Lerkanidypina - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Lerkanidypina jest wskazana w leczeniu łagodnego do umiarkowanego nadciśnienia tętniczego samoistnego u pacjentów dorosłych. Lek należy do grupy antagonistów wapnia z klasy pochodnych dihydropirydyny.

Mechanizm działania

Lerkanidypina działa poprzez hamowanie przezbłonowego napływu jonów wapnia do komórek mięśnia sercowego i mięśni gładkich naczyń. Efekt przeciwnadciśnieniowy wynika z bezpośredniego rozkurczu mięśni gładkich naczyń krwionośnych, co prowadzi do zmniejszenia całkowitego oporu obwodowego.

Warto podkreślić, że lerkanidypina charakteryzuje się selektywnym działaniem obwodowym przy stosowaniu typowych dawek terapeutycznych. Jednak przy bardzo dużych dawmoże zostać utracona.

Dawkowanie i sposób podawania

Zalecana dawka początkowa lerkanidypiny wynosi 10 mg raz na dobę. W zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta, dawkę można zwiększyć do 20 mg na dobę. Zwiększanie dawki powinno odbywać się stopniowo, ponieważ maksymalny efekt przeciwnadciśnieniowy może wystąpić dopiero po 2 tygodniach leczenia.

Lerkanidypinę należy przyjmować rano, co najmniej 15 minut przed śniadaniem. Podczas leczenia nie wolno spożywać soku grejpfrutowego.

U pacjentów, u których monoterapia lekiem przeciwnadciśnieniowym nie zapewnia wystarczającej kontroli ciśnienia tętniczego, korzystne może być dodanie lerkanidypiny do leczenia β-adrenolitykiem (np. atenolol), lekiem moczopędnym (np. hydrochlorotiazyd) lub inhibitorem ACE (np. kaptopryl, enalapryl).

Przeciwwskazania

Stosowanie lerkanidypiny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Zwężenie drogi odpływu krwi z lewej komory serca
• Nieleczona zastoinowa niewydolność serca
• Niestabilna dławica piersiowa
• Świeży zawał mięśnia sercowego (w ciągu ostatniego miesiąca)
• Ciężkie zaburzenia czynności wątroby
• Ciężkie zaburzenia czynności nerek (GFR <30 ml/min), w tym pacjenci dializowani
• Jednoczesne stosowanie z silnymi inhibitorami CYP3A4, cyklosporyną, grejpfrutem lub sokiem grejpfrutowym

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania lerkanidypiny należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z:

• Zespołem chorego węzła zatokowego (bez wszczepionego stymulatora serca)
• Zaburzeniami czynności lewej komory serca
• Chorobą niedokrwienną serca
• Łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności nerek lub wątroby

Należy monitorować pacjentów pod kątem potencjalnego nasilenia lub wydłużenia napadów dławicy piersiowej. W rzadkich przypadkach obserwowano zawał mięśnia sercowego.

U pacjentów poddawanych dializie otrzewnowej lerkanidypina może powodować zmętnienie dializatu, co nie powinno być mylone z zapaleniem otrzewnej.

Interakcje z innymi lekami

Lerkanidypina jest metabolizowana przez enzym CYP3A4, co prowadzi do licznych istotnych interakcji lekowych:

• Silne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol, rytonawir) znacząco zwiększają stężenie lerkanidypiny w osoczu - jednoczesne stosowanie jest przeciwwskazane
• Cyklosporyna zwiększa biodostępność lerkanidypiny - jednoczesne stosowanie jest przeciwwskazane
• Grejpfrut i sok grejpfrutowy hamują metabolizm lerkanidypiny - nie należy ich spożywać podczas leczenia
• Induktory CYP3A4 (np. fenytoina, karbamazepina, ryfampicyna) mogą osłabiać działanie lerkanidypiny
• Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z substratami CYP3A4 (np. terfenadyna, amiodaron)

Lerkanidypina może nasilać działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze. Jednoczesne stosowanie z β-adrenolitykami może wymagać dostosowania dawki lerkanidypiny.

Ciąża i laktacja

Nie zaleca się stosowania lerkanidypiny u kobiet w ciąży oraz kobiet w wieku rozrodczym niestosujących skutecznej antykoncepcji ze względu na brak danych klinicznych. Lek nie powinien być również stosowany podczas karmienia piersią.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane lerkanidypiny obejmują:

• Obrzęki obwodowe (2% pacjentów w długoterminowych badaniach)
• Ból głowy
• Nagłe zaczerwienienie skóry, zwłaszcza twarzy i szyi
• Tachykardia i kołatanie serca

Rzadziej obserwowano: zawroty głowy, niedociśnienie, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, wysypkę, bóle mięśni, wielomocz oraz zmęczenie.

Lerkanidypina nie wpływa niekorzystnie na stężenie glukozy we krwi ani na profil lipidowy.

Przedawkowanie

Przedawkowanie lerkanidypiny może prowadzić do znacznego niedociśnienia tętniczego z odruchową tachykardią. W przypadku bardzo dużych dawek możliwa jest utrata selektywności obwodowej, prowadząca do bradykardii i ujemnego działania inotropowego.

Leczenie przedawkowania obejmuje:

• Monitorowanie czynności układu sercowo-naczyniowego przez co najmniej 24 godziny
• Podtrzymywanie czynności życiowych
• Uniesienie kończyn dolnych
• Kontrolę objętości krwi krążącej i diurezy

Ze względu na silne wiązanie z białkami, hemodializa prawdopodobnie nie będzie skuteczna w usuwaniu lerkanidypiny z organizmu.

Właściwości farmakokinetyczne

Lerkanidypina charakteryzuje się:

• Całkowitym i szybkim wchłanianiem po podaniu doustnym
• Wysokim stopniem wiązania z białkami osocza (>98%)
• Metabolizmem przy udziale enzymu CYP3A4
• Długim czasem działania - maksymalny efekt przeciwnadciśnieniowy może wystąpić po 2 tygodniach leczenia

Krzywa zależności reakcji od dawki jest stroma i osiąga plateau w zakresie dawek 20-30 mg. Zwiększanie dawki powyżej 20 mg na dobę prawdopodobnie nie zwiększy skuteczności leczenia, ale może nasilić ryzyko działań niepożądanych.

Wnioski

Lerkanidypina jest skutecznym lekiem przeciwnadciśnieniowym z grupy antagonistów wapnia, charakteryzującym się długim czasem działania i korzystnym profilem bezpieczeństwa. Wymaga jednak ostrożnego stosowania u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i wątroby oraz uważnego monitorowania interakcji lekowych, szczególnie z inhibitorami i induktorami CYP3A4.