Gelaspan 4% - Koloidowy środek osoczozastępczy

Wskazania do stosowania

Gelaspan 4% jest koloidowym środkiem osoczozastępczym rozpuszczonym w izotonicznym, w pełni zbilansowanym roztworze elektrolitów. Produkt ten znajduje zastosowanie w następujących sytuacjach klinicznych:

• Leczenie względnej lub całkowitej hipowolemii oraz wstrząsu
• Profilaktyka niedociśnienia:
  • Związanego ze względną hipowolemią podczas wprowadzania do znieczulenia zewnątrzoponowego lub rdzeniowego
  • Związanego z utratą dużych ilości krwi w trakcie planowego zabiegu chirurgicznego
• Jako składnik płynu płuczącego w połączeniu z roztworami krystaloidów podczas procedur z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego (np. aparat płuco-serce)

Gelaspan 4% wykazuje skuteczność w przywracaniu i utrzymywaniu stabilnej sytuacji hemodynamicznej pacjenta w stanach hipowolemii różnego pochodzenia.

Dawkowanie i sposób podawania

Gelaspan 4% należy stosować wyłącznie w sytuacji, kiedy hipowolemii nie można w wystarczającym stopniu leczyć samymi krystaloidami. W ciężkiej hipowolemii koloidy są zwykle stosowane w skojarzeniu z krystaloidami. Kluczowe jest unikanie ryzyka przeciążenia płynami wywołanego przedawkowaniem lub zbyt szybką infuzją.

Dawkowanie należy ustalać z zachowaniem ostrożności, szczególnie u pacjentów z chorobami płuc lub zaburzeniami krążenia. Wielkość dawki oraz szybkość infuzji dobiera się zależnie od stopnia utraty krwi oraz indywidualnych potrzeb w zakresie przywrócenia i utrzymania stabilnej sytuacji hemodynamicznej.

Dawkowanie Gelaspan 4% należy dostosować indywidualnie do potrzeb pacjenta, monitorując parametry hemodynamiczne i hematologiczne.

Maksymalna dawka dzienna zależy od stopnia hemodylucji. Należy zachować ostrożność i nie dopuścić do zmniejszenia stężenia hemoglobiny lub hematokrytu poniżej wartości krytycznych. W razie konieczności należy dodatkowo przetoczyć krew lub koncentrat krwinek czerwonych. Należy także zwrócić uwagę na rozcieńczenie białek osocza (np. albuminy i czynniki krzepliwości krwi), które w razie potrzeby należy uzupełnić.

Szybkość infuzji

Pierwsze 20 ml roztworu należy podawać powoli w celu jak najwcześniejszego wykrycia reakcji anafilaktycznych/anafilaktoidalnych. W ciężkich i nagłych stanach lek można podać szybko metodą infuzji ciśnieniowej - 500 ml w ciągu 5-10 minut, do momentu ustąpienia objawów hipowolemii.

Przeciwwskazania

Gelaspan 4% nie należy stosować w następujących przypadkach:

• Stwierdzona nadwrażliwość na roztwory żelatyny lub na którąkolwiek substancję pomocniczą
• Hiperwolemia
• Przewodnienie
• Hiperkaliemia

Znajomość przeciwwskazań jest kluczowa dla bezpiecznego stosowania Gelaspan 4% i uniknięcia potencjalnych powikłań u pacjentów z wymienionymi stanami.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania Gelaspan 4% należy zachować szczególną ostrożność w następujących przypadkach:

• Pacjenci z chorobą alergiczną w wywiadzie, np. astmą
• Zagrożenie przeciążeniem układu krążenia, np. u pacjentów z:
  • Zastoinową niewydolnością serca
  • Niewydolnością prawo- lub lewokomorową
  • Nadciśnieniem
  • Obrzękiem płuc
  • Niewydolnością nerek z oligo- lub anurią
• Ciężkie zaburzenie czynności nerek
• Obrzęk z towarzyszącym zastojem wody / soli
• Ciężkie zaburzenia krzepliwości krwi

Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta podczas stosowania Gelaspan 4%, szczególnie w zakresie stężenia elektrolitów, bilansu wodnego, hemodynamiki, hematologii i układu krzepnięcia. Należy unikać nadmiernego rozcieńczenia krwi, monitorując hematokryt, który nie powinien spadać poniżej 25% (30% u osób w podeszłym wieku lub pacjentów w stanie krytycznym).

Interakcje lekowe

Należy zachować ostrożność w przypadku pacjentów przyjmujących lub otrzymujących równocześnie produkty lecznicze powodujące zatrzymanie potasu (np. potas, diuretyki oszczędzające potas, inhibitory ACE) lub sodu. Monitorowanie stężenia elektrolitów jest w takich przypadkach szczególnie istotne.

Ciąża i laktacja

Brak wystarczających danych dotyczących stosowania Gelaspan 4% u kobiet w ciąży. Z uwagi na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktoidalnych, które mogą niekorzystnie wpłynąć na płód lub noworodka wskutek obniżonego ciśnienia krwi matki, należy unikać stosowania produktu u kobiet w ciąży, chyba że stan kliniczny pacjentki bezwzględnie tego wymaga.

Brak jest wystarczających danych dotyczących przenikania Gelaspan 4% do mleka matki. Nie można wykluczyć ryzyka dla dziecka karmionego piersią. Decyzję o ewentualnym przerwaniu karmienia piersią lub przerwaniu/wstrzymaniu podawania produktu należy podjąć po dokładnym rozważeniu korzyści i ryzyka.

Działania niepożądane

Najpoważniejsze potencjalne działania niepożądane związane ze stosowaniem Gelaspan 4% to reakcje anafilaktoidalne. Jednakże, ciężkie działania niepożądane występują bardzo rzadko. Do najczęściej obserwowanych należą:

• Zaburzenia układu immunologicznego:
  • Rzadko: reakcje anafilaktoidalne o różnym stopniu ciężkości
  • Bardzo rzadko: ciężkie reakcje anafilaktoidalne
• Zaburzenia serca:
  • Bardzo rzadko: tachykardia, niskie ciśnienie krwi
• Zaburzenia układu oddechowego:
  • Bardzo rzadko: zaburzenia oddychania
• Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej:
  • Rzadko: alergiczne reakcje skórne
• Zaburzenia ogólne:
  • Nieczęsto: umiarkowany przejściowy wzrost temperatury ciała
  • Bardzo rzadko: gorączka, dreszcze

W przypadku wystąpienia jakiejkolwiek reakcji anafilaktoidalnej należy natychmiast przerwać infuzję i rozpocząć odpowiednie leczenie. Monitorowanie pacjenta podczas podawania Gelaspan 4% jest kluczowe dla wczesnego wykrycia i odpowiedniego zarządzania potencjalnymi działaniami niepożądanymi.

Przedawkowanie

Przedawkowanie Gelaspan 4% może prowadzić do hiperwolemii i przeciążenia układu krwionośnego, co wiąże się ze znaczącym obniżeniem wartości hematokrytu oraz stężenia białek osocza. Konsekwencją może być upośledzenie czynności serca i płuc, w tym rozwój obrzęku płuc. Objawy przeciążenia układu krążenia obejmują ból głowy, duszność i zator żyły szyjnej.

W przypadku wystąpienia objawów przedawkowania należy:

• Natychmiast przerwać infuzję Gelaspan 4%
• Podać szybko działające diuretyki
• Monitorować elektrolity
• Leczyć pacjenta objawowo

Szybka interwencja i odpowiednie postępowanie są kluczowe dla minimalizacji ryzyka poważnych powikłań związanych z przedawkowaniem Gelaspan 4%.

Właściwości farmakologiczne

Gelaspan 4% jest 4% w/v roztworem sukcynylowanej żelatyny (zwanej także płynną modyfikowaną żelatyną) o średniej masie cząsteczkowej 26 500 daltonów, rozpuszczonej w dostosowanym do osocza, zbilansowanym, izotonicznym roztworze elektrolitów. Ładunek ujemny wprowadzony do cząsteczki w procesie sukcynylowania powoduje rozprostowanie cząsteczek, co zwiększa objętość molekularną w porównaniu do żelatyny niesukcynylowanej o tej samej masie cząsteczkowej.

Ta unikalna struktura molekularna Gelaspan 4% przyczynia się do jego efektywności jako środka osoczozastępczego, zapewniając odpowiednie utrzymanie objętości wewnątrznaczyniowej i stabilizację hemodynamiczną pacjenta.

Skład

1000 ml roztworu Gelaspan 4% zawiera:

• 40 g żelatyny (w postaci żelatyny zmodyfikowanej płynnej)
• 5,55 g chlorku sodu
• 3,27 g octanu sodu (trójwodny)
• 0,30 g chlorku potasu
• 0,15 g chlorku wapnia (dwuwodny)
• 0,20 g chlorku magnezu (sześciowodny)

Skład elektrolitowy Gelaspan 4% jest starannie zbilansowany, aby zapewnić izotoniczność z osoczem i minimalizować ryzyko zaburzeń elektrolitowych.