Karboplatyna - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Karboplatyna jest wskazana w leczeniu:

• Zaawansowanego raka jajnika (w tym jako leczenie drugiego rzutu u pacjentek wcześniej leczonych schematami zawierającymi cisplatynę)
• Drobnokomórkowego raka płuca

Lek wykazuje działanie cytostatyczne poprzez hamowanie syntezy DNA. Tworzy on poprzeczne wiązania z DNA, zmieniając jego strukturę i syntezę.

Dawkowanie i sposób podawania

Karboplatynę podaje się wyłącznie drogą dożylną (i.v.). Może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi.

Dawkowanie należy dostosować do tolerancji pacjenta i poziomu mielosupresji. Kolejne kursy nie wcześniej niż po 4 tygodniach od poprzedniego i przy liczbie neutrofili ≥2000/mm³ oraz płytek krwi ≥100 000/mm³.

U pacjentów w wieku >65 lat konieczne jest dostosowanie dawki do ogólnego stanu zdrowia. Brak danych dotyczących dawkowania u dzieci i młodzieży.

Przeciwwskazania

Stosowanie karboplatyny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na karboplatynę lub inne związki zawierające platynę
• Ciężkie upośledzenie czynności szpiku kostnego
• Ciężka niewydolność nerek
• Ciąża i okres karmienia piersią

Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u dzieci.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas leczenia karboplatyną konieczne jest ścisłe monitorowanie:

• Morfologii krwi
• Czynności nerek (kreatynina, mocznik, elektrolity)

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek oraz u osób w podeszłym wieku.

Interakcje z innymi lekami

Karboplatyna może wchodzić w istotne interakcje z następującymi lekami:

• Leki mielotoksyczne i nefrotoksyczne (np. antybiotyki aminoglikozydowe) - nasilenie działań toksycznych
• Preparaty chelatujące (np. EDTA) - zmniejszenie aktywności karboplatyny
• Cisplatyna (wcześniejsze leczenie) - zwiększone ryzyko neurotoksyczności i ototoksyczności

Uwaga: Nie należy stosować sprzętu zawierającego aluminium przy podawaniu karboplatyny, gdyż może to prowadzić do jej unieczynnienia.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane karboplatyny obejmują:

• Mielotoksyczność: leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość (zależne od dawki)
• Nefrotoksyczność: zmniejszenie klirensu kreatyniny, zwiększenie stężenia kreatyniny i kwasu moczowego we krwi (mniej nasilone niż w przypadku cisplatyny)
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, biegunka, zaparcia
• Hepatotoksyczność: zwiększenie stężenia bilirubiny i aktywności enzymów wątrobowych
• Ototoksyczność: szumy uszne, upośledzenie słuchu w zakresie wysokich częstotliwości
• Reakcje nadwrażliwości: gorączka, świąd, osutka
• Neurotoksyczność: parestezje, osłabienie odruchów ścięgnistych głębokich
• Zaburzenia elektrolitowe: hipomagnezemii, hipokaliemia, hipokalcemia
• Wyłysienie
• Objawy grypopodobne, odczyny w miejscu wstrzyknięcia

W porównaniu z cisplatyną, karboplatyna wykazuje słabsze działanie nefrotoksyczne, neurotoksyczne i ototoksyczne, ale silniejsze działanie mielotoksyczne.

Właściwości farmakokinetyczne

Po podaniu dożylnym stężenie karboplatyny we krwi zmienia się dwufazowo:

• T_0,5 w fazie początkowej: 1,1-2 h
• T_0,5 w fazie późnej: około 6 h

Karboplatyna jest wydalana głównie przez nerki:

• 50-70% leku wydalane w ciągu 24 h
• 32% leku wydalane w postaci niezmienionej

Wiązanie z białkami osocza:

• Początkowe wiązanie niewielkie
• Po 4 h - wiązanie do 29% leku
• Po 24 h - wiązanie prawie 90% leku

U pacjentów z upośledzoną czynnością nerek konieczne jest zmniejszenie dawki leku.

Przygotowanie i podawanie leku

Uwaga: Do przygotowania lub podawania karboplatyny nie wolno używać igieł oraz zestawów do wlewów dożylnych zawierających części aluminiowe, które mogą wejść w kontakt z lekiem. Aluminium reaguje z karboplatyną, powodując strącanie osadu i/lub utratę mocy produktu.

Karboplatynę można rozcieńczać bezpośrednio przed podaniem w:

• Wodzie do wstrzykiwań
• 0,9% roztworze chlorku sodu
• 5% roztworze glukozy

Końcowe stężenie roztworu do krótkotrwałego wlewu dożylnego może wynosić nawet 0,5 mg/ml. W przypadku długotrwałego wlewu dożylnego nie zaleca się rozcieńczania karboplatyny w 0,9% roztworze chlorku sodu.

Produkt może być przygotowywany do podania wyłącznie przez przeszkolony personel, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa dotyczących niebezpiecznych substancji.

Skład

Karboplatyna dostępna jest w fiolkach o następującej zawartości:

• Fiolka 5 ml - 50 mg karboplatyny
• Fiolka 15 ml - 150 mg karboplatyny
• Fiolka 45 ml - 450 mg karboplatyny

Karboplatyna jest cennym lekiem w terapii zaawansowanego raka jajnika i drobnokomórkowego raka płuca. Jej profil toksyczności różni się od cisplatyny, co pozwala na stosowanie u pacjentów z przeciwwskazaniami do cisplatyny. Kluczowe jest staranne monitorowanie pacjenta, szczególnie pod kątem mielotoksyczności, oraz dostosowywanie dawki do indywidualnej tolerancji i czynności nerek.