Donepestan - szczegółowe informacje dla lekarza

Wskazania

Donepestan jest wskazany w leczeniu objawowym łagodnej do średnio-ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera. Lek wykazuje działanie objawowe i może być stosowany u pacjentów z rozpoznanym otępieniem alzheimerowskim o nasileniu od łagodnego do umiarkowanego.

Donepestan jest lekiem pierwszego wyboru w objawowym leczeniu otępienia alzheimerowskiego o łagodnym i umiarkowanym nasileniu.

Dawkowanie i sposób podawania

Tabela 1. Schemat dawkowania Donepestanu u dorosłych i pacjentów w podeszłym wieku

Dawkę początkową 5 mg/dobę należy podawać doustnie, wieczorem, tuż przed snem przez co najmniej miesiąc. Po tym okresie można rozważyć zwiększenie dawki do 10 mg/dobę (podawanej raz na dobę), w zależności od oceny klinicznej skuteczności leczenia i tolerancji leku. Maksymalna zalecana dawka dobowa wynosi 10 mg.

Leczenie powinno być inicjowane i nadzorowane przez lekarza doświadczonego w diagnostyce i terapii otępienia w chorobie Alzheimera. Rozpoznanie powinno być ustalone zgodnie z aktualnymi kryteriami diagnostycznymi (np. DSM-IV, ICD-10). Terapię można rozpocząć tylko wtedy, gdy pacjent ma opiekuna, który będzie regularnie kontrolował przyjmowanie leku.

Dawkowanie Donepestanu należy dostosować indywidualnie, rozpoczynając od 5 mg/dobę i ewentualnie zwiększając do 10 mg/dobę po miesiącu leczenia, w zależności od skuteczności i tolerancji.

Modyfikacja dawkowania w szczególnych grupach pacjentów

Pacjenci z niewydolnością nerek: Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania, gdyż niewydolność nerek nie wpływa na klirens chlorowodorku donepezylu.

Pacjenci z niewydolnością wątroby: U pacjentów z łagodną i umiarkowaną niewydolnością wątroby zwiększanie dawki powinno odbywać się zgodnie z indywidualną tolerancją pacjenta ze względu na możliwą zwiększoną ekspozycję na lek. Brak danych dotyczących stosowania leku u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby.

Dzieci i młodzież: Donepestan nie jest zalecany do stosowania w tej grupie wiekowej.

U pacjentów z niewydolnością nerek nie ma potrzeby modyfikacji dawkowania, natomiast u osób z niewydolnością wątroby należy zachować ostrożność przy zwiększaniu dawki.

Przeciwwskazania

Donepestan jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na:

• chlorowodorek donepezylu
• pochodne piperydyny
• którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania Donepestanu jest nadwrażliwość na substancję czynną lub składniki preparatu.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Grupy pacjentów wymagające szczególnej uwagi:

• Pacjenci z ciężkim otępieniem w chorobie Alzheimera, innymi rodzajami otępienia lub innymi zaburzeniami pamięci (np. związanymi z wiekiem) - brak badań
• Pacjenci poddawani znieczuleniu - możliwość nasilenia zwiotczenia mięśni wywołanego przez pochodne sukcynylocholiny
• Pacjenci z zaburzeniami rytmu serca (zespół chorego węzła zatokowego, blok zatokowo-przedsionkowy lub przedsionkowo-komorowy) - ryzyko bradykardii
• Pacjenci z chorobą wrzodową w wywiadzie lub przyjmujący NLPZ - konieczność monitorowania
• Pacjenci z astmą lub obturacyjną chorobą płuc w wywiadzie - ostrożność ze względu na działanie cholinomimetyczne

Potencjalne działania niepożądane wymagające uwagi:

• Omdlenia i drgawki
• Niedrożność ujścia pęcherza moczowego
• Objawy pozapiramidowe
• Złośliwy zespół neuroleptyczny (rzadko)

Interakcje lekowe: Należy unikać jednoczesnego stosowania z innymi inhibitorami acetylocholinesterazy, agonistami lub antagonistami układu cholinergicznego.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów: Donepestan może mieć niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Lekarz prowadzący powinien rutynowo oceniać możliwość kontynuowania tych czynności przez pacjenta.

Stosowanie Donepestanu wymaga szczególnej ostrożności u pacjentów z zaburzeniami rytmu serca, chorobą wrzodową oraz schorzeniami układu oddechowego. Należy monitorować pacjentów pod kątem potencjalnych działań niepożądanych i interakcji lekowych.

Interakcje lekowe

Donepezyl wchodzi w interakcje z następującymi grupami leków:

• Inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol, erytromycyna) - mogą hamować metabolizm donepezylu
• Inhibitory CYP2D6 (np. fluoksetyna, chinidyna) - mogą hamować metabolizm donepezylu
• Induktory CYP3A4 i CYP2D6 (np. ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, alkohol) - mogą zmniejszać stężenie donepezylu
• Leki o działaniu antycholinergicznym - możliwe zaburzenie działania
• Sukcynylocholina i inne leki hamujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe - możliwy synergizm działania
• Agoniści cholinergiczni - możliwy synergizm działania
• Leki β-adrenolityczne wpływające na układ przewodzący serca - możliwy synergizm działania

Stosując Donepestan należy zachować ostrożność przy jednoczesnym podawaniu leków metabolizowanych przez CYP3A4 i CYP2D6 oraz leków o działaniu cholinergicznym i antycholinergicznym.

Ciąża i laktacja

Ciąża: Brak wystarczających danych dotyczących stosowania donepezylu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na przebieg porodu i rozwój pourodzeniowy. Lek nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne.

Laktacja: Brak danych dotyczących przenikania donepezylu do mleka kobiecego. Kobiety przyjmujące Donepestan nie powinny karmić piersią.

Donepestan nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią, chyba że potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu lub dziecka.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane Donepestanu to:

• Biegunka
• Kurcze mięśni
• Zmęczenie
• Nudności
• Wymioty
• Bezsenność

Inne istotne działania niepożądane obejmują:

• Zaburzenia psychiczne (omamy, pobudzenie, agresywne zachowanie)
• Zaburzenia układu nerwowego (omdlenia, zawroty głowy, drgawki)
• Zaburzenia serca (bradykardia, blok zatokowo-przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy)
• Zaburzenia żołądka i jelit (krwawienie z przewodu pokarmowego, wrzody żołądka i dwunastnicy)
• Zaburzenia wątroby (zapalenie wątroby)

Podczas stosowania Donepestanu należy monitorować pacjentów pod kątem wystąpienia działań niepożądanych, szczególnie ze strony układu pokarmowego, nerwowego i sercowo-naczyniowego.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania inhibitorów cholinesterazy obejmują:

• Silne nudności i wymioty
• Ślinotok
• Pocenie się
• Bradykardię
• Niedociśnienie
• Depresję oddechową
• Zapaść
• Drgawki

Leczenie przedawkowania:

• Leczenie podtrzymujące
• Podanie antidotum: atropina (dawka początkowa 1,0-2,0 mg dożylnie, następnie dawki dostosowane do reakcji klinicznej)

W przypadku przedawkowania Donepestanu kluczowe jest szybkie wdrożenie leczenia objawowego i podanie atropiny jako antidotum.

Właściwości farmakologiczne

Donepezyl jest wybiórczym, odwracalnym inhibitorem acetylocholinesterazy. In vitro wykazuje ponad 1000-krotnie silniejsze działanie hamujące na acetylocholinesterazę niż na butyrylocholinesterazę. Mechanizm działania polega na zwiększeniu stężenia acetylocholiny w OUN poprzez hamowanie jej rozkładu.

Selektywne hamowanie acetylocholinesterazy przez donepezyl prowadzi do zwiększenia transmisji cholinergicznej w mózgu, co przekłada się na poprawę funkcji poznawczych u pacjentów z chorobą Alzheimera.

Skład preparatu

Substancja czynna: chlorowodorek donepezylu jednowodny

Dostępne dawki:

• 5 mg
• 10 mg

Donepestan jest dostępny w dwóch dawkach, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.