Fluorouracil medac - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Fluorouracil medac jest wskazany w leczeniu wspomagającym i paliatywnym raka piersi oraz raka okrężnicy. Może być stosowany w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie fluorouracylu należy dostosować indywidualnie, biorąc pod uwagę stan pacjenta, rodzaj nowotworu oraz ewentualne leczenie skojarzone. Terapię należy rozpoczynać w warunkach szpitalnych. Maksymalna dobowa dawka nie powinna przekraczać 0,8-1 g.

Dawkę oblicza się na podstawie masy ciała pacjenta, z wyjątkiem osób otyłych, z obrzękami lub innymi formami nieprawidłowego zatrzymywania płynów (np. wodobrzusze). W takich przypadkach należy brać pod uwagę prawidłową masę ciała.

Zmniejszenie dawki jest wskazane u pacjentów:

• z wyniszczeniem
• poddanych rozległym zabiegom chirurgicznym w ciągu 30 dni przed rozpoczęciem leczenia
• z osłabioną czynnością szpiku kostnego
• z zaburzoną czynnością nerek lub wątroby

Schemat dawkowania dla dorosłych w monoterapii:

Leczenie początkowe:

Lek może być podawany we wlewie lub wstrzyknięciu, przy czym wlew jest zwykle preferowany ze względu na mniejszą toksyczność.

Tabela: Schematy dawkowania fluorouracylu w leczeniu początkowym

Terapia podtrzymująca:

Po wyeliminowaniu objawów toksyczności, można zastosować:

• Powtórzenie cyklu wstępnego po 4-6 tygodniach
• Wstrzyknięcia dożylne 5-15 mg/kg mc. w odstępach tygodniowych

Alternatywnie, można stosować 15 mg/kg mc. dożylnie raz w tygodniu przez cały cykl leczenia.

Leczenie skojarzone z radioterapią: Stosuje się standardowe dawki fluorouracylu w połączeniu z napromienianiem.

Brak danych dotyczących stosowania leku u dzieci. U osób w podeszłym wieku stosuje się te same zasady dawkowania co u innych dorosłych pacjentów.

Fluorouracil medac może być podawany we wstrzyknięciu dożylnym oraz we wlewie dożylnym lub dotętniczym.

Przeciwwskazania

Stosowanie fluorouracylu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na substancję czynną
• Niewydolność szpiku kostnego (leukopenia <3x10⁹/l, trombocytopenia <100x10⁹/l)
• Ciąża i okres karmienia piersią
• Poważne upośledzenie czynności nerek i wątroby
• Ciężkie zakażenia
• Choroba niedokrwienna serca (zwłaszcza przy dużych dawkach)

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku krwawień (zwłaszcza z przewodu pokarmowego), zapalenia i owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego oraz ciężkich biegunek.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas leczenia fluorouracylem konieczne jest regularne monitorowanie:

• Morfologii krwi
• Czynności wątroby
• Czynności nerek

Zaleca się regularną obserwację kardiologiczną, szczególnie przy podawaniu leku w ciągłych długotrwałych wlewach w dużych dawkach.

Fluorouracil może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Interakcje

Fluorouracil wykazuje działanie synergiczne w oparciu o mechanizm biomodulacji z:

• Folinianem wapnia
• Interferonem alfa i gamma
• Cisplatyną
• Metotreksatem
• PALA (kwas N-fosfonacetylo-L-asparaginiowy)

Ciąża i laktacja

Stosowanie fluorouracylu u kobiet w ciąży i podczas karmienia piersią jest przeciwwskazane.

Działania niepożądane

Mielotoksyczność: Obserwowana głównie przy podawaniu leku w krótkotrwałym wstrzyknięciu dożylnym. Obejmuje leukopenię (nadir 7-14 dzień po podaniu) i trombocytopenię.

Toksyczność przewodu pokarmowego: Przy podawaniu leku we wlewie ciągłym, nawet przy dużych dawkach, obserwuje się zmianę profilu toksyczności - rzadziej występuje mielotoksyczność, ale zwiększa się toksyczność ze strony przewodu pokarmowego:

• Biegunki
• Nudności
• Wymioty
• Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i przełyku

Zmiany skórne: Tzw. zespół ręka-stopa, szczególnie przy długotrwałej terapii dużymi dawkami podawanymi we wlewach trwających powyżej 24 h. Charakteryzuje się:

• Zmianami złuszczeniowymi
• Zapaleniem skóry
• Hiperpigmentacją skóry
• Zmianami struktury paznokci
• Łysieniem

Zaburzenia okulistyczne: Zapalenie spojówek, nadmierne łzawienie, światłowstręt, dacryostenosis (zwężenie dróg łzowych).

Neurotoksyczność: Ataksja móżdżkowa, niewyraźna mowa, oczopląs, zawroty głowy, zaburzenia układu pozapiramidowego.

Kardiotoksyczność: Szczególnie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca w wywiadzie. Objawy obejmują ból zamostkowy i zmiany niedokrwienne w EKG.

Inne działania niepożądane to zapalenie żył, reakcje nadwrażliwości oraz działanie mutagenne i teratogenne.

Mechanizm działania

Fluorouracil jest cytostatykiem z grupy antymetabolitów, działającym jako antymetabolit pirymidyny. Blokuje syntezę DNA i RNA poprzez swoje główne metabolity:

• Monofosforan fluorodeoksyurydyny - wiąże się z syntetazą tymidylową, hamując syntezę DNA (tzw. śmierć tymidynowa komórki)
• Trójfosforan fluorourydyny - przyłącza się do RNA, hamując syntezę RNA i białek (tzw. śmierć uracylowa komórki)
• Trójfosforan fluorodeoksyurydyny - przyłącza się do DNA, hamując jego syntezę

Właściwości farmakokinetyczne

Po podaniu dożylnym fluorouracyl ulega szybkiej dystrybucji w całym organizmie, docierając w znacznym stopniu do tkanek szybko rosnących: szpiku kostnego, błony śluzowej przewodu pokarmowego i tkanki nowotworowej. Przenika przez barierę krew-mózg.

Lek bardzo nieznacznie wiąże się z białkami osocza. Ulega szybkiemu metabolizmowi w wątrobie i innych tkankach, prawie całkowicie do nieczynnych metabolitów (dwutlenek węgla i mocznik). Niecałe 15% dawki zostaje wydalone z moczem w postaci niezmienionej.

Okres półtrwania po podaniu dożylnym wynosi 12-37 minut. Szybkość klirensu jest mniejsza u kobiet niż u mężczyzn.

Zaburzenie metabolizmu fluorouracylu, np. z powodu niedoboru dehydrogenazy dihydropirymidyny (zwłaszcza genetycznie uwarunkowanego), może prowadzić do silnych działań toksycznych, szczególnie mielotoksyczności.

Skład

Jedna fiolka produktu Fluorouracil medac zawiera odpowiednio 500 mg, 1 g lub 5 g fluorouracylu.

Fluorouracil medac jest skutecznym lekiem przeciwnowotworowym, wymagającym jednak ścisłego monitorowania pacjenta ze względu na potencjalne działania niepożądane. Właściwe dawkowanie i regularna ocena stanu klinicznego pacjenta są kluczowe dla bezpiecznego i efektywnego stosowania tego leku.