest przeciwwskazany u pacjentów z:
- Hiperosmolarnością osocza przed podaniem leku
- Ciężkim odwodnieniem
- Trwałym bezmoczem
- Ciężką niewydolnością serca
- Ciężkim zastojem krwi w płucach lub obrzękiem płuc
- Czynnym krwawieniem śródczaszkowym (z wyjątkiem kraniotomii)
- Uszkodzeniem bariery krew-mózg
- Nadwrażliwością na mannitol
Należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu mannitolu u pacjentów z poważnie upośledzoną czynnością nerek, wcześniej istniejącymi chorobami nerek lub przyjmujących leki potencjalnie nefrotoksyczne. Konieczne jest dokładne monitorowanie czynności nerek, równowagi wodno-elektrolitowej oraz wydolności układu sercowo-naczyniowego.
Interakcje
Mannitol może wchodzić w interakcje z innymi lekami, w tym:
- Nasilać działanie innych leków moczopędnych
- Zwiększać eliminację leków wydalanych z moczem (np. litu, metotreksatu)
- Nasilać nefrotoksyczność cyklosporyny
- Zwiększać ryzyko ototoksyczności aminoglikozydów
- Nasilać działanie depolaryzujących leków blokujących płytkę nerwowo-mięśniową
- Osłabiać działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych
- Zwiększać ryzyko zatrucia digoksyną w przypadku wystąpienia hipokaliemii
Konieczne jest odpowiednie dostosowanie dawkowania i monitorowanie pacjentów przy jednoczesnym stosowaniu tych leków.
Działania niepożądane
Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych mannitolu należą:
- Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej
- Spadek ciśnienia krwi
- Zapalenie zakrzepowe żył
- Zastój krwi w płucach lub obrzęk płuc przy wysokich dawkach
- Odwodnienie, pragnienie, nadmierna diureza
- Bóle i zawroty głowy, niewyraźne widzenie
- Nudności, wymioty
- Reakcje alergiczne (pokrzywka, wstrząs anafilaktyczny)
W rzadkich przypadkach mogą wystąpić poważne działania niepożądane, takie jak ostra niewydolność nerek czy zastoinowa niewydolność krążenia.
Warto zapamiętać
- Mannitol 15% Baxter stosuje się jako osmotyczny lek moczopędny w ostrych stanach, takich jak ostra niewydolność nerek czy zwiększone ciśnienie śródczaszkowe.
- Kluczowe jest indywidualne dostosowanie dawki i ścisłe monitorowanie pacjenta pod kątem czynności nerek, równowagi wodno-elektrolitowej i wydolności układu krążenia.
Przedawkowanie
W przypadku podejrzenia przedawkowania należy natychmiast przerwać wlew mannitolu. Objawy przedawkowania mogą obejmować ból głowy, nudności, dreszcze, a w cięższych przypadkach splątanie, drgawki i śpiączkę. Leczenie jest objawowe i podtrzymujące, z kontrolą równowagi wodno-elektrolitowej. W niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie hemodializy.
Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne
Mannitol jest węglowodanem, który ulega dystrybucji jedynie w przestrzeni pozakomórkowej. Jego działanie osmotyczne powoduje przenikanie płynu z przestrzeni wewnątrzkomórkowej do pozakomórkowej. W nerkach mannitol łatwo ulega przesączaniu w kłębuszkach, a w kanalikach nerkowych jest wchłaniany zwrotnie w mniej niż 10%. Pozostając w świetle kanalika, wywiera działanie osmotyczne, przeciwdziałając zwrotnemu wchłanianiu wody z moczu pierwotnego.
Mannitol zwiększa wydalanie elektrolitów, zwłaszcza sodu, potasu i chlorków, a także substancji toksycznych wydalanych przez nerki. W prawidłowych warunkach nie przenika przez barierę krew-mózg, co pozwala na wykorzystanie jego działania osmotycznego do zmniejszania objętości mózgu i ciśnienia śródczaszkowego. Podobnie, nie przenikając do oka, ułatwia wydzielanie cieczy wodnistej i zmniejsza ciśnienie śródgałkowe.
Wnioski
Mannitol 15% Baxter jest skutecznym osmotycznym lekiem moczopędnym o szerokim spektrum zastosowań w stanach ostrych. Jego stosowanie wymaga jednak szczególnej ostrożności i ścisłego monitorowania pacjenta ze względu na potencjalne działania niepożądane i interakcje z innymi lekami. Indywidualne dostosowanie dawki i właściwe monitorowanie parametrów klinicznych są kluczowe dla bezpiecznego i efektywnego stosowania tego leku.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B