Karboplatyna - charakterystyka leku dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Karboplatyna jest wskazana w leczeniu:

• Zaawansowanego raka jajnika (w tym jako leczenie drugiego rzutu u pacjentek wcześniej leczonych schematami zawierającymi cisplatynę)
• Drobnokomórkowego raka płuca

Lek wykazuje działanie cytostatyczne poprzez hamowanie syntezy DNA. Tworzy on wiązania poprzeczne z DNA, zmieniając jego strukturę i syntezę.

Dawkowanie i sposób podawania

Karboplatynę podaje się wyłącznie drogą dożylną (i.v.). Może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnowotworowymi.

Szczegółowe informacje dotyczące dawkowania u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek znajdują się w Charakterystyce Produktu Leczniczego.

Kolejne kursy leczenia nie powinny być podawane wcześniej niż po 4 tygodniach od poprzedniego i dopiero gdy liczba neutrofili wynosi ≥2000 komórek/mm³, a liczba płytek krwi ≥100 000 komórek/mm³.

Dawkowanie karboplatyny wymaga indywidualnego dostosowania w zależności od stanu pacjenta, funkcji nerek oraz parametrów hematologicznych. Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta podczas terapii.

Modyfikacje dawkowania

W celu dostosowania dawki w kolejnych kursach zaleca się określanie najniższych wartości parametrów morfologii krwi (nadir) poprzez cotygodniowe oznaczenia w trakcie początkowych kursów leczenia.

U pacjentów z umiarkowaną lub nasiloną toksycznością hematologiczną należy rozważyć redukcję dawki o 25% lub przerwanie leczenia, zarówno w monoterapii, jak i w schematach leczenia skojarzonego.

U pacjentów w wieku powyżej 65 lat konieczne jest dostosowanie dawki do ogólnego stanu zdrowia, zarówno w pierwszym, jak i w kolejnych kursach leczenia.

Elastyczne podejście do dawkowania karboplatyny jest kluczowe dla zminimalizowania działań niepożądanych przy zachowaniu skuteczności terapii.

Przygotowanie i podawanie leku

Karboplatynę należy przygotowywać i podawać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności:

• Używać wyłącznie przeszkolony personel wyposażony w odpowiednie środki ochrony osobistej
• Nie stosować igieł ani zestawów do wlewów zawierających aluminium - może to prowadzić do strącania osadu i utraty mocy leku
• Rozcieńczać bezpośrednio przed podaniem w wodzie do wstrzykiwań, 0,9% roztworze NaCl lub 5% roztworze glukozy do stężeń nie niższych niż 0,5 mg/ml
• Unikać rozcieńczania w 0,9% NaCl przy długotrwałych wlewach

Prawidłowe przygotowanie i podanie karboplatyny ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa personelu i skuteczności terapii. Należy ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących postępowania z cytostatykami.

Przeciwwskazania

Stosowanie karboplatyny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na karboplatynę lub inne związki zawierające platynę
• Ciężkie upośledzenie czynności szpiku kostnego
• Ciężka niewydolność nerek
• Ciąża i okres karmienia piersią

Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania karboplatyny u dzieci.

Przed rozpoczęciem terapii karboplatyną należy dokładnie ocenić stan pacjenta pod kątem przeciwwskazań, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji szpiku i nerek.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas leczenia karboplatyną konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta:

• Regularne kontrole morfologii krwi
• Monitorowanie czynności nerek (kreatynina, mocznik, elektrolity)
• Ocena czynności wątroby
• Kontrola słuchu

Regularne monitorowanie parametrów laboratoryjnych i klinicznych jest niezbędne do wczesnego wykrycia potencjalnych działań niepożądanych i odpowiedniego dostosowania terapii.

Interakcje lekowe

Karboplatyna może wchodzić w istotne interakcje z innymi lekami:

• Nasilenie działania mielotoksycznego i nefrotoksycznego przy jednoczesnym stosowaniu z innymi lekami o takim działaniu (np. antybiotyki aminoglikozydowe)
• Zmniejszenie aktywności karboplatyny przez preparaty chelatujące (np. EDTA)
• Zwiększone ryzyko neurotoksyczności i ototoksyczności u pacjentów wcześniej leczonych cisplatyną

Przy planowaniu terapii karboplatyną należy uwzględnić wszystkie leki przyjmowane przez pacjenta i ocenić ryzyko potencjalnych interakcji.

Działania niepożądane

Najczęstsze i najistotniejsze działania niepożądane karboplatyny to:

• Mielotoksyczność zależna od dawki (leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość)
• Nefrotoksyczność (mniej nasilona niż w przypadku cisplatyny)
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka, zaparcia)
• Hepatotoksyczność
• Ototoksyczność
• Reakcje nadwrażliwości
• Neurotoksyczność
• Zaburzenia elektrolitowe
• Wyłysienie

Profil działań niepożądanych karboplatyny wymaga ścisłego monitorowania pacjenta i odpowiedniego postępowania w przypadku ich wystąpienia. W porównaniu z cisplatyną, karboplatyna wykazuje mniejszą nefro-, neuro- i ototoksyczność, ale silniejsze działanie mielosupresyjne.

Farmakokinetyka

Karboplatyna charakteryzuje się następującymi właściwościami farmakokinetycznymi:

• Dwufazowy profil stężenia we krwi po podaniu dożylnym
• T_0,5 w fazie początkowej: 1,1-2 h
• T_0,5 w fazie późnej: około 6 h
• Wydalanie głównie przez nerki (50-70% w ciągu 24 h, 32% w postaci niezmienionej)
• Wiązanie z białkami osocza: początkowo niewielkie, do 29% w ciągu pierwszych 4 h, po 24 h około 90%

Znajomość farmakokinetyki karboplatyny jest istotna dla odpowiedniego dawkowania, szczególnie u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek.

Skład

Karboplatyna dostępna jest w postaci roztworu do wstrzykiwań o stężeniu 10 mg/ml w fiolkach:

• 5 ml zawierającej 50 mg karboplatyny
• 15 ml zawierającej 150 mg karboplatyny
• 45 ml zawierającej 450 mg karboplatyny

Różne dostępne objętości fiolek umożliwiają precyzyjne dawkowanie karboplatyny w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.