Fortum®
Ceftazidime
Fortum® - Ceftazydym
Wskazania do stosowania
Fortum® (ceftazydym) jest antybiotykiem cefalosporynowym III generacji, wskazanym do leczenia następujących zakażeń bakteryjnych u dorosłych i dzieci, w tym noworodków:
- Szpitalne zapalenia płuc
- Zakażenia dolnych dróg oddkowiscydozą
- Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego
- Złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego
- Powikłane zakażenia dróg moczowych
- Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich
- Powikłane zakażenia wewnątrzbrzuszne
- Zakażenia kości i stawów
- Zapalenia otrzewnej
Fortum® jest również wskazany w leczeniu pacjentów z neutropenią i gorączką, przypuszczalnie wywołaną zakażeniem bakteryjnym. Należy pamiętać, że spektrum działania przeciwbakteryjnego ceftazydymu obejmuje głównie tlenowe bakterie Gram-ujemne. W przypadku podejrzenia zakażenia wykraczającego poza zakres działania ceftazydymu, należy rozważyć terapię skojarzoną z innymi antybiotykami.
Ceftazydym wykazuje skuteczność w leczeniu wielu ciężkich zakażeń, w tym posocznicy, zapalenia otrzewnej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz zakażeń u pacjentów z obniżoną odpornością. Jest również efektywny w terapii zakażeń dróg oddechowych, moczowych, skóry i tkanek miękkich, kości i stawów oraz zakażeń w obrębie jamy brzusznej.
Warto zapamiętać
- Ceftazydym wykazuje silne działanie bakteriobójcze wobec tlenowych bakterii Gram-ujemnych, w tym Pseudomonas aeruginosa.
- Lek może być stosowany zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z innymi antybiotykami, w zależności od rodzaju i ciężkości zakażenia.
Dawkowanie
Dawkowanie ceftazydymu zależy od rodzaju i ciężkości zakażenia, wieku pacjenta, masy ciała oraz funkcji nerek. Lek może być podawany w postaci przerywanej infuzji lub ciągłego wlewu dożylnego.
| Grupa pacjentów | Rodzaj zakażenia | Dawkowanie |
|---|---|---|
| Dorośli i dzieci ≥40 kg | Większość zakażeń | 1-2 g co 8-12 h |
| Dorośli i dzieci ≥40 kg | Ciężkie zakażenia (np. neutropenia, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) | 2 g co 8 h |
| Dzieci <40 kg | Większość zakażeń | 100-150 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych |
| Noworodki i niemowlęta ≤2 m-cy | Większość zakażeń | 25-60 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych |
Dawkowanie należy dostosować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek.
U pacjentów w podeszłym wieku (powyżej 80 lat) dawka dobowa nie powinna zazwyczaj przekraczać 3 g ze względu na związane z wiekiem zmniejszenie klirensu ceftazydymu.
Przeciwwskazania
Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania ceftazydymu jest nadwrażliwość na cefalosporyny. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z nadwrażliwością na penicyliny lub inne antybiotyki β-laktamowe ze względu na możliwość reakcji krzyżowych.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania ceftazydymu należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:
- U pacjentów z niewydolnością nerek konieczna jest modyfikacja dawkowania
- Ostrożność zalecana przy jednoczesnym stosowaniu z antybiotykami aminoglikozydowymi, furosemidem i innymi lekami nefrotoksycznymi
- Przed zastosowaniem ceftazydymu w monoterapii w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych należy wykonać antybiogram
- U osób w podeszłym wieku nie należy przekraczać dawki 3 g/dobę
Ścisła obserwacja kliniczna bezpieczeństwa i skuteczności jest zalecana u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby oraz u dzieci otrzymujących lek w ciągłej infuzji.
Interakcje
Ceftazydym może wchodzić w interakcje z innymi lekami, w szczególności:
- Zwiększone ryzyko nefrotoksyczności przy jednoczesnym stosowaniu z aminoglikozydami, wankomycyną lub silnymi diuretykami
- Niezgodność farmaceutyczna z roztworami antybiotyków aminoglikozydowych - nie podawać w jednym roztworze
- Wodorowęglan sodu zmniejsza stabilność roztworu ceftazydymu - nie stosować jako rozpuszczalnika
Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu ceftazydymu z wymienionymi lekami i monitorować funkcję nerek pacjenta.
Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią
Ceftazydym należy stosować w ciąży tylko wtedy, gdy przewidywane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Podczas karmienia piersią lek należy stosować ostrożnie, monitorując stan dziecka.
Działania niepożądane
Ceftazydym jest zazwyczaj dobrze tolerowany, jednak mogą wystąpić następujące działania niepożądane:
- Reakcje miejscowe: zapalenie żył (w tym zakrzepowe) po podaniu dożylnym, ból i zaczerwienienie po podaniu domięśniowym
- Reakcje nadwrażliwości: wysypka, pokrzywka, gorączka, świąd; rzadko ciężkie reakcje skórne
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha
- Kandydoza jamy ustnej lub układu moczowo-płciowego
- Zaburzenia hematologiczne: przemijająca eozynofilia, rzadko inne zmiany w obrazie krwi
- Zaburzenia neurologiczne: ból i zawroty głowy, parestezje
- Zmiany w wynikach badań laboratoryjnych: wzrost aktywności enzymów wątrobowych, stężenia mocznika i kreatyniny
W przypadku wystąpienia ciężkich działań niepożądanych należy przerwać leczenie i skonsultować się z lekarzem.
Przedawkowanie
Przedawkowanie ceftazydymu może prowadzić do powikłań neurologicznych, w tym encefalopatii, drgawek i śpiączki. Ryzyko przedawkowania jest zwiększone u pacjentów z niewydolnością nerek, jeśli dawkowanie nie zostało odpowiednio dostosowane. W przypadku przedawkowania można zastosować hemodializę lub dializę otrzewnową w celu zmniejszenia stężenia leku w surowicy.
Mechanizm działania
Ceftazydym jest antybiotykiem β-laktamowym z grupy cefalosporyn III generacji. Wykazuje silne działanie bakteriobójcze poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii. Jest oporny na działanie większości β-laktamaz, co zapewnia szerokie spektrum działania, szczególnie wobec tlenowych bakterii Gram-ujemnych, w tym Pseudomonas aeruginosa.
Ceftazydym wykazuje wysoką skuteczność wobec wielu patogenów, w tym:
- Pseudomonas spp. (w tym P. aeruginosa)
- Pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae (np. Proteus spp., Klebsiella spp., Enterobacter spp.)
- Haemophilus influenzae i H. parainfluenzae
- Neisseria spp.
- Streptococcus spp.
- Staphylococcus spp. (z wyjątkiem szczepów opornych na meticylinę)
Lek nie wykazuje aktywności wobec Enterococcus spp., Bacteroides fragilis, Listeria monocytogenes i Campylobacter pylori.
Właściwości farmakokinetyczne
Ceftazydym charakteryzuje się korzystnymi właściwościami farmakokinetycznymi:
- Niskie wiązanie z białkami osocza (około 10%)
- Stężenie terapeutyczne we krwi utrzymuje się przez 8-12 godzin
- Dobra penetracja do tkanek i płynów ustrojowych, w tym do kości, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu opłucnowego i stawowego
- Brak metabolizmu wątrobowego - lek wydalany w postaci niezmienionej
- Główna droga eliminacji - nerki (80-90% w ciągu 24 godzin)
- Okres półtrwania w surowicy wynosi około 2 godziny
Te właściwości farmakokinetyczne pozwalają na stosowanie ceftazydymu w dogodnych schematach dawkowania, zapewniając skuteczne stężenia terapeutyczne w miejscu zakażenia.
Postać farmaceutyczna
Fortum® dostępny jest w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań lub infuzji. Jedna fiolka zawiera 250 mg, 500 mg, 1 g lub 2 g ceftazydymu.
Ceftazydym jest cennym antybiotykiem w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych, szczególnie tych wywołanych przez bakterie Gram-ujemne. Jego szerokie spektrum działania, korzystne właściwości farmakokinetyczne i stosunkowo dobry profil bezpieczeństwa czynią go ważnym narzędziem w arsenale terapeutycznym współczesnej medycyny. Jednakże, jak w przypadku wszystkich antybiotyków, należy stosować go rozważnie, zgodnie z zasadami racjonalnej antybiotykoterapii, aby zapobiegać rozwojowi oporności bakterii.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B