Encorton®

Wyszukaj produkt

Encorton^®

Prednisone

tabl.

5 mg

100 szt. (blistry)

Doustnie

100%

37,67

B ⁽¹⁾

bezpł.

R ⁽²⁾

4,80

S ⁽³⁾

bezpł.

C ⁽⁴⁾

bezpł.

DZ ⁽⁵⁾

bezpł.

Encorton®

tabl.

5 mg

20 szt.

Doustnie

100%

15,47

B ⁽¹⁾

7,15

R ⁽²⁾

10,03

S ⁽³⁾

bezpł.

C ⁽⁴⁾

bezpł.

DZ ⁽⁵⁾

bezpł.

Encorton®

tabl.

20 mg

20 szt.

Doustnie

100%

35,64

B ⁽¹⁾

4,95

R ⁽²⁾

8,79

S ⁽³⁾

bezpł.

C ⁽⁴⁾

bezpł.

DZ ⁽⁵⁾

bezpł.

Encorton®

tabl.

10 mg

20 szt.

Doustnie

100%

25,84

B ⁽¹⁾

9,69

R ⁽²⁾

12,57

S ⁽³⁾

bezpł.

C ⁽⁴⁾

bezpł.

DZ ⁽⁵⁾

bezpł.

Encorton®

tabl.

1 mg

20 szt. (fiol.)

Doustnie

100%

8,32

Encorton®

tabl.

1 mg

20 szt. (blister)

Doustnie

100%

10,72

B ⁽¹⁾

8,29

R ⁽²⁾

9,65

S ⁽³⁾

bezpł.

C ⁽⁴⁾

bezpł.

DZ ⁽⁵⁾

bezpł.

Encorton® (prednizon)

Wskazania do stosowania

Encorton jest wskazany w leczeniu wielu schorzeń z różnych obszarów terapeutycznych, w tym:

Choroby endokrynologiczne (np. niewydolność kory nadnerczy, wrodzona hiperplazja nadnerczy)
Ciężkie choroby alergiczne oporne na inne metody leczenia
Kolagenozy (np. toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie skórno-mięśniowe)
Ciężkie choroby skóry (np. pęcherzyca, ciężka łuszczyca)
Choroby przewodu pokarmowego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna)
Choroby hematologiczne (np. niedokrwistości hemolityczne, małopłytkowość)
Choroby nowotworowe (jako leczenie paliatywne)
Choroby neurologiczne (stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia)
Choroby oka (ciężkie procesy alergiczne i zapalne)
Choroby układu oddechowego (np. astma oskrzelowa, sarkoidoza)
Choroby reumatyczne (jako leczenie wspomagające w stanach zaostrzenia)

Encorton znajduje zastosowanie w leczeniu wielu poważnych schorzeń, często jako terapia drugiego rzutu lub wspomagająca, gdy inne metody leczenia okazują się nieskuteczne. Ze względu na silne działanie immunosupresyjne i przeciwzapalne, lek jest skuteczny w tłumieniu objawów chorób o podłożu autoimmunologicznym i zapalnym.

Dawkowanie

Dawkowanie Encortonu należy ustalać indywidualnie w zależności od rodzaju i nasilenia choroby oraz odpowiedzi pacjenta na leczenie. Ogólne zasady dawkowania:

Grupa pacjentów	Dawkowanie
Dorośli i młodzież	5-60 mg/dobę, maksymalnie do 250 mg/dobę
Dzieci	2 mg/kg masy ciała/dobę w dawkach podzielonych

Dawkowanie w wybranych wskazaniach:

Stwardnienie rozsiane (dorośli): 200 mg/dobę przez 7 dni, następnie 80 mg co drugi dzień przez 1 miesiąc
Zespół nerczycowy (dzieci): dawka początkowa 7-20 mg 4 razy na dobę, w zależności od wieku
Choroby reumatyczne, białaczka, nowotwory (dzieci): 0,5-0,375 mg/kg masy ciała lub 15-11,25 mg/m2 powierzchni ciała 4 razy na dobę
Gruźlica (dzieci): 0,5 mg/kg masy ciała lub 15 mg/m2 powierzchni ciała 4 razy na dobę przez 2 miesiące

Po uzyskaniu pożądanego efektu terapeutycznego należy stopniowo zmniejszać dawkę do najmniejszej skutecznej. Odstawianie leku, zwłaszcza po długotrwałym stosowaniu, powinno odbywać się stopniowo.

Przeciwwskazania

Główne przeciwwskazania do stosowania Encortonu obejmują:

Nadwrażliwość na prednizon lub którąkolwiek substancję pomocniczą
Układowe zakażenia grzybicze

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Stosowanie Encortonu wymaga zachowania szczególnej ostrożności w wielu sytuacjach klinicznych:

Zakażenia - lek może maskować objawy i zwiększać podatność na infekcje
Szczepienia - nie należy podawać żywych szczepionek podczas leczenia
Gruźlica - konieczne jednoczesne leczenie przeciwgruźlicze
Choroby przewodu pokarmowego - zwiększone ryzyko perforacji i krwawień
Choroby układu sercowo-naczyniowego - retencja sodu i wody, nadciśnienie
Zaburzenia endokrynologiczne - wpływ na gospodarkę węglowodanową
Osteoporoza - zwiększone ryzyko utraty masy kostnej
Choroby psychiczne - możliwość wystąpienia lub nasilenia zaburzeń
Jaskra - wzrost ciśnienia śródgałkowego

Podczas leczenia konieczne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta, w tym kontrola ciśnienia tętniczego, poziomu elektrolitów, glukozy oraz badania okulistyczne.

Interakcje z innymi lekami

Encorton wchodzi w liczne interakcje z innymi lekami, m.in.:

NLPZ - zwiększone ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego
Leki przeciwzakrzepowe - zmiana skuteczności, konieczność modyfikacji dawki
Leki przeciwcukrzycowe - osłabienie działania hipoglikemizującego
Leki indukujące enzymy wątrobowe - osłabienie działania prednizonu
Szczepionki - zmniejszona odpowiedź immunologiczna

Przed zastosowaniem jakichkolwiek leków jednocześnie z Encortonem należy skonsultować się z lekarzem.

Ciąża i karmienie piersią

Stosowanie Encortonu w ciąży jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Długotrwałe stosowanie lub wysokie dawki mogą mieć niekorzystny wpływ na rozwój płodu. Podczas karmienia piersią stosowanie dawek powyżej 5 mg/dobę wymaga zaprzestania karmienia.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane Encortonu obejmują:

Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe: osłabienie mięśni, osteoporoza
Zaburzenia żołądka i jelit: wrzody, krwawienia
Zaburzenia skórne: trądzik, rozstępy
Zaburzenia endokrynologiczne: zespół Cushinga, zaburzenia wzrostu u dzieci
Zaburzenia oka: zaćma, jaskra
Zaburzenia psychiczne: zmiany nastroju, depresja
Zaburzenia metaboliczne: hiperglikemia, retencja sodu i wody

Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych wzrasta przy długotrwałym stosowaniu i wysokich dawkach leku.

Wnioski

Encorton jest silnym lekiem o szerokim spektrum działania, skutecznym w leczeniu wielu poważnych schorzeń. Jednak ze względu na liczne działania niepożądane i interakcje, jego stosowanie wymaga ścisłego nadzoru lekarskiego i regularnego monitorowania stanu pacjenta. Kluczowe jest stosowanie najmniejszej skutecznej dawki przez możliwie najkrótszy czas oraz stopniowe odstawianie leku po długotrwałej terapii.

Warto zapamiętać

Encorton jest lekiem o silnym działaniu przeciwzapalnym i immunosupresyjnym, stosowanym w leczeniu wielu poważnych schorzeń.
Dawkowanie leku musi być ściśle dostosowane do indywidualnego stanu pacjenta i systematycznie kontrolowane przez lekarza.

Mechanizm działania

Encorton zawiera prednizon, który jest prolekiem. Po podaniu doustnym jest metabolizowany w wątrobie do aktywnego metabolitu - prednizolonu. Prednizolon wykazuje silne działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne poprzez:

Hamowanie gromadzenia się komórek zapalnych w ognisku zapalnym
Zmniejszenie przepuszczalności naczyń krwionośnych
Hamowanie uwalniania mediatorów zapalenia
Wpływ na syntezę i uwalnianie cytokin
Hamowanie aktywności układu odpornościowego

Dzięki tym mechanizmom Encorton skutecznie tłumi procesy zapalne i reakcje immunologiczne w organizmie, co przekłada się na jego szerokie zastosowanie kliniczne w wielu chorobach o podłożu zapalnym i autoimmunologicznym.

Postać farmaceutyczna

Encorton dostępny jest w postaci tabletek doustnych zawierających 1 mg, 5 mg, 10 mg lub 20 mg prednizonu. Różne dawki umożliwiają precyzyjne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.

Lek należy przyjmować doustnie, w trakcie posiłku, aby zmniejszyć ryzyko podrażnienia przewodu pokarmowego. Tabletek nie należy dzielić.

Podsumowanie

Encorton jest cennym lekiem w terapii wielu poważnych schorzeń, jednak jego stosowanie wymaga dużej ostrożności i ścisłego nadzoru lekarskiego. Kluczowe jest indywidualne dostosowanie dawki, regularne monitorowanie stanu pacjenta oraz świadomość potencjalnych działań niepożądanych i interakcji. Przy prawidłowym stosowaniu Encorton może znacząco poprawić jakość życia pacjentów cierpiących na choroby zapalne i autoimmunologiczne.

1) Nowotwory złośliwe
2) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Wskazania pozarejestracyjne: Eozynofilowe zapalenie jelit u dzieci do 18 rż.; miastenia; zespół miasteniczny; miopatia zapalna; neuropatia zapalna (z wyjątkiem zespołu Guillaina-Barrego); obturacyjne choroby płuc - w przypadkach innych niż określone w ChPL; choroby autoimmunizacyjne - w przypadkach innych niż określone w ChPL; stan po przeszczepie narządu, kończyny, tkanek, komórek lub szpiku
3) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
4) Kobiety w ciąży
5) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia

Wskazania

Choroby układu endokrynnego: niewydolność kory nadnerczy pierwotna (choroba Addisona) i wtórna (lekami z wyboru są hydrokortyzon i kortyzon, syntetyczne pochodne mogą być stosowane z mineralokortykoidami); wrodzona hiperplazja nadnerczy; hiperkalcemia związana z chorobą nowotworową; zapalenie tarczycy (nieropne). Choroby alergiczne o ciężkim przebiegu, oporne na inne metody leczenia: kontaktowe zapalenie skóry; atopowe zapalenie skóry; choroba posurowicza; reakcje nadwrażliwości na leki; całoroczny lub sezonowy alergiczny nieżyt nosa. Kolagenozy (glikokortykosteroidy wskazane są w okresach zaostrzenia lub w niektórych przypadkach jako leczenie podtrzymujące): ostre reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego; zapalenie skórno-mięśniowe (u dzieci glikokortykosteroidy mogą być lekiem z wyboru); toczeń rumieniowaty układowy. Choroby skóry i błon śluzowych: złuszczające zapalenie skóry; opryszczkowe pęcherzowe zapalenie skóry; ciężkie łojotokowe zapalenie skóry; ciężki rumień wielopostaciowy (zespół Stevens-Johnsona); ziarniniak grzybiasty; pęcherzyca; ciężka łuszczyca. Choroby przewodu pokarmowego (w okresach zaostrzenia; długotrwałe leczenie jest niewskazane): wrzodziejące zapalenie okrężnicy; choroba Leśniowskiego-Crohna. Choroby układu krwiotwórczego: niedokrwistość hemolityczna nabyta (autoimmunologiczna); niedokrwistość aplastyczna wrodzona; niedokrwistość wskutek wybiórczej hipoplazji układu czerwonokrwinkowego; małopłytkowość wtórna u dorosłych; idiopatyczna plamica małopłytkowa (choroba Werlhofa) u dorosłych. Choroby nowotworowe (jako leczenie paliatywne, łącznie z odpowiednim leczeniem przeciwnowotworowym): białaczka i chłoniaki u dorosłych; ostra białaczka u dzieci; zespół nerczycowy; glikokortykosteroidy wskazane są w celu wywołania diurezy lub uzyskania remisji w przypadku białkomoczu w zespole nerczycowym idiopatycznym bez mocznicy lub w celu poprawy czynności nerek u chorych z toczniem rumieniowatym. W idiopatycznym zespole nerczycowym długotrwałe leczenie może być konieczne w celu zapobieżenia częstym nawrotom. Choroby neurologiczne: stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia. Choroby oka (ciężkie ostre i przewlekłe procesy alergiczne i zapalne): zapalenie tęczówki; zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego; zapalenie naczyniówki i siatkówki; rozlane zapalenie błony naczyniowej tylnego odcinka oka; zapalenie nerwu wzrokowego; współczulne zapalenie naczyniówki; zapalenie przedniego odcinka oka; alergiczne zapalenie spojówek; zapalenie rogówki (nie związane z zakażeniem wirusem opryszczki lub zakażeniem grzybiczym); alergiczne owrzodzenie brzeżne rogówki. Choroby układu oddechowego: beryloza; zespół Löfflera; zachłystowe zapalenie płuc; objawowa sarkoidoza; piorunująca lub rozsiana gruźlica płuc (z jednoczesnym leczeniem przeciwgruźliczym); astma oskrzelowa. Choroby reumatyczne (jako leczenie wspomagające w stanach zaostrzenia): zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa; łuszczycowe zapalenie stawów; reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (w przypadkach opornych na inne metody leczenia). Inne, niereumatyczne stany zapalne układu kostno-stawowego: ostre i podostre zapalenie kaletki; ostre dnawe zapalenie stawów; ostre, nieswoiste zapalenie pochewki ścięgna; pourazowe zapalenie kości i stawów; zapalenie błony maziowej u pacjentów z zapaleniem kości i stawów; zapalenie nadkłykcia. Inne: gruźlicze zapalenie opon mózgowych z blokiem podpajęczynówkowym (jednocześnie z leczeniem przeciwgruźliczym); włośnica z zajęciem mięśnia sercowego lub układu nerwowego.

Dawkowanie

Dawkę należy ustalać indywidualnie, zależnie od rodzaju choroby i odpowiedzi na leczenie. Po uzyskaniu pożądanego efektu leczniczego wskazane jest stopniowe zmniejszanie dawki do najmniejszej dawki skutecznej. Także przed planowanym odstawieniem leku dawkę należy zmniejszać stopniowo. W przypadku długotrwałego leczenia dużymi dawkami odstawienie leku można rozpocząć zmniejszaniem dawki o 1 mg miesięcznie, w przypadku krótkiego okresu leczenia - o 2-5 mg co 2-7 dni. Prednizon podawany w dawce do 40 mg/dobę przez okres krótszy niż 7 dni można odstawić bez ryzyka zahamowania osi przysadka - nadnercza. W celu zmniejszenia ryzyka zahamowania osi podwzgórze - przysadka - nadnercza zaleca się podawanie leku raz/dobę, w godzinach rannych, ponieważ rano jest największe wydzielanie endogennych kortykosteroidów. Jednakże, w niektórych przypadkach może być konieczne częstsze podawanie prednizonu. Zazwyczaj stosowane dawki. Dorośli i młodzież: 5-60 mg/dobę, jako pojedyncza dawka lub w dawkach podzielonych, maks. do 250 mg/dobę. Dzieci: 2 mg/kg mc./dobę w dawkach podzielonych co 6-8 h, lub w dawce jednorazowej. Stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia. Dorośli: 200 mg/dobę przez 7 dni, następnie 80 mg co drugi dzień przez 1 m-c. Zespół nerczycowy. Dzieci do 18 m-ca: dawka nie została ustalona. Dzieci 18 m-cy - 4 lat: początkowo 7-10 mg 4x/dobę. Dzieci 4-10 lat: początkowo 15 mg 4x/dobę. Dzieci powyżej 10 lat: początkowo 20 mg 4x/dobę. Reumatyczne zapalenie serca, białaczka, nowotwory. Dzieci: przez pierwsze 2-3 tyg.: 0,5 mg/kg mc. lub 15 mg/m² pc. 4x/dobę; następnie 0,375 mg/kg mc. lub 11,25 mg/m² pc. 4x/dobę przez 4-6 tyg. Gruźlica (z jednoczesnym leczeniem przeciwgruźliczym). Dzieci: 0,5 mg/ kg mc. lub 15 mg na m² pc. 4x/dobę przez 2 m-ce.

Uwagi

Lek należy przyjmować w trakcie posiłku. Tabl. nie należy dzielić.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną prednizon lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Układowe zakażenia grzybicze.

Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności

Prednizon jest przeciwwskazany u pacjentów z układowymi zakażeniami grzybiczymi, ze względu na ryzyko nasilenia zakażenia. W zakażeniach grzybiczych leczonych amfoterycyną B może być niekiedy stosowany w celu zmniejszenia jej działań niepożądanych, jednak w tych przypadkach może powodować zastoinową niewydolność krążenia i powiększenie serca oraz ciężką hipokaliemię. U pacjentów leczonych kortykosteroidami, w sytuacji zwiększonego stresu może wystąpić konieczność podania zwiększonej dawki szybko działającego glikokortykosteroidu. Nagłe zaprzestanie leczenia może spowodować wystąpienie niewydolności kory nadnerczy, dlatego należy dawkę prednizonu zmniejszać stopniowo. Schemat zmniejszania dawki zależy od rodzaju choroby, okresu leczenia, wielkości stosowanej dawki i reakcji pacjenta. Prednizon może maskować objawy zakażenia, zmniejszać odporność na zakażenie i zdolność do jego lokalizacji. Osoby leczone kortykosteroidami powinny unikać ekspozycji na ospę wietrzną i odrę, ponieważ w przypadku zakażenia tymi chorobami, ich przebieg jest znacznie cięższy (nawet zakończony zgonem). Prednizon może ujawnić utajoną pełzakowicę. U osób przybyłych z krajów tropikalnych lub pacjentów z biegunką o nieznanej przyczynie, należy wykluczyć zakażenie pełzakiem czerwonki przed leczeniem glikokortykosteroidami. Pacjentów leczonych prednizonem nie należy szczepić żywymi szczepionkami wirusowymi. Podanie inaktywowanej szczepionki wirusowej lub bakteryjnej może nie spowodować oczekiwanego wzrostu przeciwciał, chyba że szczepienie stosuje się u pacjentów otrzymujących glikokortykosteroidy jako leczenie substytucyjne, np. w chorobie Addisona. Podawanie prednizonu pacjentom z czynną gruźlicą powinno być ograniczone do przypadków gruźlicy rozsianej lub o przebiegu piorunującym i tylko przy jednoczesnym leczeniu przeciwgruźliczym. Pacjenci z gruźlicą utajoną lub dodatnią próbą tuberkulinową otrzymujący prednizon powinni być obserwowani celem wykrycia rozwoju gruźlicy. W przypadku długotrwałego stosowania glikokortykosteroidów powinni otrzymywać profilaktycznie leki przeciwgruźlicze. Przerwanie leczenia po długotrwałym stosowaniu może wywołać objawy zespołu odstawienia glikokortykosteroidów, tj.: gorączka, bóle mięśni i stawów, złe samopoczucie. Objawy te mogą wystąpić nawet w przypadku, gdy nie stwierdza się niewydolności kory nadnerczy. U pacjentów z niedoczynnością tarczycy lub marskością wątroby prednizon wykazuje silniejsze działanie. W przypadku półpaśca ocznego stosować ostrożnie ze względu na ryzyko perforacji rogówki. Prednizon należy stosować w najmniejszych skutecznych dawkach. Jeśli możliwe jest zmniejszenie dawki, należy zmniejszać ją stopniowo. Podczas stosowania prednizonu mogą wystąpić zaburzenia psychiczne, tj.: euforia, bezsenność, nagłe zmiany nastroju, zaburzenia osobowości, ciężka depresja, objawy psychozy. Istniejąca wcześniej chwiejność emocjonalna lub skłonności psychotyczne mogą nasilać się podczas leczenia. Należy zachować ostrożność podczas leczenia ASA razem z prednizonem u pacjentów z hipoprotrombinemią. Należy ostrożnie stosować prednizon w nieswoistym wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy jeśli istnieje zagrożenie perforacją, ropniach lub innych ropnych zakażeniach, uchyłkowatości jelit, świeżych zespoleniach jelitowych, czynnym lub utajonym wrzodzie trawiennym, w zapaleniu przełyku, w zapaleniu żołądka, w nadczynności i niedoczynności tarczycy, niewydolności nerek, nadciśnieniu tętniczym, osteoporozie, myasthenia gravis, cukrzycy, upośledzonej czynności wątroby, chorobach serca, zastoinowej niewydolności krążenia, w ostatnio przebytym zawale serca, jaskrze, zakażeniach grzybiczych lub wirusowych, hiperlipidemii, hipoalbuminemii. Długotrwałe stosowanie prednizonu może powodować zaćmę, jaskrę z możliwością uszkodzenia nerwów wzrokowych, a także zwiększać ryzyko wtórnych zakażeń grzybiczych lub wirusowych. Prednizon podawany w średnich i dużych dawkach może powodować wzrost ciśnienia tętniczego, retencję wody i sodu oraz zwiększone wydalanie potasu. Może być konieczne ograniczenie sodu w diecie oraz suplementacja potasu. Prednizon powoduje także zwiększone wydalanie wapnia. W razie perforacji w obrębie przewodu pokarmowego u pacjentów leczonych dużymi dawkami prednizonu, objawy zapalenia otrzewnej mogą być nieznaczne lub nie wystąpić wcale. Dzieci leczone długotrwale należy obserwować celem wykrycia wystąpienia zaburzeń wzrostu i rozwoju. U niektórych pacjentów glikokortykosteroidy mogą zwiększać lub zmniejszać ruchliwość i liczbę plemników. U pacjentów leczonych kortykosteroidami należy kontrolować czynność nadnerczy, stężenia elektrolitów, stężenie glukozy we krwi, czas protrombinowy (u pacjentów otrzymujących leki przeciwzakrzepowe z grupy kumaryny), wykonywać badania okulistyczne, badać kał na obecność krwi utajonej. Spodziewane jest, że jednoczesne podawanie inhibitorów CYP3A, w tym produktów zawierających kobicystat, zwiększy ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Należy unikać łączenia leków, chyba że korzyść przewyższa zwiększone ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem glikokortykosteroidów; w takim przypadku pacjenta należy obserwować w celu wykrycia ogólnoustrojowych działań glikokortykosteroidów. Lek zawiera laktozę i nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Niektóre działania niepożądane (drgawki, zawroty i bóle głowy, niewyraźne lub podwójne widzenie, zaburzenia psychiczne) mogą zaburzyć zdolność prowadzenia pojazdów, obsługę maszyn i sprawność psychofizyczną.

Interakcje

NLPZ, alkohol: zwiększone ryzyko owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Amfoterycyna B, inhibitory anhydrazy węglanowej: hipokaliemia, przerost mięśnia sercowego, zastoinowa niewydolność krążenia. Paracetamol: hipernatremia, obrzęki, zwiększone wydalanie wapnia, ryzyko hipokalcemii i osteoporozy, zwiększone ryzyko hepatotoksyczności paracetamolu. Steroidy anaboliczne, androgeny: obrzęki, trądzik. Leki cholinolityczne, głównie atropina: wzrost ciśnienia śródgałkowego. Leki przeciwzakrzepowe, pochodne kumaryny, indandionu, heparyny, streptokinaza, urokinaza: zmniejszona, a u niektórych pacjentów zwiększona skuteczność, dawka powinna być ustalona na podstawie czasu protrombinowego; zwiększone ryzyko owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne mogą nasilać zaburzenia psychiczne związane ze stosowaniem prednizonu, nie należy ich stosować do leczenia tego powikłania. Doustne leki przeciwcukrzycowe, insulina: zwiększenie stężenia glukozy we krwi. Może być konieczna zmiana dawki. Leki stosowane w nadczynności tarczycy, hormony tarczycy: zmieniona czynność tarczycy; może być konieczna zmiana dawki lub odstawienie leku stosowanego w nadczynności tarczycy lub hormonu tarczycy. Asparaginaza: nasilone działanie hiperglikemizujące asparaginazy. Doustne leki antykoncepcyjne zawierające estrogeny: estrogeny zmieniają metabolizm prednizonu i zmieniają jego wiązanie z białkami, co prowadzi do wydłużenia T_0,5 i nasilenia działania prednizonu. Glikozydy naparstnicy: zwiększają ryzyko zaburzeń rytmu serca i toksyczności glikozydów związanej z hipokaliemią. Leki moczopędne: osłabione działanie leków moczopędnych, hipokaliemia. Związki indukujące enzymy mikrosomalne: osłabienie siły działania glikokortykosteroidów. Efedryna może przyspieszać metabolizm glikokortykosteroidów, może być konieczna zmiana dawki prednizonu. Kwas foliowy: zwiększone zapotrzebowanie organizmu na ten lek. Leki immunosupresyjne: zwiększenie ryzyka zakażeń, rozwoju chłoniaków i innych chorób limfoproliferacyjnych. Izoniazyd: przyspieszony metabolizm izoniazydu w wątrobie i jego wydalanie, co prowadzi do zmniejszenia stężenia izoniazydu w osoczu, może być konieczna modyfikacja dawki. Meksyletyna: przyspieszony metabolizm meksyletyny i zmniejszenie jej stężenia w osoczu. Mitotan: hamuje czynność kory nadnerczy i zmienia metabolizm glikokortykosteroidów, podczas jego stosowania zwykle konieczne jest podawanie glikokortykosteroidów, ale w dawkach większych niż zwykle. Leki blokujące płytkę motoryczną niedepolaryzujące: hipokaliemia związana ze stosowaniem prednizonu może nasilać blok płytki motorycznej prowadząc do przedłużenia czasu trwania depresji oddechowej i porażenia. Salicylany: zwiększone wydalanie salicylanów, zmniejszone stężenia w osoczu, ryzyko owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Sód: obrzęki, podwyższone ciśnienie tętnicze, może być konieczne ograniczenie sodu w diecie oraz leków z dużą zawartością sodu, suplementacja glikokortykosteroidów niekiedy wymaga dodatkowego podawania sodu. Potas: stosowanie kortykosteroidów powoduje zmniejszenie stężenia potasu w osoczu. Szczepionki zawierające żywe wirusy: podczas stosowania immunosupresyjnych dawek glikokortykosteroidów możliwa jest replikacja wirusów i rozwój chorób wirusowych, zmniejszone jest wytwarzanie przeciwciał w odpowiedzi na szczepionkę; jednoczesne stosowanie nie jest wskazane. Inne szczepionki: zwiększone ryzyko powikłań neurologicznych oraz zmniejszone wytwarzanie przeciwciał. Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych. Zmniejszona liczba bazofilów i eozynofilów. Zmniejszona liczba limfocytów i monocytów. Zwiększenie stężenia glukozy we krwi i w moczu. Zmniejszone stężenie wapnia w surowicy. Zwiększona lub zmniejszona liczba płytek krwi. Zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, trójglicerydów w surowicy. Zmniejszenie stężenia 17-hydroksysteroidów i 17-ketosteroidów w moczu. Inne badania. Zmniejszenie wychwytu znakowanego technetu Tc 99m przez tkankę kostną oraz przez guzy mózgu. Zmniejszenie wychwytu znakowanego jodu ¹²³I oraz ¹³¹I przez tarczycę. Osłabienie reakcji w skórnych testach alergicznych i próbie tuberkulinowej.

Ciąża i laktacja

Brak odpowiednio liczebnych, kontrolowanych badań u ludzi. W badaniach na zwierzętach kortykosteroidy powodowały zwiększenie częstości rozszczepów podniebienia, poronień, niewydolności łożyska i zahamowania rozwoju płodu. Wprawdzie podejrzenia o teratogenne działanie kortykosteroidów u człowieka nie zostały potwierdzone, jednak istnieją dane, wskazujące na zwiększone ryzyko niewydolności łożyska, małej masy urodzeniowej i śmierci płodu u kobiet, które otrzymywały glikokortykosteroidy podczas ciąży. Ogólne stosowanie kortykosteroidów u kobiet ciężarnych jest dopuszczalne tylko wtedy, kiedy korzyść ze stosowania leku przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Uważa się, że leczenie matki dawką do 5 mg prednizonu/dobę nie wywołuje u dziecka działań niepożądanych. Jednak stosowanie większych dawek leku może spowodować u dziecka zahamowanie wzrostu lub zahamowanie wydzielania endogennych hormonów kory nadnerczy. Jeśli konieczne jest stosowanie większych dawek leku u kobiet w czasie laktacji, wskazane jest zaprzestanie karmienia piersią.

Działania niepożądane

Krótkotrwałe stosowanie prednizonu tylko wyjątkowo prowadzi do działań niepożądanych. Ryzyko działań niepożądanych, podanych poniżej dotyczy przede wszystkim pacjentów, otrzymujących prednizon długotrwale. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej. Osłabienie mięśni, miopatia steroidowa (częściej występuje u kobiet; zwykle rozpoczyna się od mięśni obręczy biodrowej i rozszerza się na proksymalne mięśnie barku i ramienia; rzadko dotyczy mięśni oddechowych), utrata masy mięśniowej, osteoporoza, kompresyjne złamania kręgosłupa, aseptyczna martwica głowy kości udowej i ramiennej, patologiczne złamania kości długich. Zaburzenia żołądka i jelit. Wrzód trawienny i jego następstwa: perforacje, krwawienia; perforacje jelita grubego lub cienkiego, szczególnie u pacjentów ze stanem zapalnym w obrębie jelit; zapalenie trzustki; wzdęcia; wrzodziejące zapalenie przełyku, zaburzenia trawienia. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej. Rozstępy skórne, trądzik, zaburzone gojenie ran; wybroczyny i wylewy krwawe; rumień; nasilone pocenie. Inne reakcje skórne: alergiczne zapalenie skóry, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia układu nerwowego. Wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego z tarczą zastoinową (guz mózgu rzekomy - najczęściej u dzieci, zwykle po zbyt szybkim zmniejszeniu dawki, objawami są bóle głowy, niewyraźne lub podwójne widzenie); drgawki; zawroty głowy; bóle głowy. Zaburzenia endokrynologiczne. Wtórna niedoczynność kory nadnerczy i przysadki (u pacjentów leczonych dawkami powyżej 5 mg/dobę), szczególnie w sytuacjach stresowych, jak choroba, uraz, zabieg operacyjny; zespół Cushinga; zahamowanie wzrostu u dzieci; zaburzenia cyklu miesiączkowego; zmniejszona tolerancja węglowodanów; ujawnienie cukrzycy i zwiększone zapotrzebowanie na insulinę i doustne leki hipoglikemizujące u pacjentów z jawną cukrzycą; hirsutyzm. Zaburzenia oka. Zaćma podtorebkowa tylna (2,5 do 60% pacjentów, najczęściej a wg wielu doniesień tylko u dzieci; może cofnąć się po zaprzestaniu leczenia, lub konieczne może być leczenie chirurgiczne); wzrost ciśnienia śródgałkowego; jaskra (zwykle po leczeniu trwającym co najmniej 1 rok); wytrzeszcz. Zaburzenia psychiczne. Najczęściej pojawiają się w ciągu 1-szych 2 tyg. leczenia; mogą wystąpić objawy schizofrenii, manii lub majaczenie; występują u 15-50% pacjentów; są zależne od dawki, występują najczęściej u pacjentów leczonych dawkami 40 mg prednizonu/dobę; najbardziej podatne na wystąpienie objawów są kobiety i pacjenci z toczniem rumieniowatym. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania. Ujemny bilans azotowy, hiperglikemia, glukozuria, wzrost mc., zwiększone łaknienie. Zaburzenia naczyń. Zespoły zakrzepowo-zatorowe. Inne. Reakcje anafilaktyczne i nadwrażliwość, nudności, złe samopoczucie, zaburzenia snu, retencja sodu, retencja płynów, zastoinowa niewydolność krążenia, utrata potasu, nadciśnienie, zasadowica hipokaliemiczna. Postępowanie w przypadku niektórych działań niepożądanych. Podawanie leku w czasie posiłku może zmniejszyć zaburzenia trawienia i podrażnienie przewodu pokarmowego. Skuteczność leków zobojętniających, w zapobieganiu owrzodzeniom, krwawieniom z przewodu pokarmowego czy perforacji jelit w związku z zażywaniem kortykosteroidów nie została potwierdzona. W przypadku wystąpienia miopatii steroidowej, jeśli nie można odstawić glikokortykosteroidu, zastąpienie go innym lekiem może złagodzić objawy. W związku z nasilaniem katabolizmu białek, podczas długotrwałego leczenia może być wskazana większa podaż białka w pokarmie. Ryzyko osteoporozy związane z długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów można zmniejszyć podając wapń i wit. D lub stosując odpowiednie ćwiczenia fizyczne, jeśli stan pacjenta na to pozwala. W razie wystąpienia psychozy lub depresji należy, jeśli to możliwe, zmniejszyć dawkę lub odstawić lek. W razie potrzeby można stosować fenotiazynę lub związki litu. Przeciwwskazane są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne ponieważ mogą nasilać zaburzenia psychiczne wywołane przez glikokortykosteroidy. W celu zmniejszenia niektórych objawów zespołu odstawienia glikokortykosteroidów (bez zahamowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza) można podać ASA lub inne NLPZ. Zapobieganie wystąpieniu objawów zahamowania osi przysadka-nadnercza podczas odstawiania leku: patrz ChPL.

Przedawkowanie

Nawet bardzo duże dawki kortykosteroidów nie powodują zwykle objawów ostrego przedawkowania. Doniesień na temat ostrego zatrucia tymi związkami brak. Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może powodować bardzo liczne zaburzenia, charakterystyczne dla nadmiernej aktywności hormonów kory nadnerczy, w tym zaburzenia psychiczne, nieprawidłowe odkładanie się tkanki tłuszczowej, retencję płynów, zwiększenie mc., nadmierne owłosienie, trądzik, rozstępy skórne, wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia odporności, osteoporozę, wrzód trawienny. W ostrym przedawkowaniu zaleca się opróżnienie żołądka poprzez wymioty lub płukanie. Nie ma swoistego antidotum. Leczenie ostrego przedawkowania polega na podtrzymaniu czynności życiowych.

Działanie

Prednizon jest syntetycznym glikokortykosteroidem, pochodną kortyzolu. Jest on związkiem nieaktywnym, a znaczenie kliniczne ma powstający w wątrobie metabolit prednizonu - prednizolon, glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym. Przyjmuje się, że 5 mg prednizonu wykazuje działanie przeciwzapalne równoważne 4 mg metyloprednizolonu lub triamcinolonu, 0,75 mg deksametazonu, 0,6 mg betametazonu i 20 mg hydrokortyzonu. Jego działanie mineralokortykosteroidowe stanowi ok. 60% aktywności hydrokortyzonu. Prednizolon hamuje rozwój objawów zapalenia, nie wpływając na jego przyczynę. Hamuje gromadzenie się makrofagów, leukocytów i innych komórek w rejonie ogniska zapalnego. Hamuje fagocytozę, uwalnianie enzymów lizosomalnych oraz syntezę i uwalnianie chemicznych mediatorów zapalenia. Powoduje zmniejszenie rozszerzalności i przepuszczalności naczyń włosowatych, zmniejszenie przylegania leukocytów do śródbłonka naczyń włosowatych, co prowadzi zarówno do zahamowania migracji leukocytów jak i tworzenia obrzęków. Nasila syntezę lipomoduliny, inhibitora fosfolipazy A₂ uwalniającej kwas arachidonowy z błony fosfolipidowej, z jednoczesnym hamowaniem jego syntezy.