ENGERIX B
Hepatitis B vaccine
ENGERIX B - szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
Szczepionka ENGERIX B jest przeznaczona do uodpornienia przeciwko zakażeniom wywołanym przez wszystkie znane podtypy wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV). Dostępne są dwie dawki:
- Dawka 10 µg - dla nieuodpornionych noworodków, niemowląt, dzieci i młodzieży do 15 roku życia włącznie
- Dawka 20 µg - dla osób nieuodpornionych od 16 roku życia
Szczepienie zapobiega także wirusowemu zapaleniu wątroby typu D (HDV), które występuje jednocześnie z WZW typu B. Grupy osób, które powinny być szczepione, określają lokalne wytyczne.
ENGERIX B jest uniwersalną szczepionką przeciw WZW B, dostosowaną dawkowaniem do wieku pacjenta. Zapewnia ochronę przed wszystkimi podtypami HBV oraz pośrednio przed HDV.
Dawkowanie i schemat szczepienia
Dawka 10 µg (0,5 ml)
Przeznaczona dla osób do 15 roku życia włącznie. Zalecane są dwa schematy szczepienia podstawowego:
>Schemat przyspieszony wymaga podania 4. dawki po 12 miesiącach dla zapewnienia długotrwałej ochrony.Dawka 20 µg (1,0 ml)
Przeznaczona dla osób od 16 roku życia. Zalecane schematy:
Schemat | Dawkowanie | Zalety |
---|---|---|
Standardowy | 0, 1, 6 miesiąc | Optymalna ochrona w 7 miesiącu, wysoki poziom przeciwciał |
Przyspieszony | 0, 1, 2 miesiąc + dawka po 12 miesiącach | Szybsze uzyskanie odporności, lepsza współpraca pacjenta |
Schemat | Dawkowanie | Zalety/Zastosowanie |
---|---|---|
Standardowy | 0, 1, 6 miesiąc | Optymalna ochrona w 7 miesiącu, wysoki poziom przeciwciał |
Przyspieszony | 0, 1, 2 miesiąc + dawka po 12 miesiącach | Szybsze uzyskanie odporności, lepsza współpraca pacjenta |
Wyjątkowy (dorośli) | 0, 7, 21 dzień + dawka po 12 miesiącach | Dla osób wymagających szybkiego uodpornienia (np. przed podróżą) |
Schematy szczepień są elastyczne i dostosowane do różnych potrzeb pacjentów, umożliwiając zarówno standardowe, jak i przyspieszone uodpornienie.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci z niewydolnością nerek (w tym hemodializowani)
- Dawka 10 µg: schemat 0, 1, 2, 12 miesięcy lub 0, 1, 6 miesięcy
- Dawka 20 µg (od 16 r.ż.): cztery podwójne dawki (2 x 20 µg) w schemacie 0, 1, 2, 6 miesięcy
U tych pacjentów może być konieczne podanie wyższych dawek antygenu i dodatkowych dawek szczepionki. Zaleca się monitorowanie poziomu przeciwciał.
Noworodki matek będących nosicielkami HBV
Pierwszą dawkę 10 µg należy podać w pierwszej dobie życia, a kolejne według schematu 0, 1, 2, 12 miesięcy lub 0, 1, 6 miesięcy. Zaleca się jednoczesne podanie immunoglobuliny HBIg z pierwszą dawką szczepionki.
Osoby narażone na zakażenie HBV
W przypadku ekspozycji na HBV (np. ukłucie skażoną igłą) zaleca się schemat 0, 1, 2, 12 miesięcy, z możliwością jednoczesnego podania HBIg z pierwszą dawką szczepionki.
Dla grup wysokiego ryzyka i pacjentów z obniżoną odpornością stosuje się zmodyfikowane schematy szczepień, często z dodatkowymi dawkami lub immunoglobuliną.
Warto zapamiętać
- ENGERIX B zapewnia ochronę przed wszystkimi znanymi podtypami wirusa HBV oraz pośrednio przed HDV.
- Dostępne są elastyczne schematy szczepień, dostosowane do wieku i sytuacji klinicznej pacjenta, umożliwiające zarówno standardowe, jak i przyspieszone uodpornienie.
Droga podania i przeciwwskazania
Szczepionkę należy podawać domięśniowo:
- U dzieci i dorosłych - w mięsień naramienny
- U noworodków i młodszych dzieci - w przednio-boczną część uda
W wyjątkowych przypadkach (np. u pacjentów z małopłytkowością lub zaburzeniami krzepnięcia) szczepionka może być podana podskórnie.
Przeciwwskazania:
- Nadwrażliwość na którykolwiek składnik szczepionki
- Wystąpienie objawów nadwrażliwości po poprzedniej dawce szczepionki
- Ostre choroby przebiegające z gorączką (szczepienie należy odroczyć)
ENGERIX B podaje się głównie domięśniowo, z możliwością dostosowania drogi podania w szczególnych przypadkach. Przeciwwskazania są typowe dla szczepionek i obejmują głównie reakcje alergiczne oraz ostre stany chorobowe.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przy stosowaniu szczepionki ENGERIX B należy uwzględnić następujące kwestie:
- Szczepionka może nie zapobiec zakażeniu HBV, jeśli zostanie podana w okresie wylęgania choroby
- Nie zapobiega zakażeniom wywołanym przez inne wirusy zapalenia wątroby (A, C, E)
- Nie wszyscy szczepieni uzyskają ochronną odpowiedź immunologiczną
- Czynniki obniżające odpowiedź immunologiczną: płeć męska, otyłość, nikotynizm, droga podania, niektóre choroby przewlekłe
- U osób z grupy ryzyka należy rozważyć badania serologiczne i ewentualne dodatkowe dawki
- Pacjenci z przewlekłą chorobą wątroby, zakażeni HIV lub HCV mogą i powinni być szczepieni
- Osoby z niedoborami odporności lub niewydolnością nerek mogą wymagać dodatkowych dawek
- Nie podawać dożylnie ani w mięsień pośladkowy
- Należy mieć dostępny zestaw przeciwwstrząsowy ze względu na ryzyko reakcji anafilaktycznej
- U nastolatków może wystąpić omdlenie jako reakcja psychogenna na ukłucie
- U wcześniaków (≤28 tyg. ciąży) należy monitorować czynność oddechową przez 48-72h po szczepieniu
Stosowanie ENGERIX B wymaga uwzględnienia indywidualnej sytuacji pacjenta, monitorowania odpowiedzi immunologicznej w grupach ryzyka oraz zachowania standardowych środków ostrożności jak przy innych szczepionkach.
Interakcje
ENGERIX B może być podawany jednocześnie z innymi szczepionkami:
- Można podawać równocześnie ze standardową dawką immunoglobuliny HBIg (w różne miejsca)
- Kompatybilny ze szczepionkami: BCG, Hib, WZW A, polio, MMR, DTP
- Może być podawany jednocześnie ze szczepionką przeciw HPV (choć może to nieznacznie obniżyć poziom przeciwciał anty-HBs)
- Przy jednoczesnym podawaniu różnych szczepionek, należy je aplikować w różne miejsca ciała
ENGERIX B może być stosowany do dokończenia cyklu szczepienia rozpoczętego inną szczepionką przeciw WZW B lub jako dawka przypominająca.
ENGERIX B wykazuje dobrą kompatybilność z innymi szczepionkami, co ułatwia planowanie schematów szczepień, szczególnie u dzieci.
Ciąża i laktacja
Stosowanie ENGERIX B w ciąży i podczas karmienia piersią:
- Brak danych o negatywnym wpływie na rozwój płodu
- Można podawać ciężarnym, gdy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko
- Brak przeciwwskazań do szczepienia matek karmiących piersią
- Brak danych o wpływie na dzieci karmione piersią
ENGERIX B może być stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią, gdy istnieją wyraźne wskazania do uodpornienia.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane ENGERIX B obejmują:
- Bardzo często: ból głowy, ból i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, drażliwość
- Często: senność, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, gorączka, obrzęk w miejscu wstrzyknięcia
- Niezbyt często: zawroty głowy, ból mięśni, objawy grypopodobne
- Rzadko: parestezje, pokrzywka, świąd, wysypka, ból stawów, powiększenie węzłów chłonnych
Po wprowadzeniu do obrotu raportowano również rzadkie przypadki poważniejszych działań niepożądanych, takich jak: małopłytkowość, zapalenie mózgu, drgawki, neuropatie, reakcje alergiczne (w tym anafilaksja), zapalenie stawów.
Profil bezpieczeństwa ENGERIX B jest korzystny, z przewagą łagodnych i przemijających działań niepożądanych. Poważne reakcje są rzadkie, ale wymagają uwagi i monitorowania.
Właściwości farmakologiczne
ENGERIX B to rekombinowana szczepionka zawierająca oczyszczony antygen powierzchniowy wirusa HBV (HBsAg). Antygen jest produkowany metodą inżynierii genetycznej w hodowli komórek drożdży Saccharomyces cerevisiae. Szczepionka indukuje wytwarzanie swoistych przeciwciał anty-HBs, zapewniając ochronę przed zakażeniem HBV.
Skład jednej dawki (0,5 ml) szczepionki 10 µg:
- Antygen powierzchniowy wirusa zapalenia wątroby typu B (HBsAg): 10 µg
- Adsorbowany na wodorotlenku glinu, uwodnionym: 0,25 mg Al3+
ENGERIX B to nowoczesna, rekombinowana szczepionka, której skuteczność opiera się na indukcji swoistej odpowiedzi immunologicznej przeciwko antygenowi powierzchniowemu HBV.