Hygroton® (chlortalidon) - informacje dla lekarza
Wskazania do stosowania
Hygroton® (chlortalidon) jest wskazany w następujących przypadkach:
- Nadciśnienie tętnicze - jako monoterapia lub w skojarzeniu z innymi lekami hipotensyjnymi (np. β-adrenolitykami, lekami rozszerzającymi naczynia, antagonistami wapnia, inhibitorami ACE, rezerpiną)
- Niewydolność krążenia
- Obrzęki - w przebiegu niewydolności krążenia, łagodnej do umiarkowanej niewydolności nerek lub wątroby
- Nerkowa moczówka prosta
Chlortalidon wykazuje działanie moczopędne i hipotensyjne o przedłużonym działaniu. Hamuje on aktywne wchłanianie zwrotne jonów sodu głównie w dystalnym kanaliku nerkowym, zwiększając wydalanie sodu, chlorków i wody. Efekt moczopędny pojawia się po około 2 godzinach, osiąga maksimum po 12 godzinach i utrzymuje się do 3 dni.
Dawkowanie i sposób podawania
Leczenie należy rozpoczynać od najmniejszej możliwej dawki, którą następnie należy dostosować indywidualnie w celu uzyskania maksymalnych korzyści terapeutycznych przy jednoczesnym ograniczeniu działań niepożądanych. Zalecana dawka pojedyncza powinna być przyjmowana rano z posiłkiem, codziennie lub co drugi dzień.
| Wskazanie | Dawkowanie |
|---|---|
| Nadciśnienie tętnicze | Dawka początkowa: 25 mg/dobę Pełne działanie terapeutyczne po 3-4 tygodniach |
| Niewydolność serca (II lub III stopień) | Dawka początkowa: 25-50 mg/dobę W ciężkich przypadkach: do 100-200 mg/dobę Dawka podtrzymująca: 25-50 mg codziennie lub co drugi dzień |
| Obrzęki swoistego pochodzenia | Ustalić indywidualnie najmniejszą skuteczną dawkę Nie przekraczać 50 mg/dobę |
| Nerkowa moczówka prosta | Dorośli: początkowo 100 mg 2x/dobę Dawka podtrzymująca: zazwyczaj 50 mg/dobę |
Dawkowanie u dzieci: Stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Dawka początkowa: 0,5-1 mg/kg mc./48 h, maksymalna dawka: 1,7 mg/kg mc./48 h.
Pacjenci w podeszłym wieku: Stosować standardową, najmniejszą skuteczną dawkę. Należy uważnie monitorować tych pacjentów ze względu na wolniejsze wydalanie chlortalidonu.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek: U pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności nerek stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Lek traci właściwości moczopędne przy klirensie kreatyniny poniżej 30 ml/min.
Dawkowanie chlortalidonu należy dostosować indywidualnie, rozpoczynając od najmniejszej skutecznej dawki. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów w podeszłym wieku oraz z zaburzeniami czynności nerek.
Przeciwwskazania
Stosowanie chlortalidonu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- Bezmocz
- Ciężka niewydolność wątroby i nerek
- Nadwrażliwość na chlortalidon i inne pochodne sulfonamidu
- Nawracająca hipokalemia i hiponatremia
- Hiperkalcemia
- Objawowa hiperurykemia
Przed rozpoczęciem terapii chlortalidonem należy wykluczyć powyższe przeciwwskazania, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń elektrolitowych i ciężkich dysfunkcji narządowych.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania chlortalidonu należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- Zaburzenia równowagi elektrolitowej: Możliwe wystąpienie hipokalemii, hiponatremii, hipomagnezemii, hiperkalcemii. Konieczne okresowe kontrolowanie poziomu elektrolitów, zwłaszcza u pacjentów leczonych glikozydami naparstnicy.
- Pacjenci w podeszłym wieku i z chorobami przewlekłymi: Zwiększona wrażliwość na zmiany równowagi wodno-elektrolitowej.
- Hiponatremia: Możliwe wystąpienie z towarzyszącymi objawami neurologicznymi.
- Hiperurykemia: Możliwy wzrost poziomu kwasu moczowego i ryzyko napadu dny u predysponowanych pacjentów.
- Zaburzenia metabolizmu glukozy: Możliwe obniżenie tolerancji glukozy.
- Zaburzenia lipidowe: Konieczna regularna kontrola poziomu lipidów u predysponowanych pacjentów.
- Pacjenci z uszkodzoną czynnością nerek: Możliwa kumulacja leku. Przy klirensie kreatyniny poniżej 30 ml/min lek traci właściwości moczopędne.
- Pacjenci z ciężką miażdżycą naczyń wieńcowych lub mózgowych: Konieczne ostrożne dawkowanie.
Stosowanie chlortalidonu wymaga regularnego monitorowania stanu pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem równowagi elektrolitowej, funkcji nerek oraz metabolizmu glukozy i lipidów.
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Chlortalidon może wchodzić w interakcje z następującymi lekami:
- Lit: Podwyższenie poziomu litu we krwi, konieczna kontrola.
- Pochodne kurary i leki hipotensyjne: Nasilenie działania.
- Kortykosteroidy, ACTH, amfoterycyna B, karbenoksolon: Nasilenie hipokalemii.
- Insulina i doustne leki przeciwcukrzycowe: Możliwa konieczność modyfikacji dawek.
- Glikozydy nasercowe: Zwiększone ryzyko arytmii w przypadku hipokalemii i hipomagnezemii.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. indometacyna): Możliwe osłabienie działania moczopędnego i hipotensyjnego.
Podczas stosowania chlortalidonu należy uwzględnić potencjalne interakcje z innymi lekami, szczególnie w kontekście zaburzeń elektrolitowych i efektów hemodynamicznych.
Wpływ na ciążę i laktację
Chlortalidon przenika przez łożysko i do mleka matki. W okresie ciąży, zwłaszcza w I trymestrze, stosowanie jest dozwolone jedynie ze wskazań życiowych. Podczas karmienia piersią należy rozważyć przerwanie podawania leku lub zaprzestanie karmienia.
Stosowanie chlortalidonu u kobiet w ciąży i karmiących piersią powinno być ograniczone do sytuacji, gdy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko.
Warto zapamiętać
- Chlortalidon wykazuje działanie moczopędne i hipotensyjne utrzymujące się do 3 dni po podaniu.
- Kluczowe jest monitorowanie równowagi elektrolitowej, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku i z chorobami przewlekłymi.
Działania niepożądane
Najczęściej występujące działania niepożądane chlortalidonu, zwłaszcza przy stosowaniu dużych dawek, obejmują:
- Zaburzenia elektrolitowe: hipokalemia, hiponatremia, hipomagnezemia, zasadowica hipochloremiczna, hiperkalcemia
- Reakcje skórne: pokrzywka uczuleniowa, wysypka, nadwrażliwość na światło
- Zaburzenia wątrobowe: cholestaza wewnątrzwątrobowa, żółtaczka
- Zaburzenia sercowo-naczyniowe: podciśnienie ortostatyczne, arytmia
- Zaburzenia neurologiczne: zawroty głowy, parestezje
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: brak łaknienia, nudności, wymioty, skurcze żołądka, biegunka lub zaparcia, zapalenie trzustki
- Zaburzenia metaboliczne: hiperurykemia, hiperglikemia, cukromocz, wzrost stężenia lipidów
- Zaburzenia hematologiczne: trombocytopenia, leukopenia, agranulocytoza, eozynofilia
- Inne: impotencja, zaburzenia wzroku
Pacjenci przyjmujący chlortalidon powinni być monitorowani pod kątem potencjalnych działań niepożądanych, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń elektrolitowych i metabolicznych.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania chlortalidonu obejmują:
- Zawroty głowy
- Nudności
- Senność
- Hipowolemię
- Podciśnienie
- Zaburzenia równowagi elektrolitów z towarzyszącą arytmią i skurczami mięśni
W przypadku przedawkowania należy:
- Wywołać wymioty lub wykonać płukanie żołądka
- Podać węgiel aktywny
- Rozważyć wlew dożylny w celu uzupełnienia wody i elektrolitów
Leczenie przedawkowania chlortalidonu powinno skupiać się na usunięciu niewchłoniętego leku oraz korekcji zaburzeń wodno-elektrolitowych i hemodynamicznych.
Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne
Chlortalidon jest pochodną sulfonamidową o działaniu moczopędnym i hipotensyjnym. Jego mechanizm działania polega na hamowaniu aktywnego wchłaniania zwrotnego jonów sodu w dystalnym kanaliku nerkowym, co prowadzi do zwiększonego wydalania sodu, chlorków i wody. Wydalanie potasu i magnezu wzrasta w zależności od dawki, podczas gdy wchłanianie zwrotne wapnia jest zwiększone.
Kluczowe właściwości farmakokinetyczne:
- Początek działania moczopędnego: po około 2 godzinach
- Maksymalny efekt moczopędny: po około 12 godzinach
- Czas utrzymywania się efektu: do 3 dni
- Działanie hipotensyjne: rozwija się stopniowo, osiągając pełnię po 2-4 tygodniach leczenia
- Wydalanie: głównie z moczem, w większości w niezmienionej postaci
Chlortalidon charakteryzuje się przedłużonym działaniem moczopędnym i hipotensyjnym, co umożliwia stosowanie go raz na dobę lub co drugi dzień. Pełny efekt terapeutyczny w leczeniu nadciśnienia rozwija się stopniowo w ciągu kilku tygodni.
Skład preparatu
1 tabletka preparatu Hygroton® zawiera 50 mg chlortalidonu jako substancję czynną.
Preparat Hygroton® dostępny jest w postaci tabletek zawierających 50 mg chlortalidonu, co umożliwia elastyczne dawkowanie w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B