Gasprid® - charakterystyka produktu leczniczego

Wskazania do stosowania

Gasprid® jest wskazany do stosowania u dorosłych pacjentów w leczeniu ostrego i ciężkiego zaostrzenia objawowego przewlekłego idiopatycznego lub występującego w przebiegu cukrzycy opóźnienia opróżniania żołądka (gastroparesis), gdy inne metody leczenia okazały się nieskuteczne.

Lek powinien być stosowany wyłącznie w przypadkach, gdy standardowe metody terapeutyczne nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Skuteczność Gaspridu® została potwierdzona w leczeniu ostrych epizodów gastroparezy zarówno o podłożu idiopatycznym, jak i cukrzycowym.

Dawkowanie i sposób podawania

Leczenie produktem Gasprid® powinno być rozpoczynane wyłącznie w warunkach szpitalnych, pod ścisłym nadzorem lekarza specjalisty doświadczonego w leczeniu ciężkich przypadków gastroparezy. Kluczowe jest przestrzeganie następujących zasad dawkowania:

Tabela 1. Zalecane dawkowanie produktu Gasprid® w zależności od grupy pacjentów.

Gasprid® należy przyjmować 15 minut przed posiłkiem, popijając wodą. W przypadku konieczności podania czwartej dawki, zaleca się jej przyjęcie przed snem. Istotne jest, aby nie przekraczać maksymalnej dawki dobowej wynoszącej 40 mg.

U osób w podeszłym wieku, ze względu na umiarkowane wydłużenie okresu półtrwania leku, stężenie cyzaprydu w surowicy krwi w stanie stacjonarnym może być większe. Niemniej jednak, dawki terapeutyczne są zbliżone do stosowanych u młodszych pacjentów.

W przypadku pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek, zaleca się zmniejszenie dawki dobowej o połowę, czyli do maksymalnie 20 mg na dobę.

Gasprid® powinien być stosowany wyłącznie w terapii krótkoterminowej. Długotrwałe stosowanie leku nie jest zalecane ze względu na potencjalne ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych.

Przeciwwskazania

Stosowanie produktu Gasprid® jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na cyzapryd lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Jednoczesne stosowanie silnych inhibitorów cytochromu P450 3A4 (CYP 3A4), takich jak:
  • Leki przeciwgrzybicze z grupy azoli
  • Antybiotyki makrolidowe
  • Inhibitory proteaz HIV
  • Nefazodon
• Równoczesne przyjmowanie leków mogących powodować częstoskurcz komorowy typu "torsade de pointes" i/lub wydłużających odstęp QT
• Hipokaliemia lub hipomagnezemia
• Klinicznie istotna bradykardia
• Inne klinicznie istotne zaburzenia rytmu serca
• Niewyrównana niewydolność krążenia
• Wrodzone wydłużenie odstępu QT lub dodatni wywiad rodzinny w kierunku tej patologii
• Nietolerancja fruktozy, zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedobór sacharazy-izomaltazy
• Stany, w których pobudzenie motoryki przewodu pokarmowego może być niebezpieczne (np. organiczne niedrożności)

Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z czynnikami ryzyka zaburzeń rytmu serca, takimi jak choroby serca w wywiadzie, przypadki nagłej śmierci w rodzinie, niewydolność nerek, ciężkie choroby płuc czy zaburzenia równowagi elektrolitowej.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Przed rozpoczęciem leczenia produktem Gasprid® należy dokładnie ocenić potencjalne ryzyko wystąpienia ciężkich zaburzeń rytmu serca. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z następującymi czynnikami ryzyka:

• Choroby serca w wywiadzie (komorowe zaburzenia rytmu, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia, zaburzenia czynności węzła zatokowego, choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia)
• Przypadki nagłej śmierci w wywiadzie rodzinnym
• Niewydolność nerek
• Ciężkie choroby płuc lub niewydolność oddechowa
• Czynniki predysponujące do zaburzeń równowagi elektrolitowej

U wszystkich pacjentów leczonych Gaspridem® należy monitorować zapis EKG oraz przeprowadzać badania biochemiczne krwi przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z wymiotami lub przewlekłą biegunką, które mogą prowadzić do zaburzeń elektrolitowych.

Nie należy przepisywać Gaspridu® pacjentom z odstępem QT dłuższym niż 450 ms lub z niewyrównanymi zaburzeniami równowagi elektrolitowej. U pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek zaleca się zmniejszenie dawki dobowej o połowę.

Należy zachować ostrożność podczas stosowania Gaspridu® u pacjentów leczonych doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi. Pacjentów należy poinstruować, aby zgłaszali lekarzowi lub farmaceucie wszelkie zmiany w leczeniu, w tym zmiany dokonane samodzielnie.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Gasprid® wchodzi w liczne interakcje z innymi lekami, które mogą mieć poważne konsekwencje kliniczne. Najważniejsze z nich to:

• Silne inhibitory CYP3A4 (przeciwwskazane): ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, erytromycyna, klarytromycyna, inhibitory proteaz HIV
• Leki wydłużające odstęp QT (przeciwwskazane): leki przeciwarytmiczne klasy IA i III, niektóre antybiotyki, leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki
• Sok grejpfrutowy: może zwiększać biodostępność cyzaprydu
• Doustne leki przeciwzakrzepowe: możliwe nasilenie działania przeciwzakrzepowego
• Diazepam: możliwe nasilenie działania sedatywnego
• Alkohol: możliwe nasilenie działania sedatywnego

Ze względu na złożoność interakcji, przed przepisaniem Gaspridu® należy dokładnie przeanalizować aktualną farmakoterapię pacjenta i rozważyć potencjalne ryzyko interakcji.

Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Stosowanie Gaspridu® w czasie ciąży, szczególnie w pierwszym trymestrze, powinno być rozważone tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko. Badania na zwierzętach nie wykazały działania teratogennego, jednak dane dotyczące stosowania u ludzi są ograniczone.

Karmienie piersią nie jest zalecane podczas stosowania Gaspridu®, mimo że przenikanie cyzaprydu do mleka jest minimalne.

Działania niepożądane

Najpoważniejszym działaniem niepożądanym związanym ze stosowaniem Gaspridu® jest ryzyko wystąpienia ciężkich zaburzeń rytmu serca, w tym wydłużenia odstępu QT i potencjalnie śmiertelnych arytmii komorowych. Inne częste działania niepożądane obejmują:

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: kurcze brzucha, burczenie w brzuchu, biegunka
• Zaburzenia układu nerwowego: bóle głowy, zawroty głowy
• Zaburzenia skóry: wysypka, pokrzywka, świąd
• Zaburzenia układu moczowego: częste oddawanie moczu

Rzadziej obserwowano przypadki drgawek, objawów pozapiramidowych, ginekomastii i mlekotoku. W pojedynczych przypadkach raportowano zaburzenia czynności wątroby i skurcz oskrzeli.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Cyzapryd, substancja czynna Gaspridu®, jest agonistą receptora serotoninowego 5-HT4. Jego działanie polega na pobudzaniu motoryki przewodu pokarmowego poprzez nasilenie fizjologicznego uwalniania acetylocholiny ze splotów nerwowych błony mięśniowej jelita. Cyzapryd nie wykazuje działania na receptory muskarynowe i nikotynowe, nie hamuje też aktywności acetylocholinoesterazy.

Metabolizm cyzaprydu zachodzi głównie przy udziale enzymu CYP3A4, co tłumaczy liczne interakcje z inhibitorami tego enzymu. U osób starszych oraz pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek może dochodzić do wydłużenia okresu półtrwania leku i zwiększenia jego stężenia w surowicy.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania Gaspridu® mogą wystąpić następujące objawy:

• Kurcze brzucha i biegunka
• Wydłużenie odstępu QT
• Komorowe zaburzenia rytmu, w tym częstoskurcz komorowy typu "torsades de pointes"

Postępowanie w przypadku przedawkowania obejmuje:

• Natychmiastową hospitalizację
• Podanie węgla aktywowanego
• Monitorowanie EKG
• Korekcję zaburzeń elektrolitowych, szczególnie hipokaliemii i hipomagnezemii
• Leczenie objawowe i podtrzymujące

Ze względu na potencjalne ryzyko wystąpienia groźnych dla życia arytmii, pacjenci z przedawkowaniem Gaspridu® wymagają ścisłego nadzoru kardiologicznego.

Podsumowanie

Gasprid® jest skutecznym lekiem w terapii ostrych epizodów gastroparezy, jednak jego stosowanie wiąże się z ryzykiem poważnych działań niepożądanych, szczególnie zaburzeń rytmu serca. Kluczowe jest ścisłe przestrzeganie wskazań, przeciwwskazań i zaleceń dotyczących dawkowania. Leczenie powinno być prowadzone wyłącznie przez doświadczonych specjalistów, z uwzględnieniem dokładnego monitorowania stanu pacjenta i potencjalnych interakcji lekowych.