Formetic - lek przeciwcukrzycowy z grupy biguanidów

Wskazania do stosowania

Formetic jest wskazany w leczeniu cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do uzyskania prawidłowego stężenia glukozy we krwi. U dorosłych można go stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi bądź insuliną. U dzieci od 10 roku życia i młodzieży Formetic może być stosowany w monoterapii lub w połączeniu z insuliną.

Wykazano, że u dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2 i nadwagą leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu (po nieskuteczności diety) następuje zmniejszenie powikłań cukrzycowych.

Dawkowanie i sposób podawania

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥90 ml/min)

Dawkowanie należy dostosować po 10-15 dniach na podstawie stężenia glukozy we krwi. Stopniowe zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku w przewodzie pokarmowym.

Pacjenci w podeszłym wieku

Dawkę należy ustalić na podstawie parametrów czynności nerek ze względu na ryzyko ich zaburzenia. Konieczna jest regularna kontrola funkcji nerek.

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek

GFR należy oznaczać przed rozpoczęciem leczenia i co najmniej raz w roku, a u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem pogorszenia czynności nerek oraz osób w podeszłym wieku co 3-6 miesięcy.

Dzieci i młodzież (od 10 roku życia)

W monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną:

• Dawka początkowa: 500-850 mg raz na dobę
• Maksymalna dawka dobowa: 2 g w 2-3 dawkach podzielonych

Dawkę należy dostosować po 10-15 dniach na podstawie stężenia glukozy we krwi. Stopniowe zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku w przewodzie pokarmowym.

Formetic należy przyjmować w czasie lub po posiłku. Regularne przyjmowanie leku i przestrzeganie diety są kluczowe dla skuteczności terapii.

Przeciwwskazania

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania Formeticu obejmują:

• Nadwrażliwość na metforminę lub którykolwiek składnik preparatu
• Choroby nerek i niewydolność nerek
• Stany zagrażające czynności nerek
• Ostra lub przewlekła kwasica metaboliczna
• Stan przedśpiączkowy i śpiączka cukrzycowa
• Choroby wątroby
• Świeży zawał serca
• Niewydolność serca lub oddechowa
• Stany niedotlenienia i nasilonego katabolizmu
• Ciężkie zakażenia
• Zabieg operacyjny
• Nadużywanie alkoholu

Względne przeciwwskazania obejmują poważne choroby (zwłaszcza o nieznanej przyczynie), podeszły wiek oraz stosowanie u dzieci poniżej 10 roku życia.

Formetic jest przeciwwskazany na 48 godzin przed i po badaniach z użyciem jodowych środków kontrastowych ze względu na ryzyko nefropatii pokontrastowej.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas leczenia Formeticem należy kontynuować dietę ubogowęglowodanową i niskokaloryczną. Konieczne jest regularne monitorowanie stężenia kreatyniny w moczu - przed rozpoczęciem terapii oraz 2-4 razy w roku w trakcie leczenia.

Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z czynnikami ryzyka kwasicy mleczanowej, takimi jak zaburzenia perfuzji tkankowej, odwodnienie, niedotlenienie czy zaburzenia czynności wątroby.

Interakcje z innymi lekami

Formetic może wchodzić w interakcje z następującymi grupami leków:

• Leki kationowe (np. amiloryd, digoksyna, morfina, prokainamid, chinidyna, ranitydyna, triamteren, trimetoprim, wankomycyna) - mogą konkurować z metforminą o system transportu w kanalikach nerkowych, wpływając na wzajemne wydalanie
• Leki o działaniu hiperglikemizującym (antagonistycznym do metforminy):
  • Diuretyki
  • Steroidy
  • Pochodne fenotiazyny
  • Hormony tarczycy
  • Estrogeny
  • Doustne leki antykoncepcyjne
  • Fenytoina
  • Kwas nikotynowy
  • Sympatykomimetyki
  • Antagoniści wapnia
  • Izoniazyd

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu Formeticu z wymienionymi lekami i monitorować stężenie glukozy we krwi.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Formetic należy do kategorii B według klasyfikacji FDA. Stosowanie leku podczas ciąży i karmienia piersią jest przeciwwskazane ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych i śmiertelności okołoporodowej.

Działania niepożądane

Najpoważniejszym, choć rzadkim powikłaniem stosowania Formeticu jest kwasica mleczanowa. Może ona wystąpić na skutek kumulacji metforminy, zwiększonego wytwarzania mleczanu lub gorszego jego zużytkowania. Kwasica mleczanowa często kończy się zgonem, szczególnie u osób w podeszłym wieku.

Częste, ale zwykle przejściowe działania niepożądane obejmują:

• Biegunkę
• Nudności
• Wymioty
• Wzdęcia
• Bóle brzucha
• Brak apetytu
• Metaliczny posmak w ustach

W przypadku utrzymujących się objawów żołądkowo-jelitowych, szczególnie biegunki lub wymiotów, należy rozważyć odstawienie leku ze względu na ryzyko odwodnienia.

Pomimo zmniejszonego wchłaniania witaminy B12 i kwasu foliowego, niedokrwistość megaloblastyczna występuje rzadko.

Przedawkowanie

Przedawkowanie Formeticu może prowadzić do kwasicy mleczanowej. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Metforminę można usunąć z organizmu za pomocą hemodializy.

Mechanizm działania

Formetic (metformina) jest doustnym lekiem hipoglikemizującym z grupy biguanidów. Jego działanie polega na:

• Zmniejszaniu wytwarzania glukozy w wątrobie
• Zwiększaniu wrażliwości tkanek na insulinę
• Zwiększaniu obwodowego wychwytu i tkankowego zużycia glukozy
• Hamowaniu wchłaniania glukozy w jelitach

Metformina nie powoduje hipoglikemii ani hiperinsulinemii, zarówno u osób chorych na cukrzycę, jak i u osób zdrowych. Lek wchłania się w około 50%, osiąga maksymalne stężenie po 2,5 godziny, nie jest metabolizowany i jest wydalany przez nerki.

Skład preparatu

Formetic dostępny jest w następujących postaciach:

• Tabletki zawierające 500 mg chlorowodorku metforminy
• Tabletki powlekane zawierające 850 mg lub 1000 mg chlorowodorku metforminy
• Tabletki o przedłużonym uwalnianiu zawierające 1000 mg metforminy

Wybór odpowiedniej postaci i dawki leku powinien być dokonany przez lekarza w oparciu o indywidualną sytuację kliniczną pacjenta.

Formetic jest skutecznym lekiem w terapii cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą. Jego stosowanie wymaga jednak ścisłego monitorowania funkcji nerek i przestrzegania zaleceń dotyczących dawkowania. Regularne kontrole lekarskie i badania laboratoryjne są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności leczenia.